Acıbadem Maslak Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Neslihan Kurtulmuş, D vitaminin hem yapım mekanizması, hem de başka etkileri olması nedeniyle diğer vitaminlere göre farklılık gösterdiğini belirtiyor.
5 AY, GÜNDE 30’AR DAKİKA GÜNEŞLENİN
D vitamininin yapım yolunun güneş olduğunu ve gıdalarla sağlanmasının zor olduğunu vurgulayan Doç. Dr. Neslihan Kurtulmuş, vücuda gereken D vitaminine ulaşmanın formülünü şöyle açıklıyor: “Mayıs-eylül arasındaki dönemde, güneşin çok kızgın ve sağlığı tehdit ettiği 12:00-15:00 arası saatler hariç, günde 30 dakika, güneş kremi sürmeden kolları ve bacakları güneşlendirin.”
KAPALI YERLERDE ÖMRÜMÜZ GEÇİYOR, D VİTAMİNİ KAÇIYOR
D vitaminin temel yapım aracının güneş olduğunu, güneş ışınının cilde değmesiyle sessiz duran bir maddenin tetiklendiğini, oluşan reaksiyonlarla da D vitamini yapımının mümkün olduğunu ifade eden Doç. Dr. Neslihan Kurtulmuş vitaminin etki mekanizması hakkında şunları söylüyor:
“D vitaminin yapım yolu güneştir. Gıdalarla temini çok azdır. Bazı balıklarda, yumurtanın sarısında var. Onun dışında temel yapım yolu güneş ışınlarıdır. Güneşten yararlanmıyorsanız D vitamini de yapılamıyor. O zaman da D vitamini açığı ortaya çıkıyor. Eskiden insanlar bu kadar kapalı ortamlarda yaşamıyordu, özellikle güneşli ülkelerde çocuklar sokakta, bahçede oynuyor güneşten yeterince yararlanabiliyorlardı. Şimdi yaşam tarzımız değişti. Yeni yaşam tarzı insanları kapalı mekanlara itti. Hasta bina sendromu diye bir sendrom ortaya çıktı. Bu sendromu ‘modern-akıllı binalar’ denen ortamlar yaratıyor. Bu binalar insanların güneş görmesini, temiz hava almasını engelliyor. İnsanlar kış boyunca zaten güneşten yararlanamıyor, yazın tatile giderse de kısa bir süre güneş görüyor. Bu nedenle D vitamini eksikliği insanların büyük çoğunluğunda görülüyor.”
D VİTAMİNİ NEDEN ÖNEMLİ?
D vitamininin kemik ve kas sağlığı üzerine olan yararları yanısıra son zamanlarda, bağışıklık sistemi ve beyin fonksiyonları için önemini, diyabet engelleyici özelliğini, kanser gelişimi ve tedavisi üzerine olumlu etkilerini gösteren çalışma sonuçlarının olduğunu belirten Doç. Dr. Neslihan Kurtulmuş, bu vitaminin eksikliğinde tedavi gerektiğini, eksiğin tedaviyle yerine konulabildiğini söylüyor. D vitamini kalsiyumun emilip kemiğe gitmesini sağlıyor. Bu yolla kalsiyum alınamazsa, kemikten kana kalsiyum veriliyor, bu da uzun vadede kemiklerin yumuşamasına yol açıyor. Eskiden D vitamini eksikliği bebeklerin ve çocukların hastalığı olarak biliniyordu. Oysa günümüzde yukarıda bahsedilen nedenlerle erişkinlerin de ciddi sorunu. D vitaminin ileri derecede yetersizlikleri de olabiliyor. Ancak bu eksikliğin etkileri, haftalar aylar içinde ortaya çıkıyor. D vitamini eksikliğini o kişinin verilerine göre tedavi ettiklerini belirten Doç. Dr. Neslihan Kurtulmuş, tedaviyle ilgili olarak şu bilgileri veriyor:
• Yaşlıların çoğunda bu eksiklik var, cilt yaşlandıkça cildin güneş yoluyla D vitamini yapma yeteneği de azalıyor.
• Yaşlılar dışarı çıkamıyorlar, beslenmeleri bozuluyor. Bu nedenle kalsiyum, D vitamini takviyesi yapmak lazım.
• Güneşe çıkmaları tıbben sakıncalı olan insanlarda takviye gerekir,
• D vitamini erkekler için de önem taşıyor. Kemiklerdeki sorunlar erkekleri de etkiliyor.
• D vitamini vücutta fazla olduğunda, aşırı kireçlenmeye, böbrek taşı oluşumuna yol açıyor. Hatta böbreklerde kireçlenme olabiliyor. Bu nedenle D vitamininin hekim kontrolünde verilmesi gerekiyor. Kontrolsüz kullanımı kesinlikle doğru değil. D vitamini toksisitesine (aşırı doz) yol açabilir.
• Anneler hekime danışmadan çocuklarına kemiklerinin güçlenmesi için D vitamini, balık yağı veriyor, bu da doğru değil. Balık yağı da olsa hekim kontrolünde verilmesinde yarar görüyorum.
• Balık yağını kontrolsüzce fazla almak kalsiyumu yükseltebilir. Bu nedenle vücuttaki D vitamini düzeyine göre ayarlamakta yarar var.
