"Her yıl 35 bin hasta doktor hatasından ölüyor"

''Hastaneden Canlı Çıkmak'' kitabıyla tıbbi hatalardan korunmada alınması gereken önlemleri vurgulayan Hasta Güvenliği Derneği Başkanı Dr. Mustafa Bulun, bu hataların kişilerden değil sistemden kaynaklandığını söyledi.

Sağlık çalışanlarının çalışma programının ağır olması veya ilaç kutularının ayırt edici özellik taşımamasının sistemle ilgili hatalara örnek gösterilebileceğini ifade eden Bulun, ''Hatalar insana indirgenmemeli. Sağlık çalışanlarını suçlayarak bir yere varılamaz. Önemli olan bu hataların en aza indirgenmesi için gereken önlemlerin alınmasıdır'' şeklinde konuştu.

Bu tür hataların karşı tarafta olgunlukla karşılanmaması halinde saldırgan davranışlar ortaya çıktığına dikkati çeken Dr. Bulun, ''Kişiler bu hatalarla sadece kendisinin karşılaşmadığını iyi bilmeli'' dedi.

YILDA 35 BİN KİŞİ TIBBİ HATA KURBANI
Bağımsız sağlık ölçüm kuruluşu Healthgrades tarafından 2004'de yapılan araştırmaya göre her yıl 40 milyon kişinin hastaneye yattığı ABD'de tıbbi hata sonucu 195 bin kişinin hayatını kaybettiğini anlatan Bulun, şunları belirtti:

''Çalışmalar, hastaneye başvuran her 100 hastanın 3-6'sının istenmeyen bir hataya maruz kaldığını, bu hataların da ortalama yüzde 10'unun ölümle sonuçlandığını ortaya koyuyor. Tıbbi hatalarla ilgili Türkiye'de resmi bir kayıt sistemi bulunmuyor. Ancak, bu sayılardan yola çıkarak ülkemiz için de bir tahmin yürütebiliriz. Türkiye'de her yıl 10 milyon yatış olduğunu, bunlardan 300-600 bininin hataya maruz kaldığını, bunların da yüzde 10'unun hayatını kaybettiğini dikkate alırsak bir hesap yapabiliriz. Bu durumda ülkemizdeki tıbbi hata ve ölüm sayıları, enfeksiyon sonucu ölümleri de kattığımızda en iyimser tahminle yılda yaklaşık 35 bindir. Bu, ABD için yapılan iyimser tahminlerin dörtte biridir.''

HASTA-DOKTOR DÜŞMANLIĞI YOK
Her sağlık personelinin zaman zaman hata yapabileceğini, hasta ve yakınlarının bunun bilinciyle gerekli önlemleri alması gerektiğini ifade eden Bulun, ''Tıbbi hatalar ürkütücü boyutlarda olmakla birlikte, aşırı suçlayıcı yaklaşımlar bunların paylaşılmasına, gerekli derslerin alınmasına engel oluyor. Defansif tıp yaklaşımı ise gereksiz pek çok tetkikin yapılıp sağlık harcamalarının artmasına yol açıyor'' diye konuştu.

Dr. Mustafa Bulun, gereksiz tomografik incelemelerin, ABD'de tek başına tüm kanserlerin yüzde 2'si düzeyindeki 30 bin kanser hastalığına ve 14 bin 500 ölüme yol açtığının rapor edildiğine dikkati çekerek, ''Sadece bir tomografi taraması sonucu 14-21 miligray radyasyon alınır. Bu, Japonya'ya atılan atom bombalarının 2,5 kilometre uzağında yaşayan insanların aldığı dozdur. Bu bombadan kurtulanların ölüm riskinin yükseldiğine dair kesin kanıtlar bulunduğu unutulmamalı'' şeklinde konuştu.

Hastalara rahatsızlıklarının doğru bir şekilde anlatılmasının önemine işaret eden Bulun, ''Hastalarla doktorların birbirini düşman görmemesi lazım. Aslında ilaçlarda olduğu gibi bu ilişkide de plasebo etkisi vardır. Hastasını iyi karşılayan ve ilgilenen bir doktor plasebo etkisi yaratır'' ifadesini kullandı.

Araştırmalara göre tüm dünyada ölüm nedenleri sıralamasında ilk 5 içinde yer alan tıbbi hataların kişilerden değil sistemden kaynaklandığını, kasıt veya ihmal yoksa cezalandırıcı yaklaşımlardan uzak durulması gerektiğini dile getiren Bulun'a göre sıklıkla karşılaşılan hataların başında yanlış bölgenin ameliyat edilmesi, vücutta yabancı cisim bırakılması, enfeksiyon, ilaç, kan ve anestezi hataları geliyor.

Hasta Güvenliği Derneği Başkanı Dr. Mustafa Bulun, hasta, yakınları ya da sağlık çalışanlarının karşılaştıkları ya da yaşadıkları tıbbi hataların ''hatabildirimi.org'' sitesine bildirilebileceği sözlerine ekledi.

DOKTOR SEÇERKEN DİKKAT
Bulun, doktor seçerken şunlara dikkat edilmesini öneriyor:
* Günde en fazla 30 hasta bakan doktoru tercih edebilirsiniz. Ancak hiç hastası olmayan bir doktor tercih edilmeyen bir doktor olabilir.
* Doktorunuz aynı zamanda yönetici olarak çalışmıyorsa daha iyidir. Yönetici olarak çalışan bir doktor yönetimle ilgili problemler yüzünden bir çok işlemi yarıda bırakmak veya asistanına devretmek zorunda kalabilir.
* Doktorunuz sadece tek bir hastanede çalışıyorsa daha iyidir.
* Doktorunuz sorularınıza cevap vermekten çekinmiyorsa sizi dikkate alıyordur. Sorularınızı rahatsız edici değil yumuşak bir tarzda sorun.
* Gereksiz ilaç yazmayan doktor daha iyidir. Ama bunu sizin anlamanız gerçekten zor. İlaç yazmakta istekli olmayan doktoru zorlamayın.