Yetkililer, sık sık ülkemizdeki hekim sayısının azlığından söz etmektedirler. Avrupa Birliği ile kıyasladığımız zaman, bu tespit doğrudur. Çünkü AB ülkelerinde ortalama 350 kişiye bir hekim düşerken, ülkemizde, yaklaşık 700 kişiye bir hekim düşmektedir. Normalde tam gün çalışan hekimlerin, ülkemizde çalışma saati 08:00-17:00 arası, yani günde 9 saattir. Bu süreyi daha da uzatmak, yasal olarak mümkün görünmemektedir. Muayenehanelerin bu yönden önemli bir tamamlayıcı işlevi bulunmakta ve bu durum gözardı edilmektedir.
Part-time (yarı zamanlı) çalışan ve muayenehane çalışması sürdüren hekimler ise, 08:00-16:00 saatleri arasında, yani günde 8 saat kamu sağlık kuruluşunda çalışmakta, daha sonra muayenehanelerinde çalışmaya devam etmektedirler. Hastanelerde, yarı zamanlı doktorlar günde 8 saat, tam zamanlı doktorlar ise 9 saat çalışmaktadırlar. Arada günde yalnızca 1 saat fark bulunmaktadır.
Muayenehanesinde devam eden doktorlar, akşam ortalama olarak saat 20:00’ye kadar, fazladan günde 3 saat, cumartesi günleri de genelde 8 saat fazladan çalışma gerçekleştirmektedirler. Bu çalışmaların toplamı, ortalama olarak haftada 23 saati bulmaktadır. Fazladan çalışılan bu süre, hastanelerde tam gün çalışan bir doktorun çalışma süresi olan 45 saatin %51’ine denk gelmektedir.
Ülkemizde 40.000 civarında muayenehane bulunduğunu düşünürsek, bu muayenehanelerin, çalışma saati olarak sağlık sistemine katkısı, %51 fazlasıyla, 60.400 “tam gün” çalışan hekimle eş değerdir. Yani, muayenehanelerde çalışmasına devam eden 40.000 hekim, yalnızca hastanelerde “tam gün” statüsünde çalışan 60.400 hekimin ürettiği sağlık hizmeti oranında hizmet üretmektedir.
Bu sayede, ülkemizde 104.000 civarında olan hekim sayısı, fiili olarak 104.000+20.400=124.400 hekim çalışmasına yükselmektedir.
Muayenehaneleri kapatmak için elimizden geleni yaparken, muayenehanelerin sağlık sistemine yaptığı katkıyı, bir de bu yönden değerlendirmemiz gerekmiyor mu?
Ülkemizdeki hekim açığını ciddi oranda giderme işlevleri bulunmaktadır.
Bu yönden teşvik edilmeleri, desteklenmeleri ve fazla çalışma nedeniyle ödüllendirilmeleri gerekirken, cezalandırmaya çalışılmalarını anlamak gerçekten güçtür.
Olaya bir de bu yönden bakmakta yarar yok mudur?
Doç. Dr. Paşa GÖKTAŞ
