İsteğe bağlı sigortalılık zorunluluk prensibinden tamamen farklı olarak işleyen bir sigortalılıktır. Zorunlu olarak sigortalı olması gerekmeyen yani çalışmayan kişilerin, kendi primlerini ödemek kaydıyla sosyal sigortalardan sunulan hizmetlerden yararlanmasının sağlandığı isteğe bağlı sigortalılık için 5 şartı yerine getirmek gerekmektedir.
BEŞ ŞART SAĞLANMALI
Öncelikle isteğe bağlı sigortalı olmak isteyen kişinin 18 yaşını doldurmuş olması gerekmektedir. 18 Yaşından önce isteğe bağlı sigortalı olmak mümkün değildir. Diğer yandan isteğe bağlı sigortalılık için Türkiye’de ikamet etme şartı bulunmaktadır. Dolayısıyla gelir testi yaptırıp genel sağlık sigortasına prim ödememek için ikametini Türkiye’den aldırmış kişiler isteğe bağlı sigortalı olamamaktadırlar.
KİMLER YAPTIRABİLİYOR?
İsteğe bağlı sigortalı olmanın en önemli koşulu ise zorunlu sigortalı olmayı gerektirecek şekilde bir işte çalışmıyor olmak veya 4/a kapsamında ay içinde 30 günden az çalışmak ya da tam gün çalışmamaktır. Yani bir işte çalışan kişi aynı zamanda isteğe bağlı sigortalı olamaz. Bu konunun istisnası ay içinde 30 günden az çalışan kişilerin durumudur. Bu kişiler çalışıyor olmalarına rağmen isteğe bağlı sigorta sayesinde eksik kalan günleri için isteğe bağlı sigortalı olarak ay içindeki sigortalılıklarını 30 güne tamamlayabilirler. Taksi ve dolmuş şoförlerinden ay içerisindeki çalışma süreleri toplamı 10 günden az olanlar isteğe bağlı sigortalı olarak çalışmalarını 30 güne tamamlayabilirler. Bu kişiler için istisnai hüküm söz konusudur.
İMKANLARI KISITLI
İsteğe bağlı sigortalılar çalışmadan sigortalı oldukları için yalnızca uzun vadeli sigorta kollarıyla genel sağlık sigortasından yararlanır. Yani bu kişiler malullük, yaşlılık ve ölüm risklerine karşı korunmaktadırlar. Hastalık, analık, iş kazası ve meslek hastalığı sigorta kolları isteğe bağlı sigortalılara uygulanmamaktadır. Dolayısıyla bu kişilerin ödeyecekleri primler de bu doğrultuda belirlenmektedir.
ÜST LİMİT 2.228 LİRA
2014 yılının ilk altı ayı için isteğe bağlı sigortalıların ödemesi gereken primin alt limiti 342,72 TL’dir. Prim ödenebilecek en düşük düzey asgari ücretin günlük miktarı olan 35,7 TL’dir. Bu rakam üzerinden yüzde 12malullük, yaşlılık, ölüm ve yüzde 20’de genel sağlık sigortası primi kesildiğinde 11,42 TL günlük ödenmesi gereken prim miktarı bulunmaktadır. Dolayısıyla en düşük prim 342,72 TL olmaktadır. Aynı dönemde ödenebilecek en yüksek aylık prim miktarı ise 343,72 TL’nin 6,5 katı olan 2.227,68 TL.
SAĞLIK BAĞLANAN KAPSAM DIŞI
KİŞİ kendi çalışmaları karşılığı emekli olmuş ise isteğe bağlı sigortalı olamaz. Ancak SGK’dan babasının ölümü nedeniyle ölüm aylığı almakta olan kişi isteğe bağlı sigortalı olabilir. Çünkü ölüm aylığı kişiye kendi sigortalılığı nedeniyle bağlanmamıştır. İsteğe bağlı sigortalı olmak için gerekli son şart SGK’ya istek dilekçesiyle başvurmaktır.
3 SORU 3 CEVAP
Tüm sağlık hizmetlerini kapsıyor
SORU: Emekli olmak için prim ödeme şartlarını sağladım, ancak yaşı bekliyorum. İsteğe bağlı sigortalı olursam gelir testi yaptırmadan sağlık hizmetlerinden yararlanabilir miyim? Nur Sürmeli
CEVAP: Evet yararlanabilirsiniz. Ancak isteğe bağlı sigortalı olmanız durumunda malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası primi de ödemeniz gerekeceği için geliriniz çok yüksek değilse, daha yüksek prim ödemiş olursunuz.
Genel sağlık sigortası primi zorunlu
SORU: Emekli olabilmek için kalan günlerimi tamamlamak adına isteğe bağlı sigortalı oldum. Ancak genel sağlık sigortası primi ödemek istemiyorum çünkü zaten çok kapsamlı bir özel sağlık sigortam var. Genel sağlık sigortası primi ödemek zorunda mıyım? Aylin Şekerci
CEVAP: İsteğe bağlı sigortalılar malullük, yaşlılık ve ölüm ile genel sağlık sigortası primi ödemek zorundalar. Sigorta kolu seçme hakkı ne yazık ki yok.
