Yale Üniversitesi, beyin gelişimi ve damar hastalıklarının genetik nedenlerini bulmak, biyolojilerini anlamak ve yeni tedaviler geliştirmek üzere yeni kurduğu programın (Yale Program on Neurogenetics) başına en genç bilim insanlarından Prof. Dr. Murat Günel’i getirdi. Meslektaşlarının "İkinci Gazi Yaşargil" dediği 40 yaşındaki beyin ve sinir cerrahı Prof. Dr. Günel, anevrizma genini araştıran ekibin de başında bulunuyordu.
PROF. Dr. Murat Günel, 2001 yılından beri Yale Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde Beyin ve Sinir Cerrahisi Anabilim Dalı’nda, Damar Hastalıkları ve Yoğun Bakım Bilim Dalı’nın da başkanlığını yürütüyordu. Böylece ilk defa bir Türk doktor, hem cerrahi hem de genetik alanlarında lider konumuna getirildi. Bu program dahilinde İstanbul, Cerrahpaşa, Marmara, Hacettepe Tıp fakülteleri başta olmak üzere çok sayıda tıp fakültesiyle ortak araştırma ve çalışmalar sürüyor. Buralardan Yale’de 30’un üzerinde Türk öğrenci ve araştırmacı Prof. Dr. Günel ile laboratuvar ve klinikte çalışma fırsatı buldu. Anevrizma genini araştıran ekipte de dört Türk öğrenci, Prof. Dr. Günel ile çalışıyor.
Toplam bütçesi beş milyon doları bulan ve iki milyon dolarını ABD hükümetinin karşıladığı anevrizma geni araştırmasında, anevrizma genlerini saptamak için üç milyarın üzerinde DNA bölgesine bakıldı. Hangi bölgelerin anevrizma hastalığına yol açtığı anlaşıldı.
Araştırmanın saygın bir tıp dergisinde yayımlanmasının kabul edildiğini belirten Prof. Dr. Günel şunları söylüyor: "Beyin kanamalarının sık görüldüğü Hollanda, Finlandiya ve Japonya’dan iki binin üzerinde anevrizma vakasının DNA’sını topladık. DNA’nın hangi bölgelerinin toplumda anevrizma hastalığına yol açtığını çıkardık. Örneğin Finlandiya’da anevrizma görülme sıklığı dünya ortalamasıyla aynı. Ancak anevrizmaya bağlı beyin kanaması daha yüksek oranda oluyor. Anevrizma riskini artıran sigara içme, hipertansiyon gibi sorunları da yok. Bu bilgi bize genetik faktörleri düşündürdü. Özellikle Finlandiyalıları araştırmaya kattık. Anevrizma genlerini taşımak, hastalığa yatkınlık anlamına geliyor. Bu bilgiler bize hastalığı daha gelişmeden, yani damar balonlaşmadan ve patlamadan saptama fırsatı verecek. Genlerin anlaşılması hastalığın biyolojisi hakkındaki fikrimizi artırıyor. Biyoloji de anlaşıldıktan sonra yeni tedaviler de geliştirilebilir. Düşüncemiz genlere bağlı yeni tedaviler bulmak."
Anevrizma patlamadan yakalanabilecek
Her 100 kişiden beşinde anevrizma (damarlarda ortaya çıkan baloncuklar) gelişiyor, 60 yaşın üzerindekilerde sıklık yüzde 10’ları buluyor. Yüzde 5-10 oranında kalıtımsal olduğu düşünülüyor. Anevrizması patlayanların yüzde 50’si kaybediliyor. Yani yılda 500 bin kişinin ölümüne yol açıyor. Kadınlarda erkeklerde göre daha sık görülüyor. Anevrizmaları MR gibi görüntüleme testleri dışında saptanması mümkün değil.
