Alman sağlık sistemi 250 milyar euroluk hasılat hacmiyle en önemli ekonomik branşlar arasında yer alıyor. Genel seçimlerin yaklaştığı ülkede bu tartışmalı konu siyasi gündemin ağırlıklı maddelerinden.
1881 yılında Almanya İmparatoru 1. Wilhelm ve Reich Şansölyesi Otto von Bismarck sosyal sigorta sisteminin temellerini attılar. Almanya'daki işçi durumundan memnun değildi. Düşük ücretle haftada 60 saat çalışıyordu. İşçinin hastalanması, ailesinin açlığa mahkûm olması anlamına geliyordu. 1883 yılında sağlık sigortası, 1884’te kaza sigortası ve 1889 yılında da emeklilik sigortası yasaları yürürlüğe girdi. Çalışıp para kazanan sigortaya prim ödeyecek, hastalandığı ya da kaza geçirdiği için çalışamayan ise tedavi görecek ve devletten para yardımı alacaktı. Bismarck modeli sigorta sisteminin temelinde sosyal dayanışma yatıyordu. Sigorta priminin üçte ikisini çalışan, üçte birini ise işveren ödüyordu. Günümüzde ise sigorta primini işçi ile işveren yarı yarıya ödüyor.
Bildunterschrift: Großansicht des Bildes mit der Bildunterschrift: Sağlık sisteminin bugünkü durumundan hem sektör çalışanları hemde sigortalılar şikayetçi.
Değişmeyen değişim!
Son 20 yılda Alman sağlık sigortası 14 kez değişikliğe uğradı. Reformlar sigortalının külfetini arttırdı. Diş tedavisi ile gözlük ya da ilaç masraflarında sigortalının cebinden çıkan para arttı. Devlet tarafından organize edilen sağlık sistemi bütün ihtiyaçları karşılamasına rağmen son yıllarda önemli gedikler vermeye başladı. Bundan da en çok hastalar ve sağlık personeli.
Dertlerini dinlemek için hastalarına bolca zaman ayıran Bonnlu doktor Dorothee Keltz, sağlık sigortalarının, teşhiste tıbbi gereç kullanımına daha fazla para ödediğini söylüyor. Keltz, “Tıbbi araç ve gereçler hekimden çok kazanıyor. Örneğin asistanın kullandığı gereçle kısa zamanda koyabildiğimiz teşhise, hasta ile yapacağımız on dakikalık konsültasyondan daha fazla para ödeniyor” diyor.
Vizite tartışması
Hekimlerin sigortalarca karşılanan vizite ücretleri de yıllardır tartışma konusu. Çoğu hekim, ‘özel sağlık sigortasına kayıtlı hastalarım olmasa, muayenehaneyi kapatırdım, resmi sigortalar çok az ücret ödüyor’, diyor.
Bildunterschrift: Großansicht des Bildes mit der Bildunterschrift: Federal Alman Sağlık Bakanı Ulla Schmidt: "Her yıl, bütçede öngörülenden fazla harcama yapılıyor."
Almanya'daki bütün sigortalıların yüzde onu özel sağlık sigortalarına kayıtlı. Üst gelir grubundakilerin özel sağlık sigortası yaptırması yüzünden, dayanışma prensibiyle işsiz, yaşlı ve ağır hastaları da sigorta etmek zorunda olan resmi sigortalar önemli gelir kaybına uğruyor. Özel sigortaları bu gruba dâhil kişilere temel sağlık hizmetleri sigortası yapma mecburiyeti getiren yasa geçen yıl yürürlüğe girdi. Meslek kuruluşları, ilaç lobisi ve sigortalar arasındaki çıkar çekişmesini dengelemekle yükümlü olan Almanya Sağlık Bakanı Ulla Schmidt yıllar önce başlatılan reform hamleleri sırasında önemli tecrübeler edinmiş. Schmidt, “Diğer hiçbir branşta sağlık sistemindeki kadar para dönmüyor. Her yıl, bütçede öngörülenden fazla harcama yapılıyor. Bu sistemin aktörleri çıkarlarını kabul ettirmek ve lobileri kullanmak için gerekli paraya sahipler. Bunun faturasını, resmi sigortalı sayısı 70 milyonu bulduğu için aslında en güçlü konumda olması gereken sigortalı ve hastalar ödüyor” diyor.
Yoğun direniş
Almanya aynı zamanda, dünyanın en pahalı dördüncü sağlık hizmeti sunan ülkesi durumuna. Yıllık cirosu 250 milyar Euro’yu aşan Alman sağlık sistemi siyasi ajandanın öncelikli konusu olmayı sürdürecek. Sağlık hizmetleri pahalanırken, sağlık sigortasına prim ödeyenlerin sayısı azalıyor. Almanya’nın nüfusu yaşlanıyor, doğum oranı ise düşüyor. Bu gelişme, sosyal dayanışma prensibine dayalı sigorta sistemini tehlikeye sokuyor. Kitle partileri Alman sağlık sisteminin geleceği ile ilgili farklı görüşleri benimsiyor. Sağlık bakanına kalsa, özel sigortaları kapatıp herkesi zorunlu resmi sigortalı yapacak. Ama karşısındaki güçlü direnişi bir türlü kıramıyor.
Monika Lohmüller/ Çeviri: Ahmet Günaltay
Editör: Meltem Karagöz
dw-world.de
