Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası’nın (SES) raporuna göre AKP hükümetiyle birlikte gelir dağılımdaki adaletsizlik artarken, asgari ücret, enflasyon, büyüme oranı, eğitim ve sağlık dikkate alınmadan belirleniyor.
SES, Sağlıkta Dönüşüm Programı kapsamında yaşama geçirilen Genel Sağlık Sigortası’yla ilgili yasanın parça parça uygulamasındaki aksaklıkları gözler önüne seren bir rapor hazırladı. Raporda, şu saptamalara yer verildi:
10 milyon 55 bin kişi sigortasız çalışıyor. İşsizlik artıyor: 2010 yılı haziran ayı sigortalı istatistiklerine göre 72.5 milyon nüfusa sahip Türkiye’de sosyal güvencesi olan 69 milyon 158 bin kişinin 10 milyona yakını “yeşil kart” sahibi. Türkiye’de sosyal güvenlik kapsamında aktif çalışan kişi sayısı ise 15 milyon 714 bin 795. Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerindeki halkın en az yarısının sosyal güvencesi yeşil kart. Büyük kentlerde yaşayanların önemli bir bölümünün ise sosyal güvencesi yok. Buna göre İstanbul’da 487.946, Ankara’da 408.592, İzmir’de 199.225, Mersin’de 155.579, Diyarbakır’da 131.897, Antalya’da 116.288 kişinin sosyal güvencesi bulunmuyor. İstihdam edilen 23 milyon 55 bin kişiden, 10 milyon 55 bini kayıt dışı çalıştırılıyor. Kayıt dışı çalışan kadın sayısında ise 368 bin artış gerçekleşti.
İşsizlik fonu amaç dışı kullanılıyor: İşsizlik Fonu kurulduğundan bu yana işsizlerin sorunlarını çözmek yerine devlet bütçesini yamamak için kullanıldı. Kuruluşundan bu yana toplam 13 milyar 26 milyon liralık ödeme yapıldı. Bunun sadece 3.3 milyar liralık bölümü işsizlere yapılan ödemelerden oluştu. Fondan işçilere 1 lira ödenirken, devlete giden para 3 lirayı buldu. Böylece devlet 2000 yılından bu yana fona toplam 6 milyar 38 milyon liralık katkı payı öderken, 2007 - 2010 yıllarında 9.7 milyar lira aldı. Böylece devlet fona yaptığı katkıdan yüzde 50 daha fazlasını fondan geri almış oldu. Güneydoğu ve Doğu Anadolu projeleri gibi kalkınma projelerinin finansmanıyla ilgili yasa değişikliğinde 2008 yılında fondan bütçeye 1.3 milyar lira kaynak aktarıldı. Fakat nema gelirlerinin yasa değişikliğiyle birlikte fondan bütçeye 2009 yılında 4.1 milyar lira, bu yılın ilk yedi aylık döneminde de 2.5 milyar lira kaynak aktarımı yapıldı. Fonun nema gelirlerinden Güneydoğu ve Doğu Anadolu projeleri gibi kalkınma projeleri için bütçeye aktarılan toplam kaynak 7 milyar 976 milyon.
Gelir dağılımı adaletsizliği artıyor: Eşdeğer hane halkı gelirlerine göre oluşturulan yüzde 20’lik gruplarda, en yüksek gelire sahip son gruptakilerin toplam gelirden aldığı pay yüzde 46.7. En düşük gelire sahip ilk gruptakilerin toplam gelirden aldığı pay ise yüzde 5.8’dir. İstanbul 11 bin 881 TL ile ortalama yıllık eşdeğer hane halkı kullanılabilir geliri en yüksek kent olurken, Doğu Marmara Bölgesi 9 bin 852 TL’lik ortalama gelir ile ikinci oldu. En düşük ortalamaya sahip bölge ise 4 bin 193 TL ile Güneydoğu Anadolu Bölgesi. Nüfusun yüzde 16.7’si, yoksulluk riski altındayken, kentsel ve kırsal yerler için ayrı ayrı hesaplanan yoksulluk sınırlarına göre, kentsel alanda yoksulluk oranı yüzde 15.2, kırsalda yüzde 14.2.
