Bazı hastalıklarda hiçbir tıbbi müdahale veya cerrahi yöntemle mümkün olmayan tedavi, hatta hastalığın tümden ortadan kaldırılması aşı ile mümkün hale geliyor. Nitekim geçtiğimiz yüzyıllarda yüzbinlerce insanın ölümüne neden olan çiçek hastalığı aşılama sayesinde artık sadece tarih sayfalarında yer alıyor. Çocuk felcinde de bu noktaya çok yaklaşıldı. Oysa gelin görün ki aşı ile ilgili yanlış algılar, yaratılan efsaneler de bitmek bilmiyor. Dünya Sağlık Örgütü'nün aşı uygulamalarını yaygınlaştırmak için her yıl gerçekleştirdiği Dünya Bağışıklama Haftası'nda, ön yargılardan kaynaklanan 10 aşı efsanesini ve gerçeklerini Acıbadem Beylikdüzü Tıp Merkezi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. İmran Bari anlattı:
AŞILAR GEREKLİ DEĞİLDİR
Aşılama programları durdurulacak olursa aşılanma ile engellenen hastalıkların yeniden karşımıza çıkabileceği bir gerçek. Daha iyi hijyen, el yıkama ve temiz su kaynakları insanların enfeksiyon hastalıklarından korunmasına yardımcı olmasına rağmen pek çok enfeksiyon yine de yayılabiliyor.
AŞILAR CİDDİ ZARARLAR VERİR
Bir yanlış inanış da aşıların ciddi zararlar verebileceği ve uzun dönem yan etkilerinin henüz bilinmediğine yönelik. Hatta aşıların ölümcül dahi olabileceğine inananlar da var. Uzmanlar bu inanışların son derece yanlış olduğunu aksine aşıların çok güvenli olduğunu belirtiyor. Pek çok aşı reaksiyonunun genellikle geçici ve küçük çaplı olduğunun altı çiziliyor. Üstüne üstlük ölümcül birçok hastalık da aşı ile engellenebiliyor.
KARMA AŞILAR ANİ BEBEK ÖLÜMÜNE YOL AÇAR
Araştırmalar, aşılar ve ani bebek ölümü arasında hiçbir nedensel ilişki bulunmadığını gösteriyor. Bu aşıların uygulanma zamanı ile ani bebek ölümlerinin görülme zamanları birbirine benzemekle beraber aşı olmamış bebeklerde de ani bebek ölümleri gözleniyor. Bu aşılar uygulanmazsa bu enfeksiyonlar bebekler için ciddi ölüm riski ve ciddi sakatlanma riski oluşturuyor.
"BENİM ÜLKEMDE AŞI GEREKTİRECEK RİSK YOK"
Aşı ile ilgili efsanelerden birini de "Aşı ile önlenebilir hastalıklar benim ülkemde zaten yok oldu" düşüncesi oluşturuyor. Bu nedenle aşılanmaya gerek olmadığı düşünülüyor. Oysa bu düşünce yanlış. Pek çok ülkede aşı ile önlenebilir hastalıklar artık görülmese de dünyanın bazı bölgelerinde hastalık etkeninin ülkeler arası turizm nedeniyle riski her zaman var. Zira tüm dünyada insan hareketlerinin artması nedeniyle sınırlar artık kayboldu.
BU HASTALIKLARA BAĞIŞIKLIK KAZANMALI
Bazı kişilerde de aşı ile önlenebilir çocukluk dönemi hastalıklarının hayatın kaçınılmaz gerçeği olduğu düşüncesi hakim. Ancak uzmanlar, bu düşüncenin son derece yanlış olduğunu belirtiyor. Aşılamalar sayesinde pek çok hastalık önlenebilir olmuş, insanlar sakat kalmaktan kurtulmuş, çiçek hastalığı tüm dünyada ortadan kalkmış, Çocuk felci hastalığından ölebilecek pek çok insanın hayatı kurtulmuş. Kızamık, kızamıkçık, kabakulak çok ciddi hastalıklar ve bu hastalıklara bağlı olarak gelişen zatürre, menenjit, körlük, sağırlık, doğumsal anormallikler hem çocukluk hem de erişkinlik döneminin ağır sonuçları olarak karşımıza geçmiş dönemlerde fazlasıyla çıkmış!
BİRDEN FAZLA AŞI TEHLİKE YARATIR
Çocuklara aynı anda birden fazla aşı uygulamanın immün yani bağışıklık sistemine aşırı yüklenerek tehlikeli yan etkileri artırabileceğine inananlar da var. Oysa uzmanlar bunun hiçbir geçerliliği bulunmadığını vurguluyor. 2014 yılına gelindiğinde bağışıklamanın dünya için önemi tartışılamayacak boyutlarda. Amaç, dünyadaki her bireyin öncelikle de çocukların var olan tüm bağışıklama fırsatlarını en yüksek oranda kullanmalarını sağlamak.
GRİP AŞISI ETKİLİ DEĞİL
Grip sanıldığının aksine ciddi bir hastalık. Kişiyi ölüme bile götürebiliyor. Dünyada her yıl yaklaşık 500 bin kişi influenzadan hayatını kaybediyor. Grip tablosu oluşturan çok farklı virüs var ancak şu anda mevcut grip aşısı bir ya da iki ataktan koruyor. Koruduğu grup influenza virüslerine karşı oluyor. Oysa insanlar hepsinden koruyacağını zannettikleri için, grip aşısının gribi önlemede etkili olmadığına inanıyorlar. Uzmanlar özelliklerisk altındaki kişilere, kronik (süregen) hastalığı olanlara ve 65 yaş üzerindekilere mutlaka grip aşısı yapılması gerektiğini vurguluyor.
HASTALIK YOLU İLE BAĞIŞIKLANMAK GEREKLİ
Hastalık yolu ile bağışıklanmanın aşı ile bağışıklanmaktan iyi olduğu da yanlış inanışlardan biri. Doğal enfeksiyonun sonucunda gelişebilecek zararlar ve sonuçlar sakat kalmaktan ölüme kadar varan tahmin edilemeyecek riskler taşıyor. Kızamıkçık ile doğumsal anomaliler, Hepatit B ile karaciğer kanseri, kızamık enfeksiyonu ile ölümler sadece birkaçını oluşturuyor.
AŞILAR TEHLİKELİ CİVA İÇERİR
Tiomersal, bazı aşılara koruyucu olarak ilave edilen civa içeren organik bir bileşen. Çoklu doz aşılarda koruyucu olarak çok geniş kullanıma sahip. Tiomersal ile ilgili sağlık riski kanıtı bulunmuyor.
AŞILAR OTİZM NEDENİDİR
Aşıların otizm nedeni olduğu inanışı da yaygın. Oysa bu yanlış bir inanınş. Kızamık-Kızamıkçık-Kabakulak aşısı ve otistik hastalık tabloları arasında bağlantı olduğunu ispat eden bilimsel bir kanıt bulunmuyor. Bu konuda 1998 yılında yayınlanan makale daha sonra yayından çekilmesine rağmen yaratmış olduğu panik hala akıllarda.
