''Kaliteli bir donmuş-çözülmüş embriyo sistemi oluşturulmadan 'altın vuruş' sistemine geçildi.
Bu da birçok embriyonun çöpe atılmasına yol açacak'' dedi.
Sağlık Bakanlığı, tüp bebekle ilgili yeni bir yönetmelik hazırladı. Yönetmelikle, tüp bebekte ikiz-üçüz dönemine son veriliyor. Buna göre, 35 yaşın altındaki anne adayının rahmine 'altın vuruş'la tek embriyo konulacak. İskandinav ülkelerinde başlayan bu trend, Türkiye'de çeşitli tepkilere yol açtı. Gazi Üniversitesi Tüp Bebek Merkezi'nin Başkanı ve Kadın Hastalıkları ve Doğum Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Onur Karabacak, yeni yönetmeliğin getirdiği sonuçları AKŞAM'a anlattı.
l Bakanlık, 35 yaş altı anne adaylarına neden tek embriyo yerleştirilmesini istedi?
Tüp bebekte ikiz ve üçüzler genelde erken doğuyor. Bu da yeni doğan ünitelerini çok meşgul ediyor ve maliyet artıyor. Bu nedenle tek embriyo yerleştirilmesinin istenmesi normal.
l Peki o halde neden eleştiriliyor?
Çünkü geçiş çok hızlı oldu. İskandinav ülkelerinde tek embriyoya geçildi, ama devlet kadınlara 6 tüp bebek deneme hakkı verdi. Üstelik donmuş-çözülmüş embriyodan iki tanesinin anne rahmine yerleştirilmesine de olanak sağladı. Oysa bizim yönetmelikte dondurulmuş ile taze olan embriyolar için getirilen bir düzenleme yok. Bakanlık, tek embriyo sistemine geçerken, tüm tüp bebek merkezlerinde 'embriyo ünitesi' kurulmasını da zorunlu tutmalıydı.
l Donmuş-çözülmüş ve taze embriyo hakkında bilgi verir misiniz?
Tüp bebekte, yapılan işlem sonucu en az 8-12 embriyo elde edilir. Bunlardan ancak 6-7 tanesi anne rahmine verilebilir niteliktedir. Yönetmelik çıkmadan önce, embriyoların en iyilerden iki ya da üç tanesini anne rahmine yerleştiriliyorduk. Şimdi ise sadece bir tanesini yerleştireceğiz. Geri kalan embriyoyu da dondurma ünitelerinde saklayacağız. Birinci tüp bebek tutmazsa, anne adayına yeniden ilaç vermeden, bu hazırdaki donmuş embriyoyu çözüp kullanacağız. Taze embriyo ise tüp bebek için yapılan başvuruda elde edilen ilk embriyodur.
Deneme imkanı 4'e çıkarılmalı
l Dondurulmuş olanlarda neden iki embriyo kullanılmasını istiyorsunuz?
Çünkü dondurma-çözme işlemine tabi tutulan embriyo, buzluktan çıkan bir ürün gibi şok yiyeceği için etkilenebilir. O yüzden dondurulup çözülen embriyodan en az iki adedi, anne rahmine yerleştirilmelidir. Taze olanlarda ise tek embriyo kullanılabilir. O zaman gebelik şansı artar. Oysa Türkiye'de gerekli şartlar hazırlanmadan tek embriyo sistemine geçildi. Bu da birçok embriyonun çöpe atılmasına yol açacak.
l Tüp bebekte maliyet nedir?
Devlet, ilaç kullanılarak yapılan iki tüp bebek denemesinin parasını karşılıyor. Maliyet yaklaşık bin 650 lira. Bin 100 lirasını devlet veriyor. Biz de anne adayından 550 TL ek ücret alıyoruz. Donmuş-çözülmüş embriyo kullanılarak yapılan tüp bebekte ise maliyet 700 lira. Bence Sağlık Bakanlığı, tek embriyo sistemine geçince, 2 olan tüp bebek deneme imkanını 4'e çıkarmalıdır.
Yumurta yasağı BBC 'de
Hükümetİn, 'Türk soyunu' korumak gerekçesiyle yurtdışından sperm ve yumurta alarak hamile kalmayı yasaklaması, BBC'ye de haber oldu. BBC'nin İstanbul bürosundan Jonathan Head imzalı haberde, 'Donörle döllenme zaten yasaktı ama bugüne kadar kadınlar denizaşırı ülkelere giderek, sperm donörü arayabiliyordu. Şimdi artık böyle bir şey yaparlarsa, 3 yıla kadar hapis cezası ile karşı karşıyalar' denildi.
Hem tatil hem embriyo turizmi!
l Yurtdışından alınan sperm ve yumurta ile hamile kalmanın yanı sıra doktorların bu konuda hastalarına danışmanlık yapmasının bile yasaklanmasını nasıl karşılıyorsunuz?
Yönetmelik, doktorların hastalarına yurtdışındaki sperm ve yumurta bankaları konusunda bilgi vermesini yasaklıyor. Bu durumda doktorlar devreden çıkar onların yerine turizm acenteleri girer. Nitekim İtalya'da yasaklanınca böyle olmuştu. Acenteler, 'Sperm ve yumurta tedavisi olmak isteyenlere, -Size Girit'te hem tatil yaptıralım hem de tüp bebek merkezlerine götürelim' diyecek. İnsanlar, gittikleri yerlerde donörden yumurta-sperm alacak, ancak bunu gizleyecek.
IRKI DEĞİL, SOYBAĞINI KORUYORUZ
Sağlık Bakanlığı, yurtdışındaki sperm bankalarından yumurta veya sperm alarak hamile kalınmasını yasaklayan yönetmelikle igili bir açıklama yaptı. Irkın değil, soybağının korunmasının amaçlandığı vurgulanan açıklamada, başkalarına ait ya da sahibi belirsiz sperm ve yumurtalarla gebelik elde etmenin, sadece Türkiye'de değil, birçok Batı ülkesinde de yasak olduğu ifade edildi. TCK'nin 231'inci maddesinde yer alan 'soybağını değiştirme' suçunun, yönetmelikten çok daha önce var olan bir hüküm olduğuna dikkat çeken Bakanlık, bu maddeye paralel olarak çıkarılan yönetmeliğin kanun dışı gebelik uygulamalarına karşı hazırlandığını kaydetti.
