İlaçta karekod

Birkaç ertelemeden sonra geçtiğimiz Pazar günü ilaç kutularında karekod düzenlemesi nihayet yürürlüğe girdi. Uygulama ile birlikte kutu kutu her ilacın üretim bandından, hastaya ulaşımına kadar izlenebilmesi mümkün olacak.

Uygulama devrim niteliği taşıyor

İlacın hep vurguladığımız iki keskin ucundan güvenlilik ile ilgili olanı açısından uygulama büyük önem taşıyor. Zaman zaman basında da yer alan sahte ilaç şüphesi, hatalı üretilmiş ilaç ya da yan etkilerinden ötürü geri çağrılmak durumunda kalınan ilaçların izlenebilmesi karekod uygulaması ile artık mümkün olabilecek. Daha önce ancak seri no’su eczanelere kadar takip edilebilen ilaçlar, artık hangi hastaya ulaştığı da bilineceğinden kalite ya da etkin maddenin zararlı etkilerinden ötürü kullanımında sakınca görülen ilaçlar geri çağrılabilecek.

Ülke için büyük prestij

Uygulamayı başarmış dünyadaki ilk ülkelerden biri olmak ülke için büyük prestij. Aynı zamanda Türk ilaç endüstrisinin dünyada saygınlığını ve talebi arttıracak bir proje. Henüz hazırlık aşamalarında proje Batı’da büyük ses getirdi ve teknokratlar Avrupa ülkelerinden konferanslara davet edilerek sistemin işleyişini anlattılar.

Başarı tarafların katkısına bağlı

Sağlık Bakanlığı, SGK, ilaç endüstrisi, depolar, eczane ve nihai tüketici olan hastalardan oluşan, çok paydaşlı bir sistemin işletilmeye başlanmasında sancılı bir sürecin yaşanması sürpriz değil elbet. Bu sancılı süreci en aza indirgemek için de tüm paydaşların katkısı gerekiyor. Burada en büyük görev de 20 bin kişilik bir sağlık ordusunu oluşturan eczacılara düşüyor. Halkın sağlık konusunda en kolay erişebildiği sağlık danışmanları işlevindeki eczacıların sadece ilaç satış noktası olarak algılanmaması gerek. Yoğun eczane bürokrasisi ve işletmecilik faaliyetleri kıskacında kalan eczacıların pek de dile getirilmeyen sağlık danışmanlığı misyonları Sağlık Bakanlığı’nca fark edilmeye başladı. İlaç ve Eczacılık Genel Müdürü bizzat yaptığı toplantılarla Urfa’dan İstanbul’a eczacıların sorunlarını yerinde dinliyor, eczacılardan beklentilerini dile getiriyor ki, bu çok önemli bir başlangıç.

Meslek örgütlerinin aldığı pozisyon ise her zaman birebir temsil ettikleri kitleyi yansıtmıyor. Bazen ideolojik duruş, kurumsal söylem ya da seçmene selam adına gerçekleştirilen zorlama demeçler, soğukkanlı ve uzun vadeli bir sağlık sistemi iyileştirmesine pek katkıda bulunmuyor. Sivil toplum kuruluşları, temsil ettikleri meslek ya da grubun nabzını daha iyi yansıtarak icraatın bir parçası olma, bunun gereği olarak da kendi üzerine düşeni yapma konumuna geçtikleri zaman ortak başarı ortaya çıkıyor. Eczacı odalarının “eşdeğer ilaç” konusunda aldıkları pozisyon başarılı örneklerden biri.

Karekod konusunda ise en büyük sorun şu an halen karekodlu ilaç üretimine geçememiş üreticiler. Üreticilerin yüzde 90’ının karekod sistemine geçmiş olmasını başarı saysak da, kalan yüzde 10’un ürettiği ilacı kullanan hastalar ve hastayla buluşturan eczaneler açısından problem bir an önce çözümlenmeli.

Sağlık açısından büyük önem taşıyan düzenlemeyi ilaçta tasarruf enstrümanı olarak algılayan SGK ve Maliye Bakanlığı’na ise hayatın masa başında yazılıp çizildiği gibi akmadığını hatırlatmak gerek. Özelikle müzmin hastalıklarda doz hesabı yaparak “hak aşımı” gerekçesiyle kimi zaman ilaç ödemesini reddeden bürokratların, göz damlasını her zaman gözüne tutturamayan ve doz kaçıran, bazen ilaç kutusunu kaybeden, ilacı yere düşüren, yanlışlıkla çöpe atan, aileye eziyet olmasın diye ya da utandığından bunu saklayan ve bu nedenle daha büyük sağlık sorunları yaşayan ve SGK’ya daha büyük bir sağlık faturasına mal olan “damdan düşmüş” yaşlı bir yakını mutlaka vardır. Örneğin yüzde 10 ekstra ilaç toleransı gibi bir mekanizma ile hem sistemin işleyişini rahatlatıp, hem de eksik kullanımdan mütevellit yeni sağlık sorunları ve harcamalarını önleyerek sosyal bir devlet olmanın gereğini de yerine getirmek mümkündür.

Sağlıkla..



NOT: Akşam saatlerinde bir eczacı arkadaşım aradı ve sistemin aynı kutuyu farklı hastalarda onayladığını bildirdi. Bu tür aksaklıkların geçici olmasını ve bir an önce düzelmesini dileyelim.