Bilindiği gibi, bundan bir süre önce, uygulamaya konulan ve kamuoyunda “Paket Fiyat” adıyla da anılan “Vaka Başı Ödeme” işleminin yürütülmesinin durdurulması, Danıştay Onuncu ve Onbirinci Dairelerinden oluşan Müşterek Kurul tarafından karara bağlanmış bulunmaktadır.
Yine bilindiği üzere, Danıştay Onuncu Dairesi tarafından, mesleki dernekler tarafından yapılan başvuru üzerine, yürütmeyi durdurma kararı verilmişti. Ancak, ilgili idare (SGK) tarafından yapılan itirazla, bu yürütmeyi durdurma kararı tekrardan durdurulmuştu. Ancak, konuyu nihai çözüme ulaştırmak üzere, 10. ve 11. Dairelerin ortak birleşiminden oluşan Müşterek Kurul, 10. Daire’nin verdiği yürütmeyi durdurma kararını destekleyen nihai bir karar vermiş bulunmaktadır.
Yürütmeyi Durdurmanın Gerekçeleri
Gerekçeler özetle şöyledir:
1. Paket fiyata ilişkin belirlemeler yapılırken, standardize ve bilimsel ölçütler ortaya konmamıştır.
2. Uygulamada hukuka uyarlık yoktur.
3. Uygulama bireyin ve toplumun sağlığını bozucu, sağlık hizmetindeki kalitenin gelişmesini engelleyici niteliktedir.
4. Aynı zamanda bu uygulama, tedavinin engellenmesi veya gecikmesi nedeniyle, daha sonra ortaya çıkabilecek hastalıkların tedavi edilmesi gerekliliğinden dolayı, geri ödeme kuruluşlarının (başta SGK) maliyetini daha da arttırıcı etkiler yaratacağı sonucuna ulaşılmaktadır.
5. İlgili idareler (Sağlık Bakanlığı ve SGK) sağlık harcamalarının disiplin altına alınması ve savurganlığı önlemeye yönelik olarak denetimin etkinleştirilmesini ortaya koymak yerine, sağlık hizmetinden yararlananların ve bir ölçüde, hizmeti sunanların (başta SGK) da aleyhine olacak, hukuka uyarlığı olmayan bir model uygulamaya koymuşlardır.
6. Uygulama, sosyal devlet ilkesine de aykırıdır.
7. Uygulama, sağlık hakkından yararlanmayı kısıtlayıcı ve engelleyici niteliktedir. Aynı zamanda, kamu yararı ve hizmet gerekleri yönünden de hukuka aykıdır.
Bu gerekçelerle, 9.7.2008 tarihinde oybirliğiyle yürütülmenin durdurulması kararı verilmiştir.
YORUM
Ek bir yoruma gerek var mı?
Hukuku, insan haklarını ve toplumun çıkarlarını önde tutan bir bakış açısı, gerekçeleri son derecede açık ve haklı biçimde ortaya koymaktadır.
SGK VE SAĞLIK BAKANLIĞI KARAR VERİCİ GÖREVLİLERİNE HATIRLATMA
Maalesef bu uygulamalarda sınıfta kalınmıştır.
Uyarılar dikkate alınmamıştır.
Kararlarda yetersizlik, beceriksizlik, acemilik vardır.
Hasta hakları, insan ve toplum sağlığı ve çıkarları önemsenmemiştir.
Teşhis yanlış konulmuştur. Harcamaların ana kaynağı laboratuvar testleriymiş gibi gösterilmiştir. Önce laboratuvar testlerinin birim fiyatları maliyetin de altına düşürülmüş, daha sonra da paket içine sokularak tümden yok edilmiştir.
GELİNEN NOKTA: LABORATUVARSIZ TIP, EL YORDAMIYLA DOKTORLUK noktasıdır. Hasta muayenesi ya da bir aspirin reçetesi yazmakla 15 YTL muayene parası ödenecek her hastaya, gereksiz yere paket olarak 30 YTL (ortalama) ödenmeye başlanmıştır. Hastaların incelenme ve tetkik edilme hakkı yok edilmiştir.
1960’ların el yordamıyla doktorluğuna dönülmüştür.
Gelinen nokta hastalar ve tıp bilimi açısından tam bir felakettir.
Harcamalar da azalmamıştır.
Çünkü harcamaların ana kaynağı laboratuvar giderleri değildir. Ana harcama kalemi ilaçlardır.
Ülkemizde sağlık harcamalarının yaklaşık yarısı (10 milyar USD civarında) ilaç harcamalarına gitmektedir. Dünyada hiçbir ülkede laboratuvar giderleri toplam sağlık harcamalarının % 5-10’unu aşmamaktadır. Ülkemizde de bu miktar 1 milyar USD’yi aşmaz.
Asıl tasarrufun ilaç harcamalarından yapılması gerektiği ortadadır. Halbuki mevcut uygulamalar, ilaç tüketimini körüklemekte ve artırmaktadır. Tam bunun tersine, gerçekte bir önleyici ve koruyucu hekimlik hizmeti olan laboratuvar tetkikleri kısıtlanmakta ve uygulamadan kaldırılmaktadır.
Halbuki, yapılması gereken ilaç harcamalarını sınırlamak, laboratuvar tetkiklerinin tanı ve tedavideki yerini destekleyerek artırmaktır.
Tüm dünya bunu yapmaktadır. Bugün için dünyada hastalık tanılarının %70’ten fazlası laboratuvar tetkikleriyle konulmaktadır.
İlaç giderlerinde %5’lik tasarruf, tüm laboratuvar giderlerini karşılar. Ama laboratuvar giderlerinde %50 bile tasarruf yapsanız, bunun parasal değeri önemli bir yekün tutmaz.
Yani SGK ve Sağlık Bakanlığı olarak yanlış yoldayız. Ya da birileri bu kuruluşlarımızı bilinçli olarak yanlış yönlendiriyor. Bunların hangi lobiler olduğunu tahmin etmek zor değildir.
NE YAPMALI ?
1. SGK ve Sağlık Bakanlığı “Paket Fiyat” uygulamasına son vermek durumundadır. Sanıyoruz, bunun için sınırlı süreleri bulunuyor.
2. Sağlık uygulamalarındaki usulsüzlükleri denetleyen ekip ve sistem güçlendirilmelidir. Bu durum SGK’nın görevidir. Usulsüzlüğün ve harcamaların önemli kaynağı olan kamu kurumları da SGK tarafından denetlenmelidir.
3. Paket Fiyat tekrardan gelmemelidir. Gelsede, muayene ile laboratuvar tetkik paketi birbirinden ayrılmalıdır.
4. Öncelikle ilaçta tasarrufa ağırlık verilmelidir. Harcamalar ciddi oranda ancak böyle azaltılabilir.
5. Laboratuvar tetkiklerinin tanıdaki yerinin endikasyonlar dahilinde güçlendirilmesi doğru bir adımdır. Çünkü bu durum önleyici ve koruyucu bir sağlık hizmetidir. Dolayısıyla, harcamaları da azaltacaktır.
6. Maliyetlerin altına indirilmiş olan laboratuvar testleri tekrardan gerçek değerlerine ulaştırılmalıdır.
7. 3-4 yıldanberi güncellenmemiş laboratuvar test listesi, yeni tanı alanına girmiş olan testlerle güncellenmelidir.
8. Acemi, kaba ve deneme-yanılmaya dayanan kararlarla Türkiye çok şey kaybediyor. Uygulamalarda daha sağlıklı ve kalıcı kararlara ulaşabilmek için bu işi bilenlerle işbirliği yapılmalı, uyarı ve önerilere değer verilmelidir.
Bundan ilgili kurumlar, yöneticiler ve ülke de yarar görecektir.
07/08/2008
Doç. Dr. Paşa Göktaş
