Halen 1475 sayılı İş Kanunu gereğince her yıl bir brüt maaş, kıdem tazminatı şartları oluştuğunda ödeniyor. Mesela bir işçi işverene hakaret etmişse, küfretmişse, işine 3 gün gitmezse işverenin tazminatsız işten atma hakkı var. Ancak kıdem tazminatı fonu gelirse, işçi işverene hakaret etse de, küfretse de, işine doğru dürüst gelmese de bütün çalışma dönemi boyunca adına işveren tarafından fona para ödenecek. Şimdiki uygulamada "Kıdem tazminatı hakkım kaybolmasın" diye işyeri barışına riayet eden işçileri, işyerinde barışını bozacak hareketlerden kim caydıracak? Bu arada işçinin alacağı tazminat rakamı da yıllık bir maaş yerine yarım maaş fonda birikecek.
Öte yandan, işyerinde başka bir işçiyle tartışan, kavga eden, yumruklaşan, bir başka işçiyi veya işvereni taciz eden işçinin kıdem tazminatsız işten atılma korkusu var ama fon gelirse ne yaparsa yapsın adına işveren fona para yatıracak. Bu sebeple fon, işyeri barışını bozar.
İŞVERENE BAĞLILIK BİTER
Kıdem tazminatı, 60 yıldır devam eden ve klasikleşmiş uygulamasında, işverene ve işyerine bağlılığın ödülüdür. Yeni gelecek uygulamada ise işverene ve işyerine bağlılık unsuru ortadan kalkmaktadır. Bu sebeple, yeni bir iş bulan işçi, işyerinde birikmiş kıdemini düşünmeden yeni bir işe gider.
Kıdem tazminatında ikramiye farklarınız da var
Maliye'nin haziran ayına ait mali ve sosyal haklara ilişkin genelgesinin 13. maddesinde "1/1/2012 tarihinden itibaren işçilere ödenecek kıdem tazminatının yıllık tavan tutarı 2.917,27 TL'dir" denilmektedir. Eşim 14 yıl çalıştığı bir özel bankadan 13 Nisan 2012 tarihinde işten çıkarıldı. 14 yıllık kıdem ve ihbar tazminatlarını aldı. Ancak memur maaşları 29 Mayıs 2012 tarihinde kamuoyuna yeni açıklandığı için eşimin kıdem tazminatı yıllık 2.805,04 x 14 yıl üzerinden hesaplandı. Hocam, sizden istirhamım 2.917,27-2.805,04 = 112,23 TL x 14= 1.571,22 TL lira farkı alabilir miyiz? Yardımlarınız için şimdiden teşekkür eder, saygılar sunarım. ■ Behzat BARAN
Sayın okurum, memurların ikramiyeleri ile işçilerin kıdem tazminatı rakamları için memur maaş katsayısı önemlidir. Ancak bu sene 1.1.2012 gününden geçerli olan memur maaş katsayısı daha yeni belli olduğundan, 1.1.2012 gününden bugüne kadar işverenden kıdem tazminatını tavan rakamdan almış işçiler ile emekli olmuş tüm memurların, ikramiye ve kıdem tazminatı farkı ortaya çıkmıştır. Sizin eşinizin de brüt ücreti tavan rakamdan fazla ise aradaki farkı almak için işverene müracaat edin. Bu arada tüm memurlara da SGK ikramiye farkı ile emekli aylık farklarını müracaat olmaksızın öder.
Son memur maaş katsayılarına göre;
Toplusözleşme metninde, 1.1.2012-30.6.2012 dönemi için aylık katsayı (0,068835), taban aylık katsayısı (0,92105), yan ödeme katsayısı (0,021827), 1.7.2012-31.12.2012 dönemi aylık katsayı (0,071589), taban aylık katsayısı (0,9579), yan ödeme katsayısı (0,0227) oldu.
Bu durumda kıdem tazminatı tavanı 2.805,04 TL olurken son düzenlemeyle 2.917,27 TL'ye çıkmıştır.
01.01.2012-31.05.2012 arasında işten ayrılanlar tavan olarak kıdem tazminatı hesaplanmış ise işverenleri bir yıl için 112,23 TL üzerinden fark ödeyeceklerdir. 10 yıl kıdemi olana 10 x 112,23= 1.122,30 TL. ödemek zorundalar.
Ali Tezel / Bloomberg Ht
