Kayıtdışılık, bütçe ve büyüme

Bu önemli başarının altında özel yatırımcılarının yatırım yapma güdülerinin büyük bir payı var ama yatırım ortamının altında da kamu maliyesinin büyük başarısı yatıyor.

Ama kamu maliyesinin başarısı çok daha büyük olabilir, eğitim, sağlık, adalet gibi alanlara çok daha fazla kaynak ayrılabilirdi, şayet sosyal güvenlik sistemimiz bu kadar açık vermese idi.

Nihai analizde sosyal güvenlik açıkları da merkezi bütçeden finanse ediliyor, bunu unutmayalım.

2011 senesinde merkezi bütçenin 34 milyar TL dolayında açık vermesi bekleniyor, bu açığın bile beklenen milli gelire oranı yüzde üç dolayında ama yine de umarım bu oranın çok daha altında bir açıkla bütçe kapatılır.

Toplam bütçe açığı 34 milyar TL dolayında beklenirken toplam transfer ödemeleri içinden sosyal güvenlik sistemine yapılacak transferlerin toplamı 62 milyar TL dolayında olacak.

Başka bir ifadeyle, şayet açık vermeyen bir sosyal güvenlik sistemimiz olsa bütçemiz 28 milyar TL dolayında fazla verebilecek ama dünyada açık vermeyen sosyal güvenlik sistemi pek yok, detaylarına giremiyorum ama bu durum biraz eşyanın tabiatı.

Sosyal güvenlik sistemlerinin açığı eşyanın tabiatı ama bu düzeyde (milli gelirin yüzde altısı) olması da şart değil.

Bu durumu biraz olsa iyileştirmenin yolu da us dışı boyutlara ulaşan kayıtdışı ekonomiyle rasyonel bir mücadeleden geçiyor.

Sizleri sayılara boğmak istemiyorum ama ülkemizde yaklaşık 23 milyon çalışan var, yaklaşık altı milyonu tarım kesiminde.

Ve toplam 23 milyon çalışanın yine yaklaşık dokuz buçuk milyonu kayıtdışı çalışıyor.

Şimdilik kaydıyla, tarım kesimindeki kayıtdışılıkla mücadeleyi erteleyelim ama tarım dışında kayıtdışı çalışan yaklaşık üç buçuk milyon kişiden üç milyonunu kayıtiçine çekelim.

Büyüklükleri bir gazete yazısı için yuvarlayarak veriyorum.

Üç milyon kayıtdışı çalışanın kayıtiçine girmesi vergi gelirlerini ve sosyal güvenlik primlerini olumlu etkileyecektir.

Kayıtiçine çekilen her çalışanın ayda minimum yüz TL gelir vergisi, yüz TL de sosyal güvenlik primi ödeyeceğini varsayalım.

Bu başarılabilir ise, maliye senede yaklaşık dört milyar TL daha fazla gelir vergisi elde ederken, sosyal güvenlik sisteminin açığı da kısa vadede bir o kadar azalacaktır (yeni girişlerin sağlık harcamalarını hemen arttırmayacağını varsayıyorum) .

Bu durum yani dört milyarlık vergi artışı ve sosyal güvenlik sistemine yapılan transferlerde de dört milyar TL azalma kamu maliyesine en azından sekiz milyar TL kaynak sağlar.

Bazı küçük üreticiler kayıtiçine girdikleri için piyasadan çekilirler ama bu kayıbı telafi edecek başka piyasa girişleri, başta artan yabancı sermaye yatırımları olmak üzere, olacaktır; yani kayıtdışının sonlanmasının istihdam kaybı yaratacağı iddiası çok ortada bir iddiadır.

Sadece tarımdışı kesimlerde kayıtdışılıkla etkin bir mücadele ve başarı senede en azından sekiz milyar TL ilave kamu kaynağı demektir.

Bu kaynakla bütçe açığı daha da aşağıya çekilebilir.

Bütçe açığına dokunmadan Adalet Bakanlığı bütçesi ikiye katlanabilir, kamusal sağlık hizmetleri yüzde elli daha iyileştirilir.

Kayıtdışılık artık krizlerde bir sigorta görevi de yapmamakta, hatta zararlı sonuçlar vermektedir.

Seçim sonrası Türkiye’yi yeni bir anayasa ve AB sürecini hızlandırmak kadar, kayıtdışılıkla kararlı, azimli mücadele de beklemektedir.

Sürdürülebilir büyüme ancak böyle mümkün olacaktır.

ESER KARAKAŞ