Yeni trend: Çiğ besin tüketmek!

Dünyada ve ülkemizde pek çok takipçisi bulunan çiğ besin tüketme akımı (Raw Foodism) besinlerin pişirilmeden, işlem görmeden tüketilmesi prensibine dayanır. Besinlerin pişilmesi veya işlem görmesi sonucu besinlerin besin değerlerini yitirdiklerine inanan Raw Foodism takipçilerinde sıkça sağlıklı sorunları ortaya çıkabiliyor. Bunların başında yeteri kadar vitamin, protein almamak, aşırı zayıflık ve gıda zehirlenmeleri görülebiliyor. KadıköyŞifa Beslenme ve Diyet Uzmanı Seda Bahtiyar Tatay çiğ besin tüketme akımını tüm yönleri ile değerlendirdi!

“Raw Foodism” veya “rawism” son zamanlarda benimsenmeye başlanan sadece çiğ, işlem görmemiş ve sıklıkla organik yiyeceklerden oluşan bir beslenme şekli ve yaşam tarzıdır. Bu akımda inanılan ve savunulan, yiyeceklerin çiğ tüketilmesinin sağlık için daha faydalı olacağı yönündedir. Çiğ beslenme akımı çoğunlukla vejeteryanlıkla eşit veya içinden gelen bir tarz olarak benimsenir. Bunun sadece çiğ bitki esaslı tüketim olacak şekilde detaylandırmak gerekir.

Hayat tarzına bağlı olarakta Raw food akımınını benimsemiş kişiler bazı çeşitlendirmeler ile çiğ sebze, çiğ meyve, çerezler, yumurta, balık (sashimi şeklinde) hatta et, pastorize veya homojenize olmamış süt ürünleri (çiğ süt, çiğ sütten yapılmış peynir gibi) gibi besin maddelerinide tüketmeyi tercih edebilirler.

Raw Food akımı, ısıtılmamış veya herhangi bir şekilde ısıya maruz kalmamış besin maddelerinin tüketimi esasına dayanır. Dolayısı ile gıdanın maruz kalacağı ısının 40-45 derece arası olması şartı vardır. En populer olan Raw food diyeti ise vejeteryan raw food beslenme şeklidir.

Vejeteryan çiğ beslenme sisteminde sadece işlem görmemiş ve 45 derece üstünde ısıya maruz kalmamış çiğ bitki kökenli besinler tüketilebilir. Bu derecenin üstünde işlem görmüş yiyeceklerin beslenme değerlerlerini kaybettiklerine, hatta sağlığa zararlı olduğuna inanılır. Bu tür beslenmede öncelik meyvelere, sebzelere, çerezlere, tohumlara ve kurubaklagillere verilir.

Bu akım aşağıdaki inanışlardan doğmuş;
Çiğ yiyeceklerin içerisinde aktif bulunan enzimler sindirime yardımcı olur. Pişen yiyeceklerde bu enzimler yok olur.

Çiğ yiyeceklerde bulunan bazı sağlığa yararlı bakteri ve mikroorganizmlar insan vücudunun bağşıklık sistemini ve sindirim sistemini destekler. Bu bakteri ve mikroorganizmalar pişen yiyeceklerde aktifliklerini kaybedelerler.

Çiğ yiyeceklerin besin değerleri pişen yiyeceklere göre daha yüksektir.
İşlem görmüş yiyeceklerin içerisindeki kimyasallar (lezzet artırıcılar, renk maddeleri, koruyucular) yüzünden daha fazla sağlık riski taşırlar.

Bu akım çiğ yiyeceklerin insan vücudu için en uygun besin maddesi olduğunu savunur. Kahve, alkol ve sigaraya tamamen karşıdırlar. Ayrıca ısıtılmış veya kızartılmış yağın, kavrulmuş çerezlerin karsinojen olduğu savunulur.
Doğada yetişen bitkilerin veya organik gıdaların, organik olmayan ürünlere göre besin değerinin çok düşük olduğu savunulur.

Pişmiş yiyeceklerin çeşitli kronik hastalıklara sebep olabilecek zararlı toksinler içerdiği savunulur. Pişirilen ve ısıtılan yağların bir miktar margarin benzeri yağa dönüştüğü ve bu sebebten yağların işlenmeden tüketilmesi savunulur.

Çiğ sebze ve meyvelerin antioksidant yönünden zengin olması ve yaşlanmayı geçiktirici etkileride bu akım tarafından en kabul gören sebeplerdendir.
Raw Food Akımında oluşabilecek potansiyel besin yetersizlikleri
Çiğ vejeteryan yiyecek akımını izleyen bir kişide bazı besin yetersizlikleri görülebilir. Bunlar özellikle B12 vitamini, kalsiyum, D vitamini, demir, çinko, protein olabilir.
Ayrıca ihtiyacın altında kalori alımında görülebilecek eksikliklerden sayılabilir.
Bu akımda savunulanın aksine bazı yiyeceklerin biyoyararlılıkları özellikle piştiklerinde ortaya çıkar ve insan vücuduna o zaman faydalı olabilir.

Özellikle 45 yaş altı kadınlarda yapılan çalışmalarda vejeteryan raw food akımını izleyen kadınlarda yüksek oranlarda adet kaybı ve çok düşük kilolu olma (sağlıksız zayıflık) durumları gözlenmiş. Uzmanların önerisi ise bu tür beslenme şeklinin uzun süreli olamaması yönünde olmuştur.

Besin zehirlenmeleri ise çiğ yiyecek akımında sıkca görülen bir problem haline gelmiştir. Özellikle çiğ yumurta, çiğ balık, çiğ süt ürünlerini ve çiğ et tüketen kişilerin gıda zehirlenme olasıklarının çok arttığı ve şiddetli gastroenterit vakaları görüldüğü bilidirilmektedir.