Performansa göre ücret, tıbbi hataları artırabilir

Öğretim üyeleri, üniversite hastanelerinde de başlayan performansa göre ücret uygulamasına, hekimleri daha çok işlem yapmaya teşvik ederek eğitim ve araştırmayı aksatacağı, hastaya ayrılan zamanı azaltacağı gibi endişelerle karşı çıkıyor. 30 Ocak‘ta çıkması gereken, performans sisteminin yol haritasını çizen yönetmeliğin ise Sayıştay’da olduğu ve önümüzdeki hafta üniversitelere gönderileceği açıklandı.
Performans sisteminin tıp fakültelerine sokulmamasını isteyen öğretim üyeleri YÖK ve hükümetin, tüm sağlık çalışanlarına emeklerinin ve mesleki risklerinin karşılığı olan ve emekliliğe yansıyacak bir ücret ödenmesi için çalışmasını istiyor. Performans sisteminin ise gündemden tamamen kaldırmasını talep ediyor.

‘Puan var, karşılığı yok’
Türk Tabipleri Birliği (TTB) 2. Başkanı Prof. Dr. Özdemir Aktan, performans sisteminin ana hatlarının çizildiği yönetmeliğe göre hekimlerin zor ameliyatlardan kaçınıp, daha kolay işlemlere yöneleceğini belirterek, “‘Bir ayda 20 tane ameliyat yaparsam şu kadar kazanırım’ın standartı yok. ‘Şu kadar işlem yaparsam şu kadar para kazınırım’ diyemiyorsunuz. Çünkü belirsizlik var. Puan var ama bunun maddi karşılığı yok” diye konuştu. Yönetmelik taslağında ücretlendirmenin 5 kalemde sınıflandırıldığını söyleyen Aktan, şöyle konuştu:

“Yönetmelikte A, B, C, D, E olmak üzere 5 ayrı sınıflama var. A bir çarpan. Bu çarpan, kişinin çalıştığı hastaneye, bölüme ve akademik unvanına göre değişiyor. B, yaptığı ameliyatlar ve işlemlerden kazandığı para, C eğitimle kazandığı para, D araştırmayla kazandığı para, E de üniversite dışında verdiği konferanstan, yazdığı kitaptan kazandığı para. Asıl kazanç B’den geliyor. Eğitimden kimse para kazanmıyor. Dolayısıyla bu sistemin yürümeyeceğiyle ilgili vurguladığımız nokta burası.”

‘Barışı bozabilir’
Sosyal Güvenlik Kurumu’nun hazırladığı ‘global bütçe’ye göre her hastanenin kazanacağı maksimum paranın belli olduğunu anlatan Aktan, “Bunun için bireysel olarak ben çok çalışayım da bunun karşılığı olarak çok kazanayım derseniz bu olmuyor” dedi. “Yeni sisteme göre bir doçent bir profesörden daha fazla kazanabilir mi?” sorusunu da Prof. Dr. Aktan şöyle yanıtladı: “Teorik olarak bir doçent bir profesörden daha çok kazanabilir. Performansta karşı çıktığımız noktalardan biri de buydu, hekimler arası barışı bozması nedeniyle.”

‘Düz ameliyat tercih edilecek’
İstanbul Tıp Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Raşit Tükel de hekimlerin daha çok hasta görmek için daha kolay ameliyatlara yönelebileceğini ifade ederek, şunları söyledi:
“Komplikasyonsuz düz ameliyatlar daha çok tercih edilecek. Burada önemli olan, puanların bizim mesleki seçimlerimizi, tercihlerimizi yönlendiriyor olması. Ortada bir puan var, o puanlarla gelecek olan bir kazanç var. Bunlar iç içe konulduğu anda üniversite anlayışı zedelenmiş olur. Eğitim yapılan zamanlarda, saatlerce eğitim yapmak değil de hasta bakarak puan artırılması tercih edilecek. Hasta bakarak puanı artırmaya çalışmak eğitimi ikinci plana itecek. Bütün bunlar üniversite anlayışıyla örtüşmüyor. Üniversite hastanesinin böyle bir sistem içinde olması, sonunun gelmesi demek.”



‘Hastalara zarar verir’
Tıp Fakülteleri Öğretim Üyeleri Girişimi, performans sistemine neden karşı çıkıldığını şöyle özetledi:
- “Performansa göre ücret” hastalara zarar verir. Her bir hastaya ayrılan zaman azaldığından tıbbi hatalar artar. Hekiminin “performansa göre ücret” aldığını bilen hastalar, kendilerinden istenen tetkiklerin, yapılan tedavilerin gerçekten gerekli olup olmadığı tedirginliğini yaşamakta...
- “Performansa göre ücret” tanı ve tedavi amaçlı gereksiz girişimleri, dolayısıyla sağlık harcamalarını artırır.
- “Performansa göre ücret” toplum sağlığını koruyucu uygulamalara değer vermiyor. Bu sistemde bireyi hastalıktan korumanın performans puanı yoktur.
- “Performansa göre ücret” tıbbi uygulamaları değersizleştirir. Bütün tıbbi işlemler hastaya sağladığı faydaya göre değil, kuruma kazandırdığı paraya göre değerlendiriliyor.
- Tıp fakültelerinde ‘performans uygulaması’ iki kere zararlıdır. Tıp fakülteleri meslek adamı yetiştiren, bilimsel araştırma yapılan, bilgi üretilen yerlerdir. Buralarda tıp eğitimi için gerekli yoğunlukta hasta hizmeti verilir. Tıp fakültesi hastanelerinde çok sayıda hasta bakmanın teşvik edilmesi, eğitim ve bilimsel faaliyetlerin aksaması demektir. Genç doktorlar nitelikli eğitimden mahrum kalacak, bilimsel çalışmalar yapılamayacaktır.



YÖK: Yönetmelik Sayıştay’da
Performans sistemiyle ilgili hazırlanan yönetmeliği hazırlayanlar arasında bulunan YÖK üyesi ve 19 Mayıs Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Sait Bilgiç ise yeni sistemde bugünkünden farklı olarak getirilen en önemli yeniliğin, bilim ve eğitim faaliyetleri üzerinden de gelir elde edilmesi olduğunu belirterek şu bilgileri verdi: “Biz YÖK olarak yönetmeliği Başbakanlığa gönderdik, oradan da Sayıştay’a gönderildi. Önümüzdeki hafta yayınlanır diye düşünüyoruz. Bu yönetmelikte ‘gelir getirici faaliyetler’ olarak belirttiğimiz faaliyetler, tıp fakültelerinde hasta bakarak, ameliyat ederek olabileceği gibi, bilimsel faaliyette bulunmak yani bilimsel makale veya kitap yayınlamak, kongreye katılmak, kongre düzenlemek gibi aktivitelerle eğitim faaliyetinde bulunmayı da içeriyor.”