Türk doktorlar, 100 liralık koku testini 1 liraya yapmayı başardı

Sadece Amerika'da 50 milyon dolarlık pazarı bulunan ve parkinson hastalığının teşhisinde kullanılan koku testleri artık Tür-kiye'de de yapılabiliyor. Bezmiâlem Vakıf Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Bayram Veyseller, Ameri-ka'dan getirilerek uygulanması 100 liraya mal olan koku testini 1 liraya mal etti. Amerikan testindeki domuz ve alkol kokusu Türkiye'de yanlış teşhise yol açarken, yerli testte tanıdık kokularla doğru teşhis imkânı da ortaya çıktı.Parkinson hastalığının teşhisinde kullanılan koku testleri artık Amerika'dan gelen setlerle değil, Türkiye'de hazırlanan testlerle yapılabiliyor. Yaklaşık beş yıllık bir çalışmanın sonunda Bezmiâlem Vakıf Üniversitesi Tıp Fakültesi Kulak Burun Boğaz Kliniği'nde uygulanmaya konulan çalışma uluslararası makalelerde yerini aldı. Söz konusu test çalışması Türkiye'de bir ilk olması ile gündeme gelirken aynı zamanda Türk halkının yeme-içme özelliklerine göre hazırlanmasıyla da bilim dünyasında büyük yankı uyandırdı. Çalışmanın mimarı Doç. Dr. Bayram Veyseller, Amerikalı firma tarafından üretilen testlerin Müslüman ülkelerde yaşayan kişilere uymadığını, bu yüzden şimdiye kadar etkili sonuç alınmadığını söyledi. Çünkü Amerikalıların hazırladığı 40 kokuyu barındıran testin içinde domuz kokusu ve çeşitli alkollerin kokusu da bulunuyor. Müslümanlar tarafından tüketilmeyen bu yiyecek ve içecekler doktor tarafından sorulduğunda 'bilmiyorum' cevabı alınıyordu. Bu yüzden de çoğu soru cevapsız kalıyor ve kişiye sağlıklı bir teşhis konulamıyordu. Ancak şimdi Türk doktorlar tarafından hazırlanan testte portakal, limon gibi bu coğrafyada yetiştirilen ve tüketilen ürünlerin kokuları soruluyor. Ayrıca mevcut testin fiyatı Amerika'dan getirtildiğinde 100 TL'yi bulurken, yerli testin fiyatı sadece 1 lira.

Beynin parkinson ve Alzheimer'dan etkilenen bir numaralı bölümlerinden biri koku alma duyusundan sorumlu olan bölge. Nöroloji doktorları böyle bir durumdan şüphelendiğinde kulak burun boğaz uzmanları ile birlikte koku testine başvuruyor. 50 yıldır gelişmiş ülkelerde mevcut olan koku testleri ve koku laboratuvarlarındaki teknoloji de her geçen gün gelişiyor. Ancak Türkiye'de şu ana kadar herhangi bir poliklinik ya da laboratuvar olmadığı için bu test, doktorun uygun görmesi halinde yurtdışından temin edilerek hastaya uygulanıyordu. Fakat Amerika'dan gelen testteki kokular Müslümanların çok tanımadığı kokulardan oluşuyordu. Bezmiâlem Vakıf Üniversite Tıp Fakültesi'nde görevli Doç. Dr. Bayram Veyseller ve beş kişilik bir ekip, İstanbul'un çeşitli yerlerinde kurdukları stantlarda vatandaşlara test uyguladı. Bunun sonucunda da belli bir koku profili çıkarıldı. Çalışmanın halen gelişme aşamasında olduğunu belirten Veyseller, Amerika ve Avrupa'da yılda 1 milyon kişiye bu testin uygulandığını söyledi. Zamanla koku alma duyularının zayıfladığı ve erken teşhis açısından testin önemine dikkat çeken Veyseller, 1 liraya mal olan ekonomik bir test geliştirdiklerini söyledi.

Kafa travması geçirmiş kişilerde koku alma duyusunu geri getirmenin zor olduğunu ama gripal enfeksiyonlar sonucunda kaybedilmiş duyunun bu test ile altı aylık bir tedavinin sonucunda tekrar geri kazanıldığını anlattı. Bezmiâlem Üniversitesi Tıp Fakültesi'nin ardından bu çalışmayı iki üniversite daha başlatmış. Bezmiâlem'deki KBB kliğini bünyesinde koku polikliniği açılacak ve geliştirilen test hastalara uygulanacak. Veyseller, poliklinik öncesinde Almanya ve Brüksel'e giderek bazı hastanelerde incelemelerde bulunarak ön çalışma yapacak. "Biz 5 yıldır, onlar 50 yıldır koku ile ilgileniyorlar. Bizden çok ilerideler. Bu yüzden laboratuvarları ve poliklinik çalışmalarını yerinde incelemek daha doğru olacak." diyen Veyseller, test pazarının Amerikalı bir firmanın tekelinde olduğunu, Türk doktorlar tarafından yapılan testin Amerika tarafından geri çevrildiğini belirterek şunları söyledi: "Biz ABD menşeli olan testin Müslümanlar için yetersiz olduğunu belirttik. Onlar da makalelerimizi yayınlamak istemedi. Ancak internetten yayınladığımız makale tıp camiasında çok ses getirdi ve Avrupalı birçok laboratuvar bizimle çalışmak istediğini bildirdi."