Öncelikle şu belirlemeyi yapmak gerekiyor: Anayasa Mahkemesi kararları yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını, gerçek ve tüzel kişileri bağlar. Ayrıca Anayasa Mahkemesi kararlarının yalnızca hüküm fıkraları değil aynı zamanda hükmün dayanağı olan gerekçeleri de bağlayıcıdır.
Önceki yazı ve açıklamalarımızda, Türk Tabipleri Birliği (TTB) tarafından hazırlanan ve CHP tarafından açılan davanın, üniversite ve devlet hastanesinde çalışan hekimler arasında eşitsiz sonuçlar doğuracak nitelikte bulunduğunu belirtmiştik. Zira, bu eşitsizliği ortadan kaldırmak için olmazsa olmaz koşul olan Kanunun 19. maddesinin (a) bendinin iptali istenmemişti.
Oysa, davanın açılmasının hemen akabinde yapılan TTB açıklamasında şu ifadeler yer almaktaydı: “Bu arada yasayı Anayasa Mahkemesine götürebilmek açısından bir kez daha ana muhalefet partisi ile görüşüldü. Yasanın tamamının götürülmesi talebi iletilerek hazırlanan dosya bir ikinci ziyaret ile değerlendirmeleri amacıyla iletildi. Gerek dosya içeriği gerekse de ziyaretlerimiz TTB’nin web sayfasından duyuruldu. CHP ile her hafta yürütülen görüşmelerle süreç izlendi. Şimdi yeni mağduriyetlere yol açılmadan yasanın yürütmesinin en kısa sürede durdurulması sürecini izleyeceğiz.”
Davanın Sağlık Bakanlığı hastanelerinde çalışan hekimler aleyhine kurgulandığı tarafımızca dile getirildikten sonra TTB apar topar açıklamayı web sayfasından kaldırmıştı. Ancak güneşin balçıkla sıvanması olanaksızdı. Nitekim Ankara ve Bursa Tabip Odaları bu açıklamayı web sayfalarından kaldırmayı unutmuştu.
Oysa davanın bam teli 19. maddenin (a) bendiydi. Bu hükme ilişkin bir iptal talebi olmamasına rağmen TTB merak etmeyin her şey yolunda açıklaması yapıyordu. Maalesef görünen köyün kılavuz istemesine gerek yoktu. Dava bu haliyle sadece üniversite öğretim üyeleri için sonuç doğuracaktı.
Sonuçta Anayasa Mahkemesi Tam Gün Kanununun 19. maddesinin (a) bendine ilişkin olarak talepte bulunulmamış olsa da bu konuyu gerekçesinde tartışmak ve hem yargı hem de idari mercilere yön göstermek istemiştir. Çünkü böyle yapmasa gerekçe eksik kalacaktı. Mahkeme, gerekçesinde, 19. maddenin (a) bendi ile yürürlükten kaldırılan 2368 sayılı Sağlık Personelinin Tazminat ve Çalışma Esaslarına Dair Kanunun işlevine ilişkin şu belirlemelerde bulunmuştur:
1219 sayılı Kanun, tıp fakültelerinden mezun olan ve hekimlik yapma hakkına sahip tüm hekimler için genel bir düzenlemedir ve kamuda çalışan hekimlerin mesleklerini serbest olarak icra edebileceklerine dair bir izin içermemektedir. Kamuda çalışan hekimlerin mesleklerini serbest olarak icra etmelerine olanak tanıyan düzenleme 2368 sayılı Sağlık Personelinin Tazminat ve Çalışma Esaslarına Dair Kanundur. Ancak 2368 sayılı Yasa, 5947 sayılı Tam Gün Kanununun 19. maddesinin (a) bendi ile yürürlükten kaldırılmıştır.
Özetle Anayasa Mahkemesi, açıkça, kamuda çalışan hekimlerin serbest çalışmalarına olanak sağlayan kanunun yürürlükten kalktığını ve zımnen bu yürürlükten kaldırma hükmüne karşı bir iptal davası açılmadığı hususunun altını çizmiştir.
Danıştay Beşinci Dairesinin yürütmenin durdurulması kararında ise tam aksi bir görüş savunulmuştu. Danıştay kararında; 2368 sayılı Yasanın kaldırılmış olmasının, kamuda görevli doktorların muayenehane açmalarının yasal dayanağının ortadan kaldırılması biçiminde yorumlanamayacağı ifade edilmişti.
Anayasa Mahkemesi Danıştaya da yol göstermek ihtiyacı duymuştur.
Danıştay’daki tam gün davası yürütmenin durdurulmasının kaldırılması talebiyle İdari Dava Daireleri Kurulunun (İDDK) gündemindedir. İDDK bu sefer Anayasa Mahkemesinin gerekçesiyle bağlı olarak karar vermek zorundadır. Nitekim İDDK daha iki yıl önce verdiği bir kararda (E. 2008/3456) “Anayasa Mahkemesi kararlarının sadece hüküm fıkraları değil, hükme dayanak oluşturan temel gerekçeleri de bağlayıcıdır.” diyerek bu konudaki içtihadını ortaya koymuştur.
Anayasa Mahkemesi kararından sonra İDDK’nın Beşinci Dairenin 24 saatten kısa sürede verdiği yürütmenin durdurulması kararını kaldırması kaçınılmaz görünmektedir.
Maalesef Sağlık Bakanlığı hastanelerinde çalışan onbinlerce hekim TTB'nin kılavuzluğunda CHP tarafından eksik açılan iptal davası nedeniyle temel haklarından yoksun bırakılmak üzeredir.
Üniversite ile devlet hastanesi çalışanı hekimler arasındaki bu eşitsiz uygulama için Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru gibi oldukça meşakkatli ve zaman alıcı bir yola girmekten başka bir çözüm kalmamaktadır. Ne yazık ki tablo bu konuda iyimser olmamızı güçleştirmektedir.
Ali Rıza Üçer
Tıp Kurumu Genel Sekreteri
