NASIL KORUNACAĞIZ?
Acıbadem Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Acıbadem Kayseri Hastanesi Göz Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Abdullah Özkırış: Şeker hastalarına bir ricam var: Lütfen sağlıklı bir bedenin en önemli öğesi olan gözlerinizi hafife almayın! Ben öyle uzun uzun listeler yerine sadece 5 hususu hatırlatmakta fayda görüyorum:
> Diyabetik Retinopatinin tedavisi, erken teşhisin yanında, hastanın diyabet tedavisine ve diyetine çok dikkat ve itina göstermesine bağlıdır.
> İdeal kiloya ulaşılarak egzersizi ihmal etmeyin.
> Kan şekerini sıkı ve düzenli kontrol edin.
> Sigara mutlaka bırakılmalıdır.
> Ve stres kontrol altına alınmalıdır.
Bugün sizlere şekerin en çok etkilediği organlardan gözün en sık tutulan tabakasının hastalığı olan Diyabetik Retinopatiden (retina hasarı) bahsedeceğiz. Sağlıksız ve düzensiz beslenme sonucu oluşan şeker hastalığı (diyabet); tüm vücudumuzu etkileyerek başta göz, kalp, böbrek, beyin, el ve ayaklarımızı hasara uğratır. Her 3 kişiden 1’inin muzdarip olduğu diyabet, dünyada ölüm sebepleri arasında 4. sırada yer alıyor.
HER YIL KONTROLE GİDİN!
A. Özkırış: Diyabetik Retinopati: Gözün arkasında, ışığı algılayan, yakalayan ve görüntüye ilişkin bilgiyi beyne taşıyan sinir liflerini de içeren bir doku olan retinayı (ağ tabaka) besleyen küçük kan damarlarındaki değişiklikler ve hasarıdır. Körlüğe sebebiyet veren ve diyabetin tek tedavi edilebilir durumudur. Çoğunlukla iki göz etkilenir. Hastalığın başlangıcında hiç şikayet olmayabilir, bulgular zamanla ortaya çıkar. Diyabet ne kadar uzun süreli ise, hastalık ihtimali de o kadar daha fazladır. Çocukluk çağı diyabetinde, daha küçük yaşlarda başlar. Katarakt oluşumunu da tetikler.
> Peki hastalarımıza ilk olarak ne tavsiye edersiniz?
A. Özkırış: Evet bu çok önemli. Erken safhada yakalanan hastaların tedavileri mümkündür. Bu sebeple hastaların hiçbir şikayeti olmasa da yılda 1 defa göz hekimine retina muayeneleri gerekir. Buluğ çağı, gebelik, katarakt ameliyatı, insüline yeni geçiş gibi dönemlerde muayene aralığı sıklaştırılmalıdır.
> Risk faktörleri nelerdir?
A. Özkırış: Bütün şeker hastalarının risk altında olduklarını hatırlattıktan sonra şunları sıralayabilirim:
> İyi kontrol edilemeyen kan şekeri seviyeleri
> Yüksek kan basıncı
> Kolesterol
> Hamilelik,
> Şişmanlık
> Böbrek hastalığı
GÖRÜŞ ALANIMIZ DARALIR
> Kişi hasta olduğunu nasıl anlayacak?
A. Özkırış: Çok doğru. Diyabetik Retinopati’nin belirtileri çok değişik şekilde ortaya çıkabilir. Bunların belli başlılarını ise şöyle sıralayabiliriz:
> Diğer göz rahatsızlıklarında görülen batma, çapaklanma, ağrı gibi şikâyetler olmaz. Sadece görmede azalma olur. Bu da yavaş yavaş olur.
> Görme alanında fark edilen, örümcek ağları gibi küçük uçuşan cisimcikler, ışık çakmaları
> Görmeyi engelleyen, siyah yarıklar ya da kırmızı bir şerit
> Görme kaybı, bulanık görme
> Görme merkezinde, siyah veya boş bir nokta
> Gece görmesinin zayıflaması
> Parlak ışıktan gelip daha loş bir ortama uyumda güçlük
> Görüş alanında oluşan karanlık gölgeler,
> Görüşün perdelenmesi
> Kısa süreli görme kaybı
> Teşhis nasıl yapılır?
A. Özkırış: Diyabetik Retinopatiye ait belirtiler varsa, sızdıran kan damarlarını tespit etmek için damardan flöresein boya verilerek Fundus Flöresein Anjiyografi (FFA) çekimi yapılmalıdır. Boya retina damarlarından geçerken art arda fotoğrafları çekilerek hasarlı bölgeler tespit edilir.
Doç. Dr. Abdullah Özkırış
Tedavinin başarılı olması için erken teşhis çok önemli
Gelişen teknoloji sayesinde Diyabetik Retinopati’nin birçok tedavisi mevcuttur. En iyi tedavi ise korunmak ve kontrole gitmektir
> Yakında Prof. unvanı alacak olan Doç. Dr. Abdullah Özkırış ile röportajımıza Diyabetik Retinopati’nin en önemli safhası olan tedavi ile devam ediyoruz...
A. Özkırış: Hastalığın tedavisini 3’e ayırarak planlıyoruz:
1- Güncel tedaviler (ilaç ve iğne)
2- Lazer tedavisi
3- Vitrektomi ameliyatı
> Güncel tedaviler nelerdir?
A. Özkırış: Güncel tadavileri şöyle sıralayabiliriz: Göz içine yapılan iğne, gözün durumu ve hasarına göre göze uzun etkili kortikosteroid ve anti-Vegf ilaçlar... Bu ilaçlar kısa sürede görme artışlarına yol açabilir ve bu tedaviler lazer ile beraber yapılabilir.
> Lazer tedavisi 20. yüzyılın en önemli buluşlarındandı. Günümüzde yaygın olarak tercih edilen bu yöntem, bu hastalıktanasıl uygulanıyor?
LAZERLE ŞİPŞAK İYİLEŞİN!
A. Özkırış: Hastalığının son evresine kadar kişinin gözünde ödem oluşmadığı sürece ve hafif retina hasarı var ise genellikle tedaviye gerek yoktur. Ciddi hasar mevcutsa, son evre bozuklukların tedavisi için Lazer Yöntemi kullanılmaktadır. Lazer tedavisinde en az iki ve daha üstü seanslar şeklinde mevcut görmenin korunması sağlanır. Burada hastanın gözünde sonradan oluşan kan damarlarının yakılarak kapatılması amaçlanır. Kanama başlamadan önce uygulanan lazer daha yararlı olur.
> Vitrektomi ameliyatı nedir?
A. Özkırış: Tedavi için geç kalmış ve bazen lazere rağmen ilerleme gösteren hastalarda, mikroskop altında gözün içine 1 milimden ince özel aletlerle girilerek uygulanan bir cerrahidir. Göz içi sıvısı (vitreus) içindeki kanamaların ve çekinti yapan bantların temizlenmesi ve retinanın tekrar eski yapısına kavuşması hedeflenir. Ameliyatın en sık görülen yan etkisi, katarakt gelişimini hızlandırmasıdır. % 70 vaka ameliyattan sonra görmesinde artma kaydeder.
Uzm. Dr. S. Hilmi ÖZKIRIŞ
İç Hastalıkları Uzmanı
