4 Aralık'ta 3 binin üzerinde ilaçta fiyatlar yüzde 40 düşecek. Bir gecede eczanelerin kazancı neredeyse yarı yarıya azalacak. Eczaneler ise bunun karşılığında Avrupa'da olduğu gibi reçete başına bir meslek hakkı talep ediyor.
Soru şu... Bugün tüketiciler, ellerinde doktor reçetesi, eczanelere gittiklerinde, reçete başına eczaneye bir ücret ödemek ister mi? Mesela, bu ücret de 5 euro olsun.
Şimdi diyeceksiniz ki bu da nereden çıktı? Ardından da eminim ekleyeceksinizdir, "Böyle bir şey olur mu?" Anlatayım da olup olamayacağına siz karar verin.
Malumunuz, son dönemde bir ilaç tartışmasıdır sürüp gidiyor. Bu konuda Türkiye Eczacılar Birliği'nin televizyonlarda yayımlanan, "Eczacılar can çekişiyor" başlıklı reklamlarını da herkes seyretmiştir.
Tartışma nereden çıkıyor, önce ona değineyim. 4 Aralık tarihinde, 3 binin üzerindeki ilaçta fiyatlar yüzde 40'lara varan oranda düşecek. İşte tartışmanın odak noktası ve eczanelerin isyan ettiği konu da bu fiyat düşüşü.
Gerek eczacıların televizyonlara verdikleri reklamları seyredip gerek de tartışmayı öğrenince, Türkiye Eczacılar Birliği Başkanı Erdoğan Çolak ile görüştüm ve toplumun yararına bir olaya neden itiraz ettiklerini sordum.
Kim haklı, kim haksız
Erdoğan Çolak, ilaç fiyatlarının 2004 yılından beri düştüğünü ancak bu düşüşten kaynaklanan zararı imalatçıların karşılaması gerekirken, buna yanaşmadıklarını belirterek, "3 binin üzerinde ilaçta yüzde 40 indirim olacak. 100 liralık bir ilaç, 60 liraya düşecek. Bu demektir ki eczanenize 100 liralık bir sermaye koymuşsanız, bir gecede yani 4 Aralık günü, sermayeniz 60'a düşecek. Bu durumu eczanelerin kabullenmesi mümkün değil" diyor.
Durum, gerçekten ilginç. Erdoğan Çolak'tan öğrendiğime göre de böyle bir duruma sebebiyet verilmemesi için hükümet, İlaç Fiyat Kararnamesi yayımlamış ama ilaç firmaları buna uymuyormuş. Dolayısıyla bu şartlarda da fatura eczanelere çıkıyormuş.
Erdoğan Çolak, ilaç fiyatlarındaki düşüşe, eczanelerin karşı oldukları yönünde estirilen havaya da tepki gösteriyor. "İlaç fiyatlarının düşüşüne Türk Eczacılar Birliği ve eczacılar hiçbir zaman karşı olmadılar" diyor Çolak ve şöyle devam ediyor: "Biz hep şunu iddia ettik: İlaç; alınabilir, bulunabilir ve kaliteli olmalıdır. Alınabilmesi için de ekonomik olması lazım. Bu anlamda fiyatların düşüşü eczacılar açısından olumludur. Bu noktada eczacılar ilaç fiyatlarının düşüşüne karşı değil. Ancak eczaneler büyük sermaye kuruluşları olmadıkları için bazı sıkıntılar yaşıyorlar, bunun da fark edilmesini istiyoruz."
Eczaneler birer işletme mi
Konuşmamız sırasında Erdoğan Çolak'a, 4 Aralık tarihinde neler olacağını soruyorum. Biliyorum ki eczacılar bu durumun düzelmemesi halinde eyleme geçecekler. Hatta kendisine, "4 Aralık'ta eczaneler kepenklerini açmayacaklar mı" diye de soruyorum.
Erdoğan Çolak, eylem konusundan önce başka bir noktaya dikkat çekiyor... Sağlık sisteminin düzelmesi adına bazı tedbirler alındığını ve bunları da doğru bulduklarını belirtiyor. Ardından da bu tedbirlerin eczaneler üzerinden alınmasını ve eczacıların birer sağlık partneri değil de sanki bir işletmenin sahipleriymiş gibi algılanmasını kabul edemediklerine dikkat çekiyor. Erdoğan Çolak, "Bu anlamda bizim taleplerimiz olmuştur. Bu taleplerimiz 4 Aralık'a kadar karşılanmazsa, elbette bizim de buna karşı kendi örgütümüz içinde alacağımız tavırlar vardır. Bunun da adı eylemdir. Ama hiçbir zaman kepenk indirme gibi bir eylemi düşünmedik. Sözleşme feshi de bir eylemdir. Sosyal Güvenlik Kurumu ve Sağlık Bakanlığı'nın önüne siyah çelenk bırakmak, basın toplantıları yapmak da birer eylemdir" şeklinde konuşuyor.
Konu, tartışmaya açılmalı
Gelelim, asıl konuya... Yani, eczacıların isteklerine. Kısaca özetlemek gerekirse, tüm Avrupa ülkelerinde olduğu gibi reçete başına bir meslek hakkı ve ilaç fiyatlarının bağımsızlaştırılması.
Haliyle, bu nasıl olacak diyeceksiniz... İşin o tarafını da Türkiye Eczacılar Birliği Başkanı Erdoğan Çolak'ın anlattığı gibi sizlerle paylaşayım:
"Bu formül Avrupa ülkelerinde şöyle uygulanıyor. İlaçların bir kârlılığı vardır. Bu kârlılığın dışında reçete başına 5 euro ile 15 euro arasında değişen bir ücret uygulanır. Yalnız burada şöyle bir yöntem izlenmektedir. İlk 500 ya da bin reçeteye daha fazla bir ücret, -mesela bu da 1 liraysa- ondan sonrakilere 20 kuruş gibi bir ücretlendirme olabilir. Bu, adil bir yöntem gibi görünüyor. Yurtdışında da bunun örnekleri var. Tabii ki bu istek tartışılabilir. Özellikle istediğimiz bir rakam yok."
Evet... İlaç konusundaki tartışma ve eczanelerin durumu böyle. Peki, reçete başına ücret talebi kabul görür mü? Açıkça söylemek gerekirse hiç zannetmiyorum. Ama şunu da söyleyemiyorum. İlaç fiyatları tüketicilerin yararına düşüyor, o yüzden sesinizi çıkarmadan oturun. Ortada bir garabet var. Ve bu garabetin mutlak suretle de çözülmesi gerekiyor.
Noyan Doğan
Referans
