Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanı Fatih Acar, kısa adı YÖNETDER olan Uluslar arası Yöneticiler Derneği tarafından düzenlenen toplantıda Sosyal Güvenlik Reformu, reform sonrası yapılan çalışmalar ve 2012 yılı hedefleri konulu seminer verdi.
Türkiye’nin genel kamu bütçesinin %42 sini oluşturan ve 74 milyon vatandaşa hitap eden
bir kurum olduklarını söyleyen SGK Başkanı Fatih Acar, Sosyal Güvenlik Kurumunun doğumdan ölüme, hatta ölümden sonra hak sahiplerine maaş bağlanmasını da içeren bir kurum olduğunu söyledi. Aktif sigortalıların 17 milyon 357 bin kişi, emekli olmuş aylık alanların ise 10 milyon 41 bin kişi olduğuna vurgu yapan Acar, Türkiye’nin pasif sayısı açısından bakıldığında emeklisi çok fazla olan bir ülke olduğunu ifade etti. Acar sigortalıların bakmakla yükümlü olduğu kişi sayısının da 36 milyon 301 bin olduğunu belirtti.
Acar: Emekli Aylıklarımızı Topladığımız Prim Gelirleri Karşılamıyor
Sosyal Güvenlik Kurumunun mali yapısına da değinen Acar, “Kurumumuzun mali yapısına bakarsak, 2011 yılındaki kurum gelirimiz 102.6 milyar TL, bunun 73.1 milyar TL’si prim geliridir. En önemli gelir kalemimiz prim geliridir. Giderlerimiz 116.3 milyar TL, bu gider kalemlerinin içerisinde en önemlisi ise 80 milyar TL ile emekli aylıklarıdır.” diye konuştu.
Sosyal Güvenlik Reformunu yapmak zorunda olduklarını ve bunun gerekçesi olarak da, demografik değişim, Sosyal güvenlik hak ve yükümlülükleri arasında norm ve standart birliğinin olmaması, nüfusun tamamının koruma altına alınamaması gibi başlıkları sayabileceklerini dile getiren Acar, 30-40 yıl sonra Türkiye’nin daha yaşlı bir nüfusla karşı karşıya kalacağını, bu durumun da daha fazla sağlık harcaması getireceğini belirtti. Şu anda 30 gün prim ödeyen herkesin sağlık sisteminden yararlandığına dikkat çeken Acar; vatandaşların, annesinin babasının sigortalı olup olmamasına bakılmaksızın 18 yaşına, okuyorsa 25 yaşına kadar sigortalı hizmetlerinden faydalanabildiğini, bunun önemli bir güvence olduğunu dile getirdi.
Acar: Önlemini Almazsanız Gemiyi Karaya Oturtursunuz
Sosyal güvenlik sisteminde Türkiye’de aktif pasif oranının % 1.8 civarında olduğunu ve bu
oranın Avrupa standartlarına göre çok düşük olduğunu belirten Acar, “Gelişmiş ülkelerde ortalama bir sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilmesi için dört çalışanın bir emekli olana bakması gerekiyor, bizde bu 2 bile değil. Bunun önlemini almazsanız gemiyi karaya oturtursunuz.
Sigortacılıkta 2 ana parametre vardır, birisi yaş, diğeri sigorta prim ödeme gün sayısıdır. Daha önceki dönemde yaşı kaldırmışlar. Bu iki parametre direktir, bu direklerden birisini kaldırmışlar. 20 sene prim ödemiş 40 sene sistemden besleniyor. Bir yerde toslayacaksınız. Daha önce prime esas kazançlar düşük gösteriliyordu. Bu oran %63 te idi, şimdi %41 e düşürdük. Kayıt dışı istihdam %48 den %40 a geldi.” dedi. Sosyal güvenlik açıklarının 1994-2007 arası 13 yılda toplam, 853 milyar TL olduğunu vurgulayan Acar, “Bu rakam iki Türkiye demektir. Bu açıklar nedeniyle Türkiye daha az yatırım yapan bir ülkeydi. 5510 sayılı yasayla, Sosyal güvenlik açıkları 2050 yılına gelindiğinde GSMH’nin %1’inin altına gerileyecektir’ diye konuştu.
Acar: Tek Bir Kurum Tek Bir Kanun
Konuşmasında sosyal güvenlik reformunun temel felsefesinden de bahseden Acar, reformun; Sigorta hak ve yükümlülüklerin eşitlendiği mali olarak sürdürülebilir tek bir emeklilik sigortası sisteminin kurulması, nüfusun tamamına eşit kolay ulaşılabilir Genel Sağlık Sigortası sisteminin kurulması, yeni kurumsal yapının oluşturulması, dağınık sosyal yardımların merkezi olarak izlenebileceği nesnel yararlanma ölçütlerine dayalı bir sistem kurulması, primsiz ödemelerin toplulaştırılması gibi bileşenlerden oluştuğunu söyledi. Daha önceki sistemde farklı sigorta kollarının olduğunu ve her sigorta koluna göre ayrı düzenlemelere gidildiğinin altını çizen Acar, “Bunlar gitti yerine tek bir kurum tek bir kanun gelmiş oldu.” dedi.
Sosyal Güvenlik Reformuyla 4 ana parametrede değişiklik olduğunu, vatandaşın ödediği
prim kadar emekli aylığı alacağını söyleyen Acar, “2046 yılında ilk defa emekli olanlara 65 yaş sınırlaması getirdik. Bir reform yapıyorsak 50 yıl sonrasını da düşünerek yaptık. 4A-B-C prim ödeme gün sayısı 9000 gündü, SSK’lılar için bir düzenlemeyle 7200 gün olarak belirlendi. Farklı uygulamalar vardı, bundan sonra vatandaşlar ne kadar prim öderse o kadar emekli aylığı alacak.” diye konuştu.
Acar: Sosyal Güvenlik ve Sağlık Açısından Bizim Kadar Sosyal Bir Devlet Avrupa’da Yok
Genel Sağlık Sigortası ile ilgili değişikliklere de değinen Acar, isteğe bağlı sigortalılar, 18 yaşına kadar çocuklar, vatansız sığınmacılar, Türkiye’de ikamet eden ve kendi ülkesinde sigortalı olmayan yabancı ülke vatandaşları dahil Genel Sağlık Sigortası kapsamına alındığını belirtti. Sosyal güvenlik ve sağlık açısından Türkiye kadar sosyal bir devletin Avrupa’da bulunmadığına dikkat çeken Acar, “Biz kendi vatandaşlarımıza birçok Avrupa ülkesinin ötesinde sağlık imkanları sunan bir ülkeyiz. 18 yaşına kadar olan çocuklar anne babaları sigortalı olmasa bile, prim ödeme şartı olmadan sağlık sisteminden yararlanabilecek.” diye konuştu.
Geliri asgari ücretin üçte birinden az olan vatandaşların primini devletin ödeyeceğini ifade
eden Acar, hane halkı kişi sayısının bu konudaki önemine vurgu yaparak, “Dört kişilik bir hanede, bu dört kişinin geliri toplanarak dörde bölünecek, o gelir asgari ücretin 3 te birinden az ise bu kişilerin primlerini devlet ödeyecek.” dedi.
Acar: Dünyanın Her Yerinde Sosyal Güvenlik Reformları Sancılı Olmuştur
Sosyal Güvenlik Reformunun 2008 yılında yapıldığını, önemli bir yasa çıkarıldığını, ancak
yasa çıkarmanın önemsiz olduğunu, asıl önemli olanın yasayı uygulamak olduğuna vurgu yapan Acar, “Yasa 2008 mayıs ayında çıktı, 1 Ekim 2008 de yürürlüğe girecekti, 1 Ekim 2008’ e kadar çok çalıştık. Bütün arkadaşlarımızla özverili çalıştık. İyi niyetle gayretle ve çabayla güzel bir şekilde neticelendirdik. 5 temel kanun çıktı o süreçte. Dünyanın her yerinde Sosyal Güvenlik reformları sancılı olmuştur. Sosyal diyalog çerçevesinde Sivil Toplum Kuruluşlarıyla iletişime geçildi.
Yapılandırma kanunuyla, 7.5 milyar TL ve 7.9 milyar TL gelir elde edildi.” diye konuştu.
Bürokrasinin kaldırılmasının, en önemli hedeflerinden biri olduğunu söyleyen Acar, “Sağlık
karnelerini kaldırdık, vatandaşlarımız artık TC kimlik numaralarıyla gidip muayene olabiliyorlar.
Sınırlı da olsa bazı hastanelerin, vatandaşların TC kimlik numaralarını kullanarak hiç hastaneye gitmedikleri halde muayene olmuş gibi gösterilip kuruma fatura edilmesiyle karşılaştık. Bu ahlaki bir problem. Bu durumun önlemini Avuç İçi Damar İzi sistemiyle almaya çalışıyoruz. Ayrıca tespitlerimize göre köylerden minibüslerle insanlar toplanıp göz ameliyatları yapılıyordu, bunların hepsini incelemeye aldırdık.” dedi.
Acar: Bazen Sorunu Çözmek İçin İnisiyatif Almak Gerekir
Önceden banka kuyruklarında vefat eden, rahatsızlanan emeklilerle karşılaştıklarını hatırlatan SGK Başkanı Fatih Acar, ”artık PTT ile yapılan protokol çerçevesinde vatandaşlarımıza evlerinde maaşlarını ödüyoruz. TC kimlik numarası ile gelir aylığı alma sistemi getirdik. Bağımsız çalışanlarla ilgili online işlemler hayata geçti. Biz vatandaşa hizmet için istihdam edildik, bu nedenle, amacımız vatandaş odaklı hizmettir ve bunun için de Kamu bürokrasisinde olan işleri geciktiren ve sekteye uğratan yönetmeliklerden hep beraber kurtulmamız gerekiyor. Bazen sorunu çözmek için insiyatif almak gerekir. Vatandaş bize gelmesin biz vatandaşa gidelim anlayışı ile 2008 den bu yana 354 adet SGM faaliyete geçti” diye konuştu. Sağlık alanında yapılan köklü değişikliklere de değinen Acar, Medula entegrasyon sisteminin hayata geçirildiğini, global bütçe ile ilaçtaki ciddi bir sapmanın sona erdiğini, hastanelere zorunluluklar getirildiğini belirtti. Acar, “Önceden bir doktor 250-300 kişiyi muayene ediyordu, şimdi kota getirdik, bir doktor bir günde 60 hastaya bakabilir. Bu hasta hakları açısından çok önemlidir. Bu durum suistimalleri de
engelleyecek.” dedi.
2012 hedeflerini açıklayan Acar, 133,2 milyar TL gelir, 158 milyar TL gider hedefleri olduğunu, gelir gider dengesi olarak 25 milyar TL açık olduğunu ve bunun yanında 66,2 milyar TL bütçe transferi olduğunu ifade ederek, “Biz sosyal güvenlik reformu ile ödediği prim kadar aylık alan bir emeklilik sistemi sağladık, bu bizim uzun vadede sosyal güvenlik açıklarımızı azaltacak.
Kısa vadede ise, 97,2 milyar TL olan prim gelirlerimizi arttırmamız gerekli. Sigorta primini esas kazançlarla ilgili meslek kodlarına göre düzenleyen bir çalışma yapıyoruz. Tüm meslek kodları ile ilgili bir çalışma yapacağız. Ayrıca kayıt dışı ile mücadele ediyoruz. 1 milyon 60 bin kişi, 70 bin işyerini kayıt altına aldık. Sürdürülebilir bir sosyal güvenlik sistemi için elimizdeki en büyük argüman kayıt dışı ile mücadeledir. Geriye kalanları zaten biz reformla yaptık” şeklinde konuştu.
Kayıt dışı istihdamla mücadele sistemini değiştirdiklerini ifade eden Acar, “Kayıt dışı istihdamla ilgili stratejimizi Sosyal güvenlik sistemlerinin iyileştirilmesi, teşvik uygulaması sonucu sigorta prim maliyetinin düşürülmesi, bilgi paylaşımına dayalı çapraz denetim, sosyal güvenlik kurumu denetim sisteminin yeniden yapılandırılması, bilgilendirme ve bilinçlendirme çalışmaları olmak üzere 5 ana temel üzerine oturttuk. Bilgi paylaşımı ve diğer çalışmalar sonucunda 1 milyon kişi, 70 bin işyeri de kayıt altına alındı. Ayrıca bu sene ilk defa 81 ilde 600’ e yakın müfettiş arkadaşımız ticaret sanayi odalarına meslek odalarına esnaf odalarına giderek kayıt dışı ile mücadele sistemimizi anlatacaklar.” dedi.
Acar: 3 Kez Çalıp Açılmazsa Benden Hesap Sorun
“Alo 170 hattı kuruldu, bu numarayı herkesin ezberlemesi lazım. 3 kez çalıp açılmazsa benden hesap sorun. Sosyal güvenlik ile ilgili her türlü sorularınızı sorabilirsiniz. 27 kurumdan bilgi alınmak suretiyle 732 bin kişi kayıt altına alındı. 81 ilde kayıt dışıyla mücadele servisleri kuruldu.
Bizim öncelikli hedefimiz kayıt dışı ile mücadeledir.” diye sözlerine devam eden Acar, “Vatandaşı bürokrasiye boğan her şeyi bu kurumdan kaldıracağız. Amacımız, teknoloji altyapısını tamamlamış vatandaş odaklı bir hizmet anlayışı sunan bir kurum olmaktır.” dedi.
Konuşmasının ardından Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanı Fatih Acar’a Uluslar arası Yöneticiler Derneği tarafından bir plaket verildi. Başkan Acar’a plaketi İstanbul Milletvekili Nurettin Nebati verdi.
Toplantıya Sigorta Primleri Genel Müdürü Cüneyt Olgaç, Sigortalı Tescil ve Hizmet Daire Başkanı Bekir Hançer, Kayıtdışı İsdihdamla Mücadele Daire Başkanı Yakup Süngü, Primsiz Aylıklar Daire Başkanı Bekir Demir, Sağlık Sigortacılığı Daire Başkanı Dr. Hanefi Gök, Teknoloji ve İş Geliştirme Daire Başkanı Fatma Yasemin Çakmakçıoğlu, İtilaflı Prim ve İcra Daire Başkanı Hüseyin Seyrekoğlu, 1. Hukuk Müşaviri Mahmut Özbay, Sigortalılar Prim Daire Başkanı Tevfik Özcan ile bazı kurumların yetkilileri de katıldı.
