Hayatımızdan reklamları söküp atabilirmiyiz? Hayır, reklamlar hayatımızın vazgeçilmezleri arasındadır ve orada kalacaktır. Kalmalı da çünkü satışların arttırılması dolayısıyla üretilen mal ve hizmetlerin tüketicilere tanıtılması ve onlara ulaştırılması önemlidir. Diğer taraftan basın, reklamlar olmadan batar. Biz de bunu hiç istemeyiz ama nereye kadar...
Hekimler sağlık hizmeti sunan uzmanlarımız.
Bir hastanın, önce Allah’a sonra hekime emanet bir birey olarak değil de seçenekleri olan tüketici olarak değerlendirilmesi, işletme bakış açısından; sunulan hizmet kalitesinin standarda bağlı kalması veya rekabet ortamında standartların sürekli arttırılması ihtiyacını getireceğinden çok doğru ve önemlidir. Ancak, talep edilen ve sunulan hizmetin cinsi, hastanın tüketici yönünü farklılaştırır.
Kimse tıbbi uygulama ya da tedavi sonrasında hastalığın %100 tedavi edileceği, riskin sıfır olduğu sözünü veremez. Verirse de sonuç farklı olursa, tüm doğru ve zamanında uygulamalarına rağmen hekimin hastadan ciddi çekeceği olur.
Mahkemelerde, olguların uygulama komplikasyonu mu yoksa uygulama hatası mı olduğu sorgulanıp tartışılıyorsa, bu, hekimin hastanın iyileşmesinden sorumlu olmadığı gerekçesiyledir.
Kanunlarımıza göre hekimlere reklam kısıtlaması getirilmesi haksız rekabeti önlemek adı altında anılır. Tabii etik kurullar ve onların benimsedikleri esasları da mevcut.
Hekim uzmanların üçüncü kişiler için reklam yapmasının ya da tavsiye niteliğinde kabul edildiği için üçüncü şahıs web sitelerinden kendilerine link verilmesinin, alınan hizmet neticesinde hastanın hekime ilan yoluyla teşekkür etmesinin bile meslek kurallarına aykırılık teşgil edip etmediği hala tartışılırken ortaya başka bir vahim durum daha çıktı.
Bu bir şaka olmalı diye düşündüm önce, güldüm de ama iş ciddi.
Televizyonlardaki sağlık programlarını bilirsiniz. Hekimler programda konuk olarak ağırlanır ve bilgi ile tecrübelerini toplumla paylaşırlar. Arada sırada telefonla ya da diğer türlü iletişim araçlarıyla programa bağlanan ya da bağlatılan hastaların sorularını cevaplarlar. Hekimler mutlaka telefonda muayene olmayacağını belirtirler ama teşhisin yakınlarına gelirler, etrafında dolaşırlar ve ardından bir uzmana müracaat edilmesini önerirler.
İyi olacak hastanın ayağına doktor gelirmiş ya, hekim ekrandan hastanın ayağına gelmiş. Bu bir reklam mıdır? Bence öyledir ama diğer taraftan bu tür programların içinden ciddi olanların, bilinç oluşturma gibi topluma katkıları da inkar edilemez.
Bunun tartışmasını burada yapmayacağım.
Perdenin arkasında bambaşka bir ihtilaf var. Aslında tartışmak istediğim bir ihtilaf değil bu. Tartışmasız şaşkın kaldım...
Bir tarafta öpüp başımıza koymamız, bağrımıza basmamız gereken dünya çapında hekimlerimiz ve onların takdir edilen çalışmaları, diğer taraftan okuduklarım!!!
Ne mi okudum? İki, “certainly spam (kesinlikle spam)” olarak işaretlenmiş elektronik posta okudum. Demek ki aynı anda çok sayıda hekime gönderilmişler.
Televizyon programına katılacak hekim bulma amacıyla gönderilen postaların içerikleri şöyle;
SAMANYOLU HABER ekranlarında canlı olarak hafta içi hergün 08:30'da yayınlanan TanıVizyon Sağlık programının sunucusu beyin ve sinir cerrahisi uzmanı Op.Dr.Gökhan Özçınar'dır. Bu canlı programa katılacak doktordan 20 dakika kendi branşı hakkında söyleşi yapması beklenmekte. Karşılığında, söyleşi esnasında alttan doktorun danışma hattı, ismi, branşı gibi bilgiler yayınlanacak. Hekim bunu alıp gitmiyor üstüne hemen hemen sıfır maliyetli, program yayını dvd şeklinde adrese gönderilecek. Ve fakat hekim programa katılım ücreti ödemeli. Program katılım bedeli ise 2.000TL + KDV (20 dakika). İmza, Alternatif Medya.
Diğer posta ise hekimin yaptığı çalışmaları yakından takip ettiğinden bahisle, hekime, programa ücret almadan katılması için çağrıda bulunuyor. Nasıl mı? Buyrun; “Sizleri izleyicilerimizle buluşturmak, reklam çalışmalarınıza yardımcı olmak, hastanenize ve/veya muaynanenize talep yaratmak için 'Yeni yayın döneminde' programlarımıza davet ediyoruz. Açık lansman özgürlüğüyle SHOW TURK yayın gün ve saatleri aşağıdaki gibidir: ‘Şebnem Arda ile Doğru Gelişim’, ‘Duygu Meltem Yalçınkaya ile Yaşamaya Değer’, ‘Polat Labar ile Yaşam Ritmi’ ve ‘Hakan Özbek ile Meraklısına Özel’ gibi sağlık programlarımızda sizi ağırlamaktan mutluluk duyarız. Yayınımızda önceden belirlediğiniz konu üzerinde 20-25 dakika bilgilendirme, reklam ve tanıtımınızı yapabileceksiniz.”
Açık lansman neymiş? Hekimin hizmet verdiği muayenehane ismi, web adresi ve telefon numaraları yazabilme, iyileştirilen hastalarla ropörtaj, kısa görüntü imkanı ve program süresince oluşturdukları call centerlarda arkadaşlarının arayan hastaları kayıt altına alabilme ve hekime bildirebilme gibi imkanları mevcut, bu yöntemle de hastaların hekime geri dönüşünün yoğun olduğu hatırlatılıyor. İmza, Norm Production.
Şaştım, kaldım... Hekimlere doğrudan yapılan saygısızlığı, emeğe ve bilgiye değer vermemek için elinden ne geliyorsa yapabilirsin şark kültürünü ön planda algıladım. Sonra, reklam yapma ihtiyacı içinde olan hekimlerin varlığına kafam takıldı. Acaba bu, masum bir ‘barter (takas, trampa)’ anlaşması mıdır?
Sizce nedir? Bence ayıptır...
Ayıp olmayan şekli, hekim programa kendisine bir ücret ödenmek üzere veya hatıra binaen davet edilmelidir çünkü programlar kar amaçlıdır. İşi hatıra binaen yapması hekimin insiyatifi olmalıdır. Programda hekim; sadece adı, ünvanı ve uzmanlık alanı ile tanıtılmalıdır. Hekim asla hayatında hiç görmediği bir yakınanı telefonda muayene edip sonra bir uzmana gidin şeklinde beyanda bulunmamalıdır. Çünkü hastalar, ücretsiz muayene olduklarını sanabilirler... Bizde insanların bir birlerine ilaç tavsiye ettiklerini unutmamalıyız. Toplumun bilinç seviyesi budur.
Yoksa, sağlık programlarını arayan hastaların da reklam uğruna ve aynı zamanda reklam nakit kazancı uğruna sözde olabilecekleri aklıma takılmıyor değil.
O zaman, bu nasıl bir program veya reklam anlayışıdır diye sorgulamaktan insan kendini hiç alamıyor.
Hekimlere bu şekilde saygısızlık yapılması beni rahatsız etti.
Tanzer Gezer
