2005 yılında engellilerin toplumsal hayata katılımı önündeki engelleri kaldırmak üzere, kamuya açık her türlü yol, kaldırım, yaya geçidi, açık ve yeşil alanlar, spor alanları ve benzeri sosyal ve kültürel alt yapı alanları ile binaların, engellilerin kullanımına uygun hale getirilmesi zorunluluğu getirildi. Ayrıca, büyükşehir belediyeleri ile Belediyelerin sundukları ya da denetledikleri şehir içi toplu taşıma hizmetlerinin engellilerin kullanımına uygun hale getirilmesi zorunluluğu getirildi.
2012 yılında yapılan mevzuat değişikliğiyle erişilebilirlikte etkin bir denetim ve izleme mekanizmasının kurularak uygulamaların daha hızlı bir şekilde hayata geçirilmesi amacıyla erişilebilirlik düzenlemelerinin yerine getirilmesi için öngörülen süre 1 yıl uzatılarak, standartların uygulanmasının izlenmesi ve denetimini gerçekleştirecek altyapının kurulması amaçlandı.
TAKİP VE DENETİMLER İÇİN ALTYAPI HAZIR
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı erişilebilirliğin sağlanmasında gerekli uygulama altyapısının hazırlanması için büyük bir süratle çalıştı. TSE ile işbirliği içinde standartların geliştirilmesi ve mevcut standartların revizyonu sonrasında tüm Türkiye'de erişilebilirliğin nasıl uygulanması gerektiğini belirleyen Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı engelli bireyler ve ailelerin ulaşılabilirlik konusundaki haklarıyla ilgili bilgilendirilmesi ve toplumun sosyal ve kültürel engeller konusunda bilinçlendirilmesi amacıyla Toplumsal Bilinçlendirme Çalışmaları yaparak, ilgili bakanlıkların ve belediyelerin teknik personeline yönelik ulaşılabilirlik eğitim programları düzenledi. Bu kapsamda Ulaşılabilirlik Bilgilendirme Toplantılarıyla 6.000'den fazla üst yönetici ve teknik personele bilgilendirme yapıldı.
Kurulan altyapıyı hayata geçirmek üzere "Erişilebilirlik İzleme ve Denetleme Yönetmeliği" 20 Temmuz 2013 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe girdi. Yönetmelik kapsamında; illerde vali veya görevlendireceği vali yardımcısının başkanlık edeceği "Erişilebilirlik İzleme ve Denetleme Komisyonları" tarafından yürütülecek takip ve denetlemeler ile erişilebilir olmayan uygulamalar için ceza uygulaması düzenlendi. "Erişilebilirlik İzleme ve Denetleme Komisyonları" ile herkesin kullanımı için inşa edilen binaların, tüm açık alanların ve ulaşım araçlarının engellilerin kullanımına uygun hale getirilmelerini sağlamak üzere erişilebilirlik konusundaki izleme ve denetimin nasıl yürütüleceği belirlendi.
TÜM TÜRKİYE'Yİ İZLEYECEK SİSTEM HAZIR
"Erişilebilirlik İzleme ve Denetleme Yönetmeliği" ile kurulması öngörülen "Ulusal Erişilebilirlik İzleme Sistemi" ile erişilebilirliğin sağlanması gereken tüm yapılarda erişilebilirlik standartlarının uygulanmasının takip edilmesini amaçlanıyor. Ulusal Erişilebilirlik İzleme Sistemi kapsamında Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü'nde envanter verilerinin kaydedileceği bir yazılım altyapısı geliştirilerek Türkiye Ulusal Erişilebilirlik Envanteri oluşturuluyor. Böylece sistemle birlikte illerde erişilebilirlik değerlendirmelerinin yapıldığı formların doldurulması ile online veri girişi yapılarak erişilebilirliğin merkezden izlenebilmesi sağlanmış oluyor.
TÜM TÜRKİYE'NİN ERİŞİLEBİLİRLİK HARİTASI ÇIKARILDI
Bu kapsamda Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü, "Ulusal Erişilebilirlik İzleme Sistemi" adı altında 80 bin kamu binasına ilişkin verinin girişinin sağlanması ile ilgili çalışma başlatıldı. Bu çalışmayla Türkiye'nin Erişilebilirlik Haritası bir tuşa basılarak ulaşılabilir hale getirildi.
"Ulusal Erişilebilirlik İzleme Sistemi"nin kurulması ile çıkarılan Türkiye'nin Erişilebilirlik Haritası sayesinde; erişilebilirlik konusunda yapılan denetimlerin merkezden takip edilebilmesi sağlanarak, mevzuatın öngördüğü erişilebilirlik sorumluluklarının yerine getirilmesinin takibi ve yerine getirilmeyen sorumluluklar nedeniyle cezai müeyyidelerin uygulanması sağlanacak.
DENETİM YAPACAK KOMİSYON ÜYELERİ BİLGİLENDİRİLDİ
Son olarak erişilebilir bir Türkiye için her ilde takip ve denetlemeleri gerçekleştirecek olan Erişilebilirlik İzleme ve Denetleme Komisyonları'nda görev alanların nasıl çalışacağı, izleme ve denetleme faaliyetlerinin nasıl gerçekleştirileceğine dair "Erişilebilirlik İzleme Ve Denetleme Komisyonları Bilgilendirme Toplantısı" da 26-27 Kasım 2013 tarihlerinde Ankara Dedeman Oteli'nde gerçekleştirildi. Verilen eğitimle takip ve denetimlerin nasıl yapılması gerektiği konusunda tüm Türkiye'den gelen komisyon üyelerine bilgi verildi.
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, herkesin, istediği her yere ve her hizmete bağımsız ve güvenli olarak ulaşabilmesi ve bunları kullanabilmesi anlamına gelen erişilebilirliğin yakın bir zamanda, ülkenin her köşesinde gerçekleşmesini hedefliyor.
SIRADAKİ HEDEF: ENGELLİLERİN BİLGİYE ERİŞİMİ
Ülkemizde engellilerin bilgi ve iletişim hizmetleri ile teknolojilerinden herkes gibi eşit fırsatlarda yararlanması ve toplumsal hizmetlerden daha iyi bir şekilde faydalanabilmeleri için bilgiye erişimdeki engellerin kaldırılmasını da hedefleyen Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, 20 Kasım 2013 tarihinde Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı ile "Engelsiz Bilişim Projeleri İşbirliği Protokolü" imzaladı. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Protokol ile engelli bireylerin de herkes gibi eşit fırsatlarda toplumsal, siyasal ve iktisadi yaşama aktif olarak katılabilmeleri için öncelikle ihtiyaç duydukları bilgiye erişebilir, toplumsal iletişim süreçlerine aktif katılabilir olmalarına destek olunmasını amaçlıyor.
İletişimdeki engellerin giderilerek engelli bireyleri sosyal hayatın daha fazla içinde olmalarını sağlamak üzere gerçekleştirilecek "Engelsiz Bilişim Projeleri" ile çeşitli nedenlerle iki elini, iki gözünü ve iki kulağını bilgiye iletişim anlamında kullanamayan engellilerin bilgiye erişmesinin sağlanması amaçlanıyor. Engelsiz Bilişim Projeleri için ilk olarak 3.El, 3.Göz ve 3.Kulak isimleri verilen 3 proje üretildi.
Üçüncü El Bilişim Projesi (3.EL); herhangi bir nedenle ellerini kullanamayan engellilerin kendilerine sağlanacak olan bilgisayar faresi ve klavyesi yerine kullanılacak ve özel üretilmiş gözlük şeklinde kafaya takılan fare yardımı ile tablet bilgisayarın tüm niteliklerini eksiksiz kullanmaları, eğitim ve istihdam alanlarında fırsat eşitliği yakalamaları ve bu sayede bilişim alanında engellerinin kaldırılması amaçlanıyor.
Üçüncü Göz Bilişim Projesi (3.GÖZ) ile internet üzerinden erişilebilen bilgilere, kaynaklara, engellilere yönelik yasa ve yönergelere, sosyal medyaya ve mürekkep baskılı olarak dağıtılan gazete, kitap, dergi, gazete gibi kaynakların dijital ortama aktarılması yoluyla görme engellilerin bilgiye erişim sağlaması amaçlanıyor.
Üçüncü Kulak Bilişim Projesi (3.KULAK) ile iletişimde en çok sıkıntı çeken bireyler olan işitme engellilerin özellikle adliyede, hastanede ve okullarda vb. alanlardaki iletişim sorunlarının çözümüne destek olmak ve sosyal hayata katılımlarını arttırmak üzere geliştirilecek olan portal ve işaret dili tercümanlarından oluşacak bir çağrı merkezi vasıtasıyla telefon hattı veya internet üzerinden görüntülü görüşme sağlanarak işaret dili tercümanlığı ve bilgiye erişim hizmetleri verilecek.
