Devlet tarafından belirlenen 'aile hekiminizi' beğenmediğiniz takdirde değiştirme hakkına sahipsiniz. Sadece ilk üç ay beklemek şartıyla...
Ankara ve ardından İzmir'de uygulanmaya başlanan, 1 Kasım'dan itibaren İstanbul'da da faaliyete geçecek olan Aile Hekimliği Uygulaması yılbaşına kadar yurdun büyük kesiminde hizmet veriyor olacak. Aile Hekimleri Dernekleri Federasyonu (AHEF) Başkanı Dr. Hamza Gemici 'Aile Hekimliği Uygulaması' ile ilgili sorularımızı yanıtlamayı sürdürüyor:
Aile için belirlenen hekim, istenirse değiştirilebilecek mi?
Hekim seçme hakkını vatandaşlar, hiçbir neden göstermeksizin il içinde ve 3 aydan erken olmamak koşuluyla sınırsız kullanabilecekler. Bunun için hekimin değiştirilmek istendiğine dair bir dilekçenin İl Sağlık Müdürlüğü ya da İlçe Sağlık Grup Başkanlığına verilmesi yeterli olacak. Farklı bir şehre gidildiğinde ya da misafir gelindiğinde vatandaşlar, herhangi bir aile hekimine başvurabilecek.
Birinci basamak sağlık hizmeti ne anlama geliyor?
Aile Hekimi; kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile basamak, teşhis, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini yaş, cinsiyet ve hastalık ayrımı yapmaksızın veren hekimdir. Bakın burada altının önemle çizilmesi gereken bir durum var; Aile Hekimi ailenizden biridir. Hastalığın gelişmesine neden olan ortamdan haberdar olan kişidir. Nelerin yapılıp nelerin yapalamayacağını ilgili ailenin sosyo ekonomik yapısı çerçevesinde bilen kişidir. Gerekirse önlemlerini alır, devlete ait ilgili birimler ile irtibata geçer ve bilgilendirir. Yani hastalığın tedavi edilebilmesi veya hiç ortaya çıkmaması için gereken önlemi almak görev tanımı içindedir. Çok ilginç örneklerden birini anlatayım. Yaklaşık 6-7 aylık bir süre içinde tüm aile fertlerine bakılan bir aile için evin erkek çocuğunun madde bağımlısı olduğunu sadece ve sadece itiraf ettiği kişi aile hekimidir. Çocuğun evdeki davranış bozuklukları babanın aynı biçimde nedenini bilmeden verdiği karşılıklar, birbirini tetikleyen sarmal ve sürekli aynı senaryo ile maddeye yönelen genç. Bu örnekte çocuk kurtuldu. Aile bilinçlendirildi. Bu da takip ile oluyor. Çünkü bütün aile sizin senelerdir hastanız. Korumanız, kollamanız, takip etmeniz ve en önemlisi hastalığın ortaya çıkma sebebini ortadan kaldırmak için gösterdiğiniz çaba. Birinci basamak derken işte bunu kastediyoruz. Öncelikle teşhis, tedavi, rehabilite ve belki en önemlisi takip.
Tüm illerde sisteme geçildiğinde kaç hekim görev yapıyor olacak?
Ankara'da 1158, İstanbul'da 3500 aile hekimi var. 2010 sonu itibarıyla tüm Türkiye genelinde Aile hekimliğine geçildiğinde 23 bin civarında aile hekimi hizmet verecek.
İstanbul ne zaman tanışacak
İstanbul büyük bir metropolitan kent bunu hepimiz gayet net biliyoruz. Aile Hekimliğine geçen illerimizden edindiğimiz deneyim var. Bugün İzmir ve Ankara ile bu deneyimleri yaşadık, yaşıyoruz. En önemlisi Ağustos sonu itibarıyla geçiş yapmış 58 ilde şu ana kadar yaşanan sorunlarla ilgili ciddi bir birikim var. Temmuz ayında Ankara'nın Aile Hekimliği'ne geçişi ile başlayan süreçte Federasyonumuz bu bilgi, görgü ve deneyimini Ankara'da bir panel yaparak oradaki hekimler ile paylaştı. Bunun dışında, eğitim ve workshop'lar ile bu bilgi alışverişi hep sürüyor. 21 Ağustos 2010, Haliç Kongre Merkezi'nde Sağlık Bakanlığı, İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü ve İstanbul Aile Hekimleri Derneği'nin katılımı ile gerçekleşen 2. 'Aile Hekimliği Güncel Uygulama Paneli'nde uygulamadaki Aile Hekimliği Sistemi tartışılarak, Aile Hekimliği Sistemi'ne geçen illerin tecrübeleri ve karşılaştıkları sorunları, İstanbul için paylaşıldı. Aile Hekimliğine Afrika'daki birkaç ülke dışında tüm dünya ülkeleri hemen hemen geçti ve tüm metropollerde geçiş süreci sancıları yaşandı. Türkiye geneline bakar ve bir karşılaştırma yapar isek bizde de öngörülen sıkıntıların ötesine geçilmiyor esasen. Bu yüzden İstanbul hazır mı sorusuna cevabımız öngördüğümüz aksamalar dışına çıkılmayacağı yönünde.
Kahveden eve giderken uğrayan var!
Aslında çok enterasan anılar ve olaylar yaşanıyor. Sadece işin sosyal yönü ile ilgili çok ciddi anı, hatıra kitapları yazılır. Bir kere ilk çekince atlatıldıktan sonra emin olun kahveye uğramak yerine doktora uğrayıp eve geçiyorlar. Binlerce anı var ama Türkiye genelinde her geçiş yapan ilde bir kere mutlaka rastladık anlamında verebileceğimiz örnek:
- Evlenmeden önce kayınvalide, kaynana, kayınbaba gibi hısım olacak ailelerin karşılıklı birbirlerini sordurmaları. 'Ya doktor bey sen bilirsin filancanın oğlunda veya kızında bir hastalık neyim var mı?'. Çok inanılmaz örnekler yaşadık zaman zaman fıkra gibi bu anıları paylaşıyoruz aramızda. Ama emin olun hepsi en mahrem sırlarını aile hekimi ile paylaşıyor. Çözüm bulunduğunu gördükçe de bu katlanıyor. Bugün aile fertlerinin birbirine söyleyemedikleri pek çok konu aile hekimlerinin bilgisi dahilindedir. Aile Hekimi'nin hizmet verdiği bölgede eğer bir eğlence, yemek, düğün, dernek var ise baş konuk aile hekimidir. Çünkü tanış olunmuştur.
- Bir de çok sık rastladığımız başka bir olay daha var. Hasta Aile Sağlığı Merkezi'ne geliyor. Aile Hekimi'ne muayene oluyor. Çıkarken varsa testini yaptırıyor ve en sonunda borcum ne kadar, yok olmaz ödemeden şurdan şuraya gitmem diyor. İlk başlarda bunun ücretsiz bir hizmet olduğunu anlatmamız gerçekten zaman aldı. Hastalarınız ile aranızda maddi bir ilişki yok. Düşünsenize bu sadece aile içinde yaşanabilecek bir deneyim.
Sağlık ocağından farkı ne?
Sağlık ocağı sisteminde coğrafi tabana dayalı hizmet tüm hekimlerce tüm bağlı bölgeye verilmekte idi. Şimdi ise her hekim belli nüfusa hizmet verecek yani kişi sağlık birimine her gelişinde aynı hekime başvuracak hekim hastasını hasta hekimini bilip tanıyacak bağlı nüfusuna koruyucu ve tedavi edici birinci basamak sağlık hizmeti tek hekim tarafından verilecek..
Uygulamaya geçen illerdeki vatandaşlara nasıl bir mesaj gönderirsiniz?
Halkımız öncelikle aile hekimlerini öğrensinler, aile hekimlerinin onların ailelerinin bir bireyi konumunda olduğunu unutmasınlar her türlü sağlık sorunlarında başvurup yardım almaktan çekinmesinler. Bu artık onların en doğal hakkı. Vatandaş aile hekimine ne kadar sahip çıkar ve güvenirse bu iletişim sayesinde pek çok hastalık oluşmadan önlenebilecek, zamanında tedavi edilebilecek, hem vatandaş, hem ülkemiz karlı çıkacaktır.
