Mevzuat gereği ölümcül tercih!

DİYALİZ HASTALARI EMEKLİLİKLERİNİ KAYBETMEMEK İÇİN BÖBREK NAKLİ OLMUYOR

Böbrek hastaları, ya diyalize bağlı yaşayarak emeklilik haklarını korumak ya da organ nakliyle sağlıklarına kavuşup sosyal güvencelerini kaybetmek arasında tercih yapmak zorunda kalıyor. Böbrek nakli olarak sağlıklarına kavuştukları gerekçesiyle malulen emeklilikleri sona erdiği için büyük sıkıntı çeken eski diyaliz hastaları “Keşke nakil olmasaydık” diyor. Nakil olanların sıkıntılı durumunu gören hastalar da emeklilik haklarını kaybetmemek için verici çıkmasına rağmen nakil olmayı reddettikleri ortaya çıktı. Ölümcül tercih yapmaya mahkum olan yüzlerce hasta yetkililerin seslerini duymasını bekliyor.

SGK mevzuatı kurbanları

Tek çareleri böbrek nakli olan Türkiye’deki 60 bin diyaliz hastası Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) mevzuatı gereği ölümcül tercihe yapmak zorunda kalıyor. Haftada 3-4 gün diyalizde girmek zorunda oldukları için malulen emekli edilen hastalar, böbrek nakli olunca 2006 yılında çıkarılan Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik uyarınca iyileşmiş sayılıyor ve emeklilikleri geri alınıyor.16 Aralık 2010 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan yeni yönetmelik, özürlülük oranları ve malulen emeklilik oranlarında değişiklik yapmasına rağmen SGK uygulamıyor. Bu nedenle nakil olduktan sonra iyileştikleri varsayılan hastaların tüm sağlık giderleri ve emekli aylıkları kesiliyor. Hatta şimdiye kadar aldıkları emekli maaşları ve sağlık giderlerini devlete geri ödemesi istenenler bile bulunuyor.

Nakil olmak istemiyorlar

Böbrek Hasta Haklarını Koruma ve Sosyal Yardımlaşma Derneği (BÖHAK) Başkanı Vahap Acar, nakil olduktan sonra emekliliği elinden alınan ve SGK ile davalık olan 300’den fazla hasta olduğunu söylüyor. Acar, şunları anlattı: “Yıllarca diyalize girip işlerinden olan, nakil olduktan sonra iş bulamadığı için hiçbir sosyal güvencesi olmayan bu insanlar çaresiz durumda. Binlerce diyaliz hastası sırf bu durumda kalmaktan korktuğu için vericisi olduğu halde nakil olmaktan kaçınıyor. Sağlık Bakanlığı ile her sıkıntımızı kolayca çözdük. Ama SGK’da işler tıkanıyor.”

İlaç olmadığı için vücudum Nakil böbreği reddetti

ANTALYA’DA yaşayan Hakan Cengiz (44) mevzuata kurbanlarından biri: “2006’da nakil olunca sağlık karnem iptal edildi, maaşım kesildi. Maskeyle dolaşıyorum, her hafta kontrolüm var, ağır kaldırmamam lazım, kalabalığa giremiyorum vs. Bu şekilde nasıl iş bulayım? Sosyal güvencem ve maaşım olmadığı için nakil sonrası tedavim için gereken ilaçları almakta zorlanmaya başladım. Tedavim aksadığı için organ reddi yaşadım. Böbrek boşa gitti, başa döndüm. Nakil olsam emekliliğim yine iptal olacak. Diyalizle yaşamaya devam edeceğim. Maddi boyutundan ziyade, tedavimiz aksıyor; en büyük sıkıntımız bu.”

Böbrek nakli olduğuma pişmanım

BÖBREK nakli mağdurlarından 50 yaşındaki Fatih Arıcı, SGK’ya 85 bin lira borçlu. Arıcı,şunları anlattı: “Bağ-Kur’lu bir esnaftım. 1999’da böbrek yetmezliği teşhisi aldım. Malulen emekli edildim. 5.5 yıl diyalize girdim. 2005’de nakil oldum. Bir yıl boyunca emekli maaşımı aldım. Bir gün maaşım yatmadı, Bağ-Kur’a başvurdum. Nakil olduğum tarihten itibaren emekliliğimin iptal edildiğini, 2005-2006 arasında ‘haksız olarak emekli maaşı aldığımı’, faiziyle beraber geri ödemem gerektiğini söylediler. Nakil olduktan sonraki yıllara ait tedavi masraflarım geri istendi. Çünkü emekliliğim geri alınmıştı ve hiçbir sosyal güvencem yoktu. Borç şu anda 85 bin TL’ye ulaştı. Evimi arsamı sattım, kuruma olan borç için borç aldım. Diyalize girmeye devam etsem daha iyiyidi. Nakil olduğuma olacağıma pişman oldum.”

Vericim var, ama nakil olmayacağım

TİCARETLE uğraşırken 15 yıl önce böbrek yetmezliği teşhisiyle kendini diyaliz merkezinde bulan Kemal Narçın (53), arkadaşlarının malulen emekliliklerinin iptal edildiğini gördüğü için iki kardeşi verici olabileceği halde nakil ameliyatı olmamayı yeğliyor. Narçın, şunları söyledi: “5-6 yıl önce nakil olacaktım. O dönemde nakilden sonra ‘sağlığına tamamen kavuştu’ denerek emeklilik haklarının ve maaşlarının elinden alındığını görünce vazgeçtim. Kirada oturuyorum, çocuk okutuyorum. Nakil olduktan sonra ben bu yaşta nasıl iş bulayım? İlaçlar çok pahalı. Normal bir hayata dönmeyi ben istemez miyim? Aldığım 850 lira civarında bir para. O da kesilirse ortada kalacağız. O nedenle diyalizle ne kadar yaşarsam o kadar devam edeceğim.”


ÖZLEM YURTÇU