Grip (Influenza) ciddi sağlık sorunlarına yol açabilen ciddi bir viral solunum sistemi hastalığıdır. Fakat üst solunum yolu enfeksiyonu belirtileriyle başladığı ve çoğunlukla daha hafif bir tablo olan nezle ile karıştırıldığı için, toplumca yeteri kadar önemsenmemektedir. Amerika Birleşik Devletleri’nde her yıl 200.000 kişinin hastaneye yatırılmasına, 36.000 kişinin ölümüne neden olmaktadır. Benzer oranlar bir çok ülke için geçerli olup, bazen ciddi salgınlarla toplumu önemli ölçüde etkileyebilmektedir.
Hastalık ateş, kas ağrıları, başağrısı, halsizlik, kuru öksürük, boğaz ağrısı vfe burun tıkanıklığı-akması ile başlar. Normal seyrinde 3-7 günde iyileşir. Fakat yaşlı, çocuk ve direnci kıran ek hastalığı olanlarda daha ciddi tablolara dönüşür. Sinüzit, Zatürree, Orta kulak iltihabı veya tüm vücuda yayılması ile kalp dokularının bile iltihaplanabileceği ciddi tablolara dönüşebilir. Ayrıca şeker hastalığı, kalp hastalığı ve kronik akciğer hastalığı olanlarda, bu hastalıları alevlendirip, kötüleştirebilir. Hastalık en çok küçük çocuk ve yaşlılarda ağır seyreder.
Hastalığın toplumda yayılmasını önlemek ve risk grubu olarak adlandırılan insanları korumak için her yıl grip aşısı yapılması önerilmektedir. Grip aşısınının önerildiği gruplar :
- 6 ay-18 yaş arası çocuklar ve gençler
- Kronik akciğer hastalığı olanlar ( Kronik bronşit, Astım vb.)
- Bütün kalp damar hastaları (Yalnızca Hipertansiyonu olan hastalaarda mutlak zorunlu değildir)
- Kronik böbrek, karaciğer hastalığı ve şeker gibi metabolik hastalığı olanlar
- Vücudu savunma sistemini zayıflatan kortizon veya immunsupresif denilen ilaçları kullananlar
- AIDS, kanser gibi vücudu direncini düşüren hastalığı olanlar
- Solunum sistemi çalışmasını bozan akciğer5 dışı hastalığı olanlar (Omurilik felçlileri, kas ve sinir sistemi hastalığı olanlar)
- Huzurevi ve bakımevinde kalanlar
- Hamileliğinde 3 ayı tamamlayan tüm hamileler
- Grip sezonu (sonbahar ve kış) hamile kalma olasılığı olanlar
- 50 yaş üstü erişkinler
- Sağlık personeli ve itfaiye polis gibi önemli, yaygın kamu hizmeti yapanlar
Liste her geçen gün genişlemekte ve toplumda korunma amacıyla nüfusun kalabalık olduğu yarlarde neredeyse toplumun tümünü aşılamaya doğru bir gidiş olduğu gözlenmektedir.
Piyasada ölü virüslerle yapılan ‘Split inaktif’ denilen aşı yaygındır ve güvenle yapılabilir. Zayıflatılmış virüslerle yapılan ve burundan sprey şeklinde verilen canlı aşılar ise doktora danışılmadan yapılmamalıdır. Bu aşılar bazı gruplara yapılmamaktadır. Bu gruplar şu şekilde sıralanabilir :
- Yumurtaya ciddi allerjisi olanlar
- Daha önce grip aşısına allerjik reaksiyon gösterenler
- Grip aşısından 6 aysonraya kadar olan dönemde Guillan Barre denilen kas hastalığı geçirmiş olanlar.
- 6 aydan küçük çocuklar.
- Ateşli hastalık geçirenler ( Ateşli hastalık tamamen düzelene kadar aşı yapılmaz )
Son bir kaç yıl içerisinde aşılarla ilgili yapılan çalışmalarda aşını içerisindeki virüs sayısı arttırılmış, yayılma olasılığı olan yeni grip virüsü tiplerine de etkin hale getirilmiştir. Bu gelişmelr aşının gücünü ve yapılma yüzdesini arttırmıştır. Daha önce ‘Gebelerede yapılabilir’ düşüncesi yapılan çalışmalarla yerini‘ Gebelerede yapılmalıdır’a bırakmıştır. Yaşlılarda aşını mutlaka yapılma sınırı 65 ten 50 ye çekilmiştir.
Aşı sağlıklı insanlarda grip oluşumunu % 70-90 oranında önler. Kuş gribi olarak bilinen Avian İnfluenzaya ve Domuz Gribine (Swine Flu) karşı koruyuculuğu yoktur. Aşının çoğunlukla hafif seyreden 1-2 gün süren yan etkileri görülebilir. Bunlar ateş, halsizlik, titreme, yorgunluk, başağrısı ve aşı yapılan yerde bölgesel şişlik kızarıklık gibi reaksiyonlardır. Nadiren ciddi yan etkiler olur.
Aşı her yıl dünya sağlık örgütü ve bulaşıcı hastalıklar komisyonunun önerilerine göre bölgesel olarak hazırlanır. Bu nedenle her yıl yeniden olmak gerekir. Eylül- Aralık ayları arasında tek doz aşı yeterlidir. Çocuklarda 9 yaşına kadar olan grupta 1 ay sonra ikinci doz aşı yapılması önerilmektedir. Aşını koruyuculuğu ortalama 10 gün sonra başlar ve 3 hafta sonra koruyucu etkisi en üst düzeye ulaşır.
Amerikan Hastanesi
İç Hastalıkları Uzmanı
Dr. Bülent Yardımcı
