Sağlık hizmetleri işletmeciliği, son 20 yılda kendini daha çok özel sektörle göstermiştir. Özel hastanelerin hizmet sunumu daha eski tarihlerde de olmasına rağmen, oralarda gerçekleştirilen tanı ve tedavi hizmetleri çok daha basit işlemleri içerdiğinden, fazla masraflı tedavilerin sayısı oldukça azdı. Ama yine de alım gücü yüksek bir kesim özel sektörün temel hizmetlerinden faydalanabilirdi. Tıp teknolojisinin düzeyi yükseldikçe, hasta beklentileri birçok faktöre dayalı olarak arttıkça hizmet üretim maliyetleri de doğru orantılı olarak ve inanılmaz seviyelerde artmaya başladı. Yeni bir tedavi tekniğinin ilk kez uygulanması ya da son teknolojiye sahip bir cihazın getirilmesi halinde amortisman giderlerini daha çabuk karşılayabilmek için tanı ve tedavi ücretleri için olabildiğince yüksek bedeller biçilebiliyordu... Ancak ne zaman ki sağlık hizmetini üretenler arttı, hastalar ve sigorta şirketleri için hizmet alınabilecek benzer özellikteki kuruluşlar arttı o zaman piyasa kendini düzenlemeye başladı. Aynı yüksek teknolojiyi kullanan sağlık kuruluşları, bu kez fiyatlarını ayarlamak kaydı ile hastayı kendilerine çekmeye çalıştılar. Ayrıca son 3 yıldır devletin belli politikaları ile uygulamaya konulan yönetmeliklerle devlet fiyat ayarlaması yapmaya çalışmaktadır. Hastanın cebinden çıkacak rakamı da regüle etmeye çalışmaktadır. Ancak yatırımına dahil olmadığı (tabii ki planlama koşullarına dışında), ülkemizin sağlık hizmet üretim çıtasını yukarı çeken özel sağlık sektörünün daha da ilerlemesini sağlamak, yurtdışına yönelik oluşturduğu imajı daha da güçlendirecek güncel tedavi programlarını devreye sokabilmek için yatırımcının da fiyat serbestisinin olabilmesi gerekmektedir. Rekabetin bu kadar üst düzeyde olduğu bir ortamda sağlık kuruluşları çok fahiş fiyatlarla hizmetlerini satamazlar. Aksi halde yatırımlarını doğru zamanda amorti edemezler. Doğru zaman cihazın, ilgili teknolojinin ya da altyapının yenilenme süresidir. Geçmiş dönemlerde bir yatırımı güncelleme süresi ortalama 8 yıldı. Bugün ise tıp teknolojisi gelişimi, bilişim teknolojisine bağlı olarak aynı hızla seyrettiğinden ortalama 2- 3 yılda bir elinizdeki yatırımı yenileme ihtiyacı duyuyorsunuz. Dolayısıyla sunulan tüm tedavi ve tanı süreçlerinde ölçek ekonomisi çok önem kazanıyor. Bu yüzden “ben butiğim, daha iyi hizmet sunuyorum, o yüzden hizmet satış bedellerimi piyasanın yüzde 30 üzerinde satayım” diyemezsiniz. Hizmette üstünlük varsa, her hastane kendi grup ve kalite kategorisi içinde ortalama yüzde 10-15 arası değişebilecek fiyat ayarlamaları yapabilir ancak.
Bu tür maddi açıdan farklılıkların oluşturduğu kaynaklarla hastaneler yatırımlarını yenileyebiliyor, güncel tıbbi gelişmeleri hastaların ve doktorların hizmetine sunabiliyorlar. Ayrıca hastaneler operasyonel olarak da kâr ediyorlarsa hizmet üretim şeklini, kalite kontrol yaklaşımlarını da daha fazla geliştirebiliyorlar. Bu marjı olmayan sağlık kuruluşları, kamu hastanelerinde eleştirdiğimiz işletme zaaflarına düşebilirler. Ve hizmet üretiminde prototip bir uygulama ortaya çıkabilir.
Bugün hastane içindeki hizmet fiyatlarının satış bedeli, salt ilgili hizmetin doğrudan maliyetini içermez. Başka maliyetleri de birim hizmet bedeline yansıtmamız gerekir. Örneğin siz aciliniz ya da ambulans servisiniz zarar ediyor diye bir birimi kapatamazsınız ya da neonatal yoğun bakımınıza yeteri kadar bebek gelmediği için doğum yapmayı durduramazsanız. Bu nedenle hastanenin top yekun masrafını ya da birbirini direk etkileyen departmanların maliyetlerini ortak gözetip gelir getiren ve sık kullanılan hizmetlerin içine yedirmek durumundasınız. Genellikle maliyet yapılırken salt o hizmetin doğrudan girdilerine bakılarak karar verilir. Ancak bütüncül olarak gerek hastanenin gerekse birbirini destekleyen departmanların ortak maliyetlerine bakılarak bazı satış fiyatı belirlenmelidir.
Kısaca, sağlık sektörü olsa bile piyasada hizmet fiyatları kendini ayarlayacaktır. Yeter ki maliyetlendirme doğru parametlere dayandırılarak hazırlansın.
Meri Bahar
[email protected]
[email protected]
hastanedergisi.com
