Metin Münir'in yazısı
Concerta ve Ritalin en popüler olanlar
Her ikisinin de ilacın hammaddesi olan metilfenidat bir amfetamindir. Yani merkezi sinir sistemini güçlü bir biçimde uyaran bir uyuşturucudur. “Yüksek derecede bağımlılık yaptığı için” ABD hükümeti Concerta ve Ritalin’in içerdiği metilfenidatı kokain ve morfinle aynı sınıfta değerlendiriyor. Satışı kontrol altında. Metilfenidat içeren ilaçların belirli bir miktarın üzerinde imal edilmeleri yasak. ABD Gıda ve İlaç Kurumu FDA Concerta ve Ritalin paketlerinin üzerine kara çerçeve içinde “kötü amaçlarla kullanılabilir ve alışkanlık yapabilir” ibaresi konmasını şart koşmuştur.
“Bir çocuğa psikiyatrik ilaç verdiğinde onu tedavi etmezsin, zehirlersin” diyor dünyanın en ünlü psikiyatristlerinden biri olan Thomas Szasz. “Otuz yaşında bir adam bir cep dolusu Ritalin ile yakalanırsa yıllarca hapis yatabilir. Bunun diğer adı speed’dir (uyuşturucu). Zerre kadar laboratuvar testi veya tıbbi kanıt olmadan ‘hasta’ diye okul çocuklarına verdikleri budur.”
Bu ve buna benzer uyarılara rağmen, Türkiye Psikiyatri Derneği internet sitesinde, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu için ilaç tedavisi “tedavi yaklaşımının temelini oluşturmaktadır” ifadesi yer almaktadır.
Bu iki ilaçların birçok yan etkisi var. Çocukların gelişmesini etkileyebilir. Kalp problemi veya doğuştan kalp bozuklukları olan çocuklarda ani ölümlere sebep olur. Doz aşımı ölümcüldür. Bunların dışında şu yan etkiler var: Hızlı, çarpıntılı veya düzensiz kalp atışları. Huzursuzluk, halüsinasyonlar, alışılmadık davranışlar, tikler, cilt üzerinde mor lekeler, tehlikeli derecede yüksek tansiyon, iştah kaybı, görme problemleri, sinirlilik hissi, uykusuzluk.
FDA bu ilaçların, intihar düşüncelerine ve intihara yol açabileceği konusunda uyarıyor. Buna rağmen, Concerta ve Ritalin Türkiye’de “doktor tavsiyesi ile” altı yaşından küçük çocuklara da verilebilir. Ve verilmekte. Bütün bu olumsuzlukların yanında bir şey daha var: Bu ilaçlar bir işe yaramıyor. 2005’te, ABD Oregon Sağlık ve Bilim Üniversitesi, dikkat bozukluğu ile ilgili ilaçların etkinliği konusunda yapılmış 2.300 civarında araştırmayı gözden geçirdi. Hiçbirinin ilaçların etkin olduğunu kanıtlamadığını bildirdi. Neden o zaman kullanımları bu kadar yaygın? Çünkü ilaç şirketleri ve psikiyatristler çok para kazanıyor. Çünkü anne, baba ve öğretmenler ve hatta devlet için en kolay yol budur. İlaç alan çocuklar uyuşturuluyor, uysallaştırılıyor, evde-okulda sorun olmaktan çıkıyor. Çocuk hariç, herkes rahat ediyor.
