Tüp bebek uygulamalarının istenilen rakamlara ulaşamamasının çeşitli nedenleri var. SGK’nın tedavi sayısını azaltması ve özel sigortaların tüp bebek çalışmalarını karşılamaması bunların başında geliyor.
Türkiye, dünyada en fazla tüp bebek tedavisinin yapıldığı ülkeler arasında yedinci sırada geliyor. Dünya sıralamasına bakıldığında İsrail en çok yardımcı üreme tekniklerini uygulayan ülke olarak başı çekiyor. Onu, Belçika, Almanya ve İngiltere izliyor. Ülkemizde tüp bebek uygulama sayıları yıllık 30-35 bin civarında.
Acıbadem Sağlık Grubu Tüp Bebek Merkezleri Koordinatörü Prof. Dr. Bülent Tıraş, bir ara yıllık 40-42 binler civarına çıkan uygulama sayısının gerek SGK’nın desteklediği tedavi sayısını 3’ten 2’ye indirmesi, gerekse Sağlık Bakanlığı’nın getirdiği tek embriyo transferi zorunluluğu yüzünden tekrar düştüğünü söylüyor.
Tıraş, “Aslında doğurgan nüfus başına çok fazla tüp bebek yapan bir ülke değiliz. Mesela Almanya’nın nüfusu hemen hemen Türkiye kadar ama orada yapılan tüp bebek sayısı bize göre iki kat fazla. Bu sayı, 80 bin civarında” diyor.
Türkiye’de yıllık tüp bebek uygulama sayısı nedir? Bizde olması gereken rakamın bir dönem 150 bin olması gerektiğini hesaplamıştık. Ama olması gerekenden dört kat daha az tüp bebek yapılıyor. Birtakım faktörler, tedaviye gitmeyi sınırlıyor.
Nedir bu etkenler? Bunların başında maddi sorunlar geliyor. Türkiye’de bu konuda özel sağlık sigortalarının daha aktif olması gerekiyor. Çünkü SGK iki tüp bebek denemesine destek veriyor. Ama özel sağlık sigortalarının hiçbiri tüp bebek, infertilite tedavilerini kabul etmiyor. Bugün evlenenlerin yüzde 15’i çocuk sahibi olamıyor. Buna yönelik tedbirler alınabilir, sağlık sigortası evlenmeden önce yapılabilir mesela. Tüp bebeği de kapsayacak sigortalar yapılabilir. Diğer etken de tüp bebek tedavisinden korkmak. Tedavinin aşamalarından korkuluyor. Özellikle kadınlar açısından korkutucu aşamalar var zannediliyor.
Yanlış inanışlar var, “Başkasının spermi mi kullanılıyor?” gibi. Diyanete “Tüp bebek caiz mi?” diye soranlar var. Bazen bilgisizlik, bazen uygun sağlık hizmetine ulaşamama, nereye gideceğini bilememe gibi nedenlerle gecikmeler oluyor.
Türkiye’de tüp bebek tedavisi için genelde hangi yaşlarda başvuruluyor? Bizim birçok hastamız bilgilenme eksikliğine bağlı olarak geç başvuruyor. Ancak son zamanlarda internet çok etkili oldu. Hastalar araştırma yapıyor. Ama yine de çok uzun süreler bekleyip şanslarını yitirme aşamasına gelmiş çiftler var. Örneğin 40 yaşında bir çift müracaat ediyor, 15 yıl beklemişler. 30 yaşında çocuk sahibi olma şansıyla 40 yaşında olma şansı arasında çok büyük fark var.
Tedavi ücreti ne kadar? İlaç fiyatları eskiye göre çok ucuzladı. Bu, hastaların tedaviye başvurma şansını kolaylaştırdı. Tedavi fiyatları Avrupa ülkeleriyle ve ABD’yle kıyaslandığında çok pahalı değil. 4 bin 250 TL civarında.
Ayşegül AYDOĞAN ATAKAN/ Cadde
