Dondurma gibisi var mı?

Batı ülkelerinde yapılan istatistiklere göre kişi başına yıllık dondurma tüketiminin sekiz litre civarında olması da bunun bir göstergesi. Küresel ısınmayla yükselen sıcaklıkların önümüzdeki yıllarda dondurma üretimini artıracağı öngörülüyor. Tüketilen dondurmanın yüzde 85’i endüstriyel ürünken, yüzde 15’i de dondurmacılarda üretiliyor. 70 kadar dondurma çeşidi var, ama bunlar arasında en çok tüketilenlerin neler olduğuna bakıldığında kaymaklı ve çikolatalı dondurma başı çekiyor.

Yediğimiz dondurmanın sıcaklığı ortalama - 4 C ve daha ağzın içinde erirken sıcaklığı + 18 C oluyor. Mideye indiğinde ise sıcaklığı neredeyse vücut sıcaklığına ulaşıyor. Sonuç olarak dondurmayla ‘mideyi üşütmekten’ korkmayın.

Dondurma tutkusu
Dondurma yeni çağların buluşu değil. M.Ö. 2000 yıllarında Eski Yunan’da Olimpos Dağı’nın eteklerinden getirilen karın bal, meyve suları ve şarapla karıştırılarak dondurma hazırlandığı biliniyor. Ticari dondurma üretimi ise 16’ncı yüzyılda başlamış.

Dondurmanın içindekiler
Dondurmalar çeşidine göre değişmekle beraber genelde yüzde 70 oranında süt, ayrıca şeker (yüzde 20 - 25), yumurta, su, bitkisel ve hayvansal yağ, kıvam artırıcılar, renk ve aroma veren maddeler ve meyve özleri, kakao, fıstık, ceviz içeriyor. Meyveli dondurmalardaki meyve oranı ise en az yüzde 20 olmakta.

Kalorisi yüksek
Yüksek şeker ve yağ oranına bağlı olarak dondurmanın 100 gramında ortalama 350 - 400 kalori olabiliyor. Beslenme uzmanları kilosu normal olan kişilerin mutluluk verici dondurmayı aşırıya kaçmadan, korkmadan yiyebileceklerini söylüyor. Aldıkları kaloriye dikkat etmesi gerekenlerinse kaymak, çikolata, karamel, fıstık gibi yüksek kalorili türlerden uzak durarak, günlük kalorilerini aşmadan yiyebileceklerini belirtiyor. Tabii sorbe denilen ve sadece meyve suyuyla yapılan çeşidi ise içlerinde en az kalorili olanı.

Yararları saymakla bitmez
Besin değeri oldukça yüksek olan dondurmada, protein, karbonhidrat ve yağ gibi temel besin öğeleri ile birlikte, A, B, C, D ve E vitaminlerinin yanı sıra kalsiyum, magnezyum, fosfor, sodyum, potasyum, demir ve çinko var.

Hijyen anlamında sorunsuz olduğu sürece özellikle gelişme çağındaki çocuklar haftada en az 250 gram dondurma yemeli. Süt ve yoğurt gibi gıdaları sevmeyen çocuklar kalsiyum açığını kapatmak için dondurma tüketebilir.

Her ne kadar yazın tüketimi artsa da dondurma aslında her mevsim yenilebilir. Ülkemizde yeni yeni kışın da tüketilmeye başlanan dondurma, batı ülkelerinde her mevsimin başta gelen mutluluk ve keyif verici yiyeceği.

Hijyen kuralları çok önemli: Dondurmanın üretiminde ve saklanmasında hijyen kurallarına çok iyi uyulması lazım zira süt mikroorganizmaların üremesi için çok iyi bir ortam. Sağlıksız koşullarda üretilen dondurmada bakteriler kolaylıkla üreyebilir.

Bu nedenle dondurma satın alınırken güvenilir ürünler tercih edilmeli, ambalajlı satılan dondurmalarda şekil bozuklarının bulunmamasına özellikle dikkat edilmeli, yani erimiş ve tekrar dondurulmuş ürünler alınmamalı, satılmamalı. Erimiş halde sıcağa maruz kalmış dondurma, mikrobiyolojik açıdan sakıncalı.

Ayrıca porsiyon serviste veya külaha yerleştirilmekte kullanılan kaşığın, özel solüsyon içinde tutulmaması, açıkta, su içinde ve sıcak ortamda bekletilmesi ile bu kaşıklar mikroorganizma yuvası haline geliyor. Kaşıkta üreyen bakteriler, her kaba daldırılıp çıkarıldığında dondurmaya bulaşıp besin zehirlenmesine yol açabilir.

Dondurma = Mutluluk
Dondurma bilimsel araştırmalara da konu oluyor. Amerikan Beslenme Derneği’nin yıllık toplantısında sunulan bir çalışmada çok sayıda kişiye çeşitli besinleri içeren bir liste verilerek bu besinleri mutluluk, heyecan, rahatlık verme gibi kategorilerde sıralamaları istenmiş.
En çok mutluluk veren gıdaların başında dondurma yer alırken, onu çikolata, kek, üzüm ve pizza izlemiş. Merak edenler için söyleyelim, en az heyecanlandıran gıda ise karnabahar çıkmış. Mutluluk, heyecan ve rahatlamanın bir arada değerlendirildiği 'toplam duygusal puanlama'da en yüksek skoru yine dondurma almış.