Cem Kılıç
Soru: Sigortaya gireli yaklaşık iki ay oldu. Daha çok yeni olduğu için ben de sağlıktan diğer sigortalılar gibi yararlanabilir miyim? Önümüzdeki ay ameliyat olacağım. Yoksa ameliyatın parasını cepten mi ödeyeceğim?
Aslan Tahiroğlu
Cevap: Sigortalıların sağlıktan yararlanmalarında temel koşul, sağlık hizmet sunucusuna yani hastaneye başvurmadan önceki son bir yılda toplam 30 gün primlerinin yatmış olmasıdır. 60 gündür çalıştığınız düşünülürse, işvereninizin sizin için bu süre kadar sigortaya prim ödemesi yapmış olması gerekir ki, siz de bu sebeple sağlıktan yararlanabilirsiniz.
İşte tam da bu aşamada, kayıt içinde çalışmanın ne kadar önemli olduğu ortaya çıkıyor. Eğer kayıt dışı yani sigortalı çalışmıyorsanız, hiçbir şekilde sağlıktan yararlanamazsınız. Ülkemizde maalesef çok sayıda çalışan, işvereninin kendisi için sigorta yaptırıp yaptırmadığını bilmiyor. Herhangi bir sağlık sorunu ortaya çıktığında sigortalı olmadığını öğrenmiş olsa bile iş işten geçiyor. Bu nedenle her çalışanın kendisine ait sigorta işlemlerini sorgulaması, takip etmesi gerekiyor.
Kendi şirketiniz üzerinden sigortalı gösterilemezsiniz
Soru: Kendimize ait şirketimizde 15 yıldır sigortalıyım. Bu yanlış mı? Bağ-Kur’a mı tabi olmak zorundayım?
Halil Güzelce
Cevap: Şirket sahibinin ya da ortakların yine aynı şirket üzerinden sigortalı gösterilmeleri 1 Ekim 2008 öncesinde mümkündü. Bu tarihten sonra yasaklandı. Şirket sahibi ya da ortaklarının Bağ- Kur’a kayıt yaptırması gerekiyor.
Sizin durumunuzda önemli bir imkân söz konusu. Buna göre, 1 Mart 2011’den itibaren Bağ-Kur’lulara sigortalı çalışarak SSK’ya prim ödeme imkanı verilmiş olduğundan, sigortanız kesintiye uğramayıp, devam ettiği müddetçe şirket sahipliği veya ortaklığından dolayı Bağ-Kur’lu olmanız gerekmiyor.
Çalışanların rapor parası almasının koşulları var
Soru: Geçtiğimiz hafta rapor aldım, işverene verdim. Ancak muhasebe rapor parasını ödemeyeceğini söylüyor, ne yapmalıyım?
Sami Kıran
Cevap: Sigortalı çalışanlar hastalık halinde belirli şartları yerine getirmiş olmaları koşuluyla geçici iş göremezlik ödeneği alabilirler. Sigortalı hastalanması durumunda SGK’dan belirli miktar para almaya hak kazanır. Bu paraya geçici iş göremezlik ödeneği denir. Sadece hastalık halinde değil, analık ve iş kazası durumunda da geçici ödeneği alınır.
İstirahat raporu alan sigortalılara, iş kazası ve analık durumlarında rapor alınan ilk günden itibaren, hastalık halinde ise rapor alınan tarihten sonraki üçüncü günden itibaren iş göremezlik ödeneği veriliyor.
Sigortalı iş kazası neticesinde hastaneden rapor almışsa, rapor aldığı tüm günler için SGK’dan geçici iş göremezlik ödeneği alabiliyor. Ancak bu durum hastalık halinde değişiyor. Herhangi bir hastalık durumunda, örneğin ateşlenmesi, nezle olması, ayağını burkması vb. gibi, rapor aldığı tarihten sonraki üçüncü günden itibaren SGK’dan geçici iş göremezlik parası yani rapor parası alabiliyor. Sonuç olarak, SGK sigortalılara hastalık halinde raporlu olunan üçüncü günden itibaren geçici iş göremezlik ödeneği veriyor.
Anlaşmalı kuruluşlar
Diyelim ki, sizin örneğinizde, 23 Haziran 2014 günü beliniz tutuldu diye SGK ile anlaşmalı sağlık kuruluşundaki hekim tarafından 5 günlük istirahat raporu aldıysanız, adınıza 23 Haziran 2014’den itibaren 90 gün kısa vadeli sigorta kolları primi ödenmiş ise raporlu olduğunuz 3, 4 ve 5’inci günler için iş göremezlik ödeneği veriyor.
İş göremezlik ödeneği, 5510 sayılı Yasaya göre, günlük prime esas kazancın yarısı, ayaktan tedavilerde ise 3’te ikisidir. Bu nedenle gerçek ücretleriniz üzerinden sigortaya bildirilip bildirilmediğiz çok önemli. Eğer SGK’ya bildirildiğiniz rakam elinize geçen ücretten düşükse, raporlu olunan günlerde sigortanın size ödeyeceği para düşük kalır. SGK’nın ödeyeceği para, yani iş göremezlik ödeneği, rapor ve diğer belgelerin SGK’ya iletilmesini takiben 7 gün içinde elden, banka hesabı veya PTT aracılığıyla ödeniyor.
Sigortalılar bu ödeneği alırlarken, işverenlerin raporlu günlerde işçilerine ödeme yapma durumu farklılık arz ediyor. İşveren isterse raporlu işçisine ücret ödemeye devam edebilir. Dolayısıyla 5 günlük rapor alan sigortalı, 3., 4. ve 5. günler için parayı SGK’dan alırken, işverenden de kesinti olmaksızın 5 günlük ücreti alabilir. Bazı işverenler ise çalışanlarına ücretlerini ödüyor ancak çalışanın sigortadan aldığı geçici iş göremezlik ödeneğini tekrar kendisine vermesini istiyor.
Malulen emeklilik hakkı...
Soru: 1971 doğumluyum. 6 yıllık sigortam var. Doğuştan engelliyim ve yüzde 75 raporum var. Son bir yıldır da yürüyemiyorum. Malulen emekli olabilir miyim?
Nabi Sosyal
Cevap: Doğuştan veya ilk defa sigortalı olduğu tarihte hastalığı veya rahatsızlığı olanlar ne yazık ki malulen emeklilik hakkı elde edemiyorlar. Sizde doğuştan engelli olduğunuz ve bu rapor ile kanıtlandığı için malulen emekli olamazsınız. Ancak engelli hakkıyla erken emekli olmanız mümkün.
