Sosyal güvencesi bulunmayan bağımlılar tedavi olamıyor

Türkiye'de madde bağımlılığı tedavisi için 20 AMATEM hizmet veriyor. AMATEM'ler sosyal güvenceli hastalara ücretsiz bakarken, bu imkânı olmayan hastalardan para alıyor. Hastanın ya yeşil kart için başvurması ya da polise kendini ihbar ederek denetimli serbestlikten yararlanması gerekecek. Bu da tedavilerin aksamasına sebep oluyor.

İstanbul'da yaşayan madde bağımlısı B.A., kendi iradesi ile İstanbul Alkol Madde Bağımlılığı Araştırma Tedavi ve Eğitim Merkezi'ne (AMATEM) gittiğinde sosyal güvencesi olmadığı için ilk muayeneyi ücretli oldu. Daha sonra ayakta tedavi edileceğini ancak mutlaka yeşil kart için başvurması istendi. "Yoksa tedaviniz ücretli devam eder." bilgisi verildi. Bunun üzerine B.A., 3-4 ay sürecek yeşil kart alımı için hiçbir şey yapmadı ve tedaviden vazgeçti. Aslında B.A., gibi yüzlerce alkol ve madde bağımlısı 'para' problemi ile karşı karşıya geldiği için tedaviyi başlamadan bitiriyor. Türkiye'de uyuşturucu kullanımı her geçen gün artarken, AMATEM'lerin sadece sosyal güvencesi olan hastalara 'ücretsiz' bakması sıkıntıyı derinleştiriyor. Bir aylık madde bağımlılığı tedavisinin masrafının 3-4 bin TL'yi bulması paralı tedaviyi iyice güçleştiriyor.

Hasta Hakları Aktivistleri Başkanı Orhan Demir, bu insanlara 'sosyal güvencesi yok' diyerek, ücretsiz bakılmamasının 'Uyuşturucuyu bırakma, devam et!' anlamına geldiğini söylüyor.

Türkiye genelinde 20 tane AMATEM hizmet veriyor. Sigortasız vatandaş buraya gitmeye karar verdiğinde sadece ilk muayene için 15 TL ücret ödüyor. AMATEM yetkilileri ise mevcut duruma göre devlet hastanesi gibi hareket ettiklerini belirtiyor: "Gelen hastanın soysal güvencesi ya da yeşil kartı yoksa ücret almak zorundayız. Diğer halde sıkıntı yaşıyoruz. Biz görevimizi yapıyoruz."

Öte yandan Türkiye'de merkez azlığı yoğunlukla birleşince başka bir sıkıntı gündeme geliyor: Tam tedavi edilmemiş hasta. İstanbul AMATEM'de sadece birkaç psikiyatri uzmanının çalışması eleman sorununa işaret ediyor. Türkiye'de toplam bin 600 psikiyatri uzmanının sadece 600'ü devlette çalışıyor. Bunların çoğu da bağımlılıktan ziyade diğer psikiyatri rahatsızlıkları ile ilgileniyor. Bakanlığın bu konuda 20 psikiyatri hastanesi açma projesi bulunuyor.


Eroin kullanımı artıyor

Ankara Alkol ve Madde Bağımlılığı Tedavi Merkezi'nin (AMATEM) 2004-2009 yılı verilerine göre, alkol kullanımı sebebiyle tedavi için başvuru sayısı azalırken eroine bağlı başvurular arttı. Eroin kullanımının tedavisi için başvuran hastaların tüm hastalara oranı 2004'te yüzde 8,7 iken bu oran 2009'da yüzde 38'e çıktı. 2004'te eroin tedavisi nedeniyle bir çocuk tedavi görürken 2009'da bu sayının 32'ye yükseldiği belirtildi. Rapora göre, başlama yaşı ise 10'a kadar düştü.