Anayasa Mahkemesinin Sağlık Bakanlığı hastanelerinde çalışan hekimlerin durumunu belirleyen düzenleme olan 2368 sayılı Kanuna ilişkin değerlendirmesine daha önce değinmiştik. Bu kez Mahkemenin 1219 sayılı Kanunun 12 nci maddesindeki düzenlemeye dair kararının gerekçesini ele alacağız.
Önce ilgili kanun hükmünü kısaca hatırlayalım:
Tabipler, diş tabipleri ve tıpta uzmanlık mevzuatına göre uzman olanlar, aşağıdaki bentlerden yalnızca birindeki sağlık kurum ve kuruluşlarında mesleklerini icra edebilir:
a) Kamu kurum ve kuruluşları.
b) Sosyal Güvenlik Kurumu ve kamu kurumları ile sözleşmeli çalışan özel sağlık kurum ve kuruluşları, Sosyal Güvenlik Kurumu ve kamu kurumları ile sözleşmeli çalışan vakıf üniversiteleri.
c) Sosyal Güvenlik Kurumu ve kamu kurumları ile sözleşmesi bulunmayan özel sağlık kurum ve kuruluşları, Sosyal Güvenlik Kurumu ve kamu kurumları ile sözleşmesi bulunmayan vakıf üniversiteleri, serbest meslek icrası.
Mahkeme yukarıda koyu olarak verdiğimiz bentlerden yalnızca birindeki ibaresini iptal etmiştir.
Bu hükmün iptal gerekçesi son derece önemlidir. Gelecekte benzer bir durumun Mahkeme önüne gelmesi durumunda bu gerekçeye göre karar verilecektir. Mahkemenin gerekçesine gelince:
Bu hüküm Kanunda herhangi bir istisnaya yer verilmeksizin düzenleme yapılmış olması sebebiyle Anayasaya aykırı bulunmuştur.
Buradaki istisna ifadesinden ne anlaşılmalıdır?
Bu sorunun cevabı da gerekçe metnindedir. Gerekçede yer alan ifade aynen şöyledir:
Bazı dallarda uzman olan hekimlerin sayıca az olması ve kamunun yanında özel sağlık kuruluşlarının da bu dallarda uzman hekimlere ihtiyaç duyması, bu hekimlerin mesleğini mesai saatleriyle sınırlı olmaksızın yaygın bir şekilde icra etmelerini gerekli kılabilir.
Yani Mahkeme, sayıca az olan uzmanlık dallarının istisna tutulmamasını Anayasaya aykırı bulmuş. Özünde böyle bir yasağa karşı çıkmamıştır.
Özetle Anayasa Mahkemesinin, 1219 sayılı Kanunda yer alan “bentlerden yalnızca birindeki” ibaresinin iptal gerekçesi kamuda çalışan hekimlere serbest çalışma konusunda mutlak bir hak getirmemiştir.
Diğer bir ifade ile Mahkeme, bu husustaki gerekçesinde, ilkesel düzeyde Anayasaya aykırılık görmemiş, sadece bu kuralın herhangi bir istisnaya yer verilmeksizin düzenlenmiş olması Anayasaya aykırı bulunmuştur.
Yine Mahkeme, “yasakoyucu devlete verilen bu görevin gereği olarak, geri ödeme kuruluşlarınca kullanılan kamu kaynaklarının yerinde harcanabilmesi için gerekli gördüğü önlemleri almak amacıyla, hekimlerin çalışma koşullarını bazı kayıtlara tabi tutabilir.” demek suretiyle bu duruma açıklık getirmiştir.
Mahkeme kararında ifade edilen istisnai branşların hangilerinin olacağı yada olması gerektiği ise ayrı bir tartışma konusudur.
Süreç gittikçe daha kaotik bir hal alacağa benzemektedir.
Ali Rıza Üçer
Tıp Kurumu Genel Sekreteri
