Chicago’da düzenlenen ve “İlaç sektörünün Davos’u” olarak anılan Bio Convention’da sağlık sektörünün ana oyuncuları bir arada. Her ne kadar adı karmaşık ve yüksek bir teknolojiyi çağrıştırıyorsa da Biyoteknoloji ürünlerinin atası bildiğimiz maya.
Tarihin bilinen en eski biyoteknoloji ürününün yoğurt olduğu söyleniyor. İnsan doğasına en uygun molekülleri barındırdığından hastalıkların tedavisinde zararsız ve başarılı kabul ediliyor. Dünya pek çok alanda biyoteknolojik ürünlere yöneliyor çünkü enerji, gıda ve ilaçta biyoteknolojik ürünler için büyük bir pazar var.
1993 yılından bu yana yapılan Bio Convention’a bu yıl Türkiye, Başbakanlık Yatırım Destek ve Tanıtım Ajansı’nın önderliğinde 2. kez katılıyor. Ajans özellikle ilaç sektöründe gördüğü fırsatları dünya biyoteknoloji pazarına sunmak üzere toplu bir katılım sağlamış. Geçtiğimiz yıl Bilim ve Teknoloji Bakanı Nihat Ergün’ün geldiği Boston fuarına bu yıl Sağlık Bakanı Mehmet Müezzinoğlu katılıyor.
Sağlık Bakanlığı yatırım alanları daraltılıyor, hedefi netleştiriliyor
Sağlık Bakanı Mehmet Müezzinoğlu bakanlığının yeni dönemdeki hedef ve aksiyon planını şöyle aktarıyor:
Türk bilim adamları Amerika’da pek çok bilimsel buluşa imza atıyor. Onları geri çağırmak yerine proje bazlı çalışmalarla değerlendireceğiz.
İlaç, tıbbi cihaz ve diğer sağlık gereçlerinin Ar-Ge’sinde hedef odaklı çalışılacak. Hastalıklar ve alanlar netleştirilecek, çalışma alanı daraltılarak hedefe odaklanılacak.
Süreç birlikte çalışma ve üretme kültürüne uygun şirketlerle yürütülecek.
Sağlık turizminde yabancı yatırımcıyı çekmek için serbest bölge mantığıyla bakılacak.
200 yatak kapasiteli hastane gemi projesi ihaleye çıkıyor, bu yıl hayata geçecek.
Bioteknoloji alanında ilk görüşmeler tamamlandı, yakında ilk biyoteknolojik ilaç yatırımının anlaşması imzalanacak.
Yatırım Destek ve Tanıtım Ajansı Başkanı İlker Aycı, Türk ilaç sanayiinin teknolojik altyapı, yetişmiş insan kaynağı ve 23 trilyon dolarlık GSYH’sıyla yabancı yatırımcı için cazip ülke kategorisinde olduğunu düşünüyor. Fuara katılımın bir diğer amacı da 2023 hedeflerine giderken ilaç sanayiini kritik oyunculardan biri haline getirebilmek.
Ajansın hedefleri arasında Ar-Ge yetkinliğini geliştirmek, yatırımları artırmak, kalifiye insan gücü yetiştirmek, katma değeri yüksek ürün gruplarının üretimini ve global tedarikçi olup sektörün ihracatını artırmak bulunuyor. Başkan Aycı, yabancı ortaklıkların deneyim ve bilgi birikimini ülkemize kazandıracaklarının çok değerli olduğunu söylüyor.
İlaç sektörü bilinmezlik içinde yol almaya çalışıyor
Fuara konu olan ilacın Türkiye ayağına gelince;
Türk ilaç sektörü 25.000 kişiye istihdam sağlıyor. 2012 yılında Türkiye reçeteli ilaç pazarı 12,9 milyar TL olarak gerçekleşmiş.
Kimyasallar nedeniyle yurtdışına bağlı bir sektör bu nedenle cari açık veriyor. Cari açık 2012’de 3,3 milyar dolara düşmüş.
İlaç sanayicisinin de küreselleşme hedefi var, ya satın alarak ya da ortaklıklar yaparak alanını genişletiyor.
Ruhsatlandırılma, fiyatlandırılma ve geri ödemedeki düzenlemelerin ihracatı artıracağı biliniyor ve Sağlık Bakanlığı ile SGK politikalarının bu faaliyetleri destekleyici olması bekleniyor.
Ekonomi Bakanlığı’nca verilen stratejik yatırım teşviklerinin Sağlık Bakanlığı’nca hızlıca incelenerek onaylanması bekleniyor.
E-reçetede bazen doktorun yazdığı yerine eczacının inisiyatifi devreye giriyor.
Eczacılara verilen mal fazlası iskonto uygulamasına bir dur denilmesi gerekiyor.
Kamuoyunda örselenen itibarlarının iadesini sağlayacak motivasyonu bekliyorlar.
Yatırım ve Tanıtım Ajansı Türkiye’de yatırım alabileceğini öngördüğü ilaç sektörünü bu tür fuarlarla görücüye çıkarıyor. Ajans Başkanı İlker Aycı özellikle biyoteknolojik ilaçtaki fırsatları kaçırmayalım istiyor. Bu nedenle bakanlık düzeyinde temsiliyette ve sektörel güçlü duruşta ısrarcı. Kaldı ki diğer ülkeler ve hatta Amerika eyaletleri bile devasa stantlarda, “bioilaç” için bize yatırım yapın, diyor. Aycı’nın heyecanına katılmamak mümkün değil ancak öncelikle Türk ilaç sektörüne bir göz atmak gerek.
Ar-Ge ve klinik araştırmalar küçük yapılarda gerçekleştiriliyor, ilaç sanayii ise buluşun ticarileşmesini sağlıyor. Yani ilaç şirketlerinin ticari bir işletme olduğu unutulmamalı. Elbette bu ilaç şirketlerine sonsuz kazanma hakkı vermezse de ilaç fiyatlarına ve uygulamalara ilişkin sürekli tetikte beklemek ilaç işverenini yoruyor.
İlaç sektöründeki dernek sayısı 4 ancak dernekler arasında bir konsensüs yok.
İlaç firmaları sürekli talep eden konumuna düşürüldüğünden kamudaki muhataplarından gereken dönüşü alamıyor.
İlaç ruhsatlandırma işlemi AB yasalarınca 210 gün, bu bizde 5 yıla kadar yayılıyor.
Son Teşvik Yasası onkoloji, kalp ve tansiyon gibi stratejik ilaçta 5. Bölge desteği alacak olan hazır yatırımlar uzun zamandır Sağlık Bakanlığı’ndan onay bekliyor.
İlaç ülkemizde Ar-Ge ile üretmek yerine artık satılmalarla gündeme geliyor.
Durum buyken Yatırım ve Tanıtım Ajansı’nın ‘bioilaç’ta gösterdiği takdir edilecek çabaya bakıyor ve hızlı dönüş için çözüm önerileri düşünüyorum. Öncelikle yeni çalışma koşullarına uyanlarla devam ederiz demek yerine ilaç sanayiinin güçbirliği yaparak gayret gösterilmesini sağlayacak adımlar atılmalı. Bilim ve Teknoloji Bakanlığı tarafından Türkiye ilaç sektörü strateji belgesi ve eylem hazırlanarak EKK’ya gönderilmiş. Çalışmanın sektördeki ataletin bitmesi için bir fırsat olmasını diliyorum.
Günseli Ö. Ocakoğlu / Zaman
