Oya ARMUTÇU

Bankacılık ve şehir içi toplu taşıma hizmetlerinde grev ve lokavt yapılamayacağı düzenlemesi de iptal edildi. Böylece belediyeler başta olmak üzere şehir içi ulaşım ile 200 bin banka çalışanına "grev hakkı" tanındı. İptal gerekçesinde, bu sınırlama için "Demokratik toplum düzeninin gerekleriyle bağdaşmıyor" denildi. İptal edilen düzenlemelerin sendikal hakları sınırlandırdığı ve ölçüsüz müdahale olduğu değerlendirmesi yapıldı.

1-6.5 milyon işçiye sendikal tazminat geri geldi

2-Sendikal faaliyetten atılan işçiye en az 12 maaş tazminat

3-Bankacılık ve şehir içi toplu taşımada grev yasağı kalktı

4-Lokavt kararı genişletilemeyecek

4 FIKRAYA İPTAL

CHP, 18 Ekim 2012 günlü 6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunun 21 maddesinin iptali ve yürütmesinin durdurulması amacıyla AYM'ye başvurmuştu. Başvuruyu 22 Ekim 2014'te karara bağlayan AYM yasanın çalışanlar aleyhine önemli düzenlemeler içeren 3 maddesindeki dört hükmü iptal ederken, diğer 18 maddenin iptal istemini ise reddetmişti.

İptal edilen hükümler satırbaşları ile şöyle:

1-Madde 25/4: "Fesih dışında" ibaresinin Anayasa'ya aykırı görüldü ve iptal edildi. Böylece, işverenin, işçinin iş akdini fesih etmesi halinde işçinin 1 yıllık ücretinden az olmamak üzere sendikal tazminat alabilmesi yolu açıldı. İptalden sonra "sendikal faaliyet nedeniyle" işten atılan tüm işçiler, işe iade davası ya da sendikal tazminat davası açabilecekler.

2-Madde 25/5: 30'un altında işçi çalıştıran iş yerlerinde sendikaya üye olma, sendikal toplantılara katılma gerekçesiyle işten atılan çalışanlara, "sendikal tazminat verilemez" hükmünü iptal etti. 30 ve daha az işçi çalıştıran iş yerlerinde çalışan işçilerin ya da herhangi bir holdingte 6 aydan az çalışanlar ile geçici süreli iş sözleşmesi imzalayanların sendikal faaliyet nedeniyle işten atılması durumunda "sendikal tazminat" verilmiyordu. Bu tür iş yerlerinde çalışan yaklaşık 6.5 milyon işçi, "asgari ücretli" gösterildikleri göz önüne alındığında, bir işçi sendikal faaliyeti nedeniyle işten atılırsa, mevcut kıdem ve ihbar tazminat hakkına ek olarak, mahkemeye başvurması halinde bir de "sendikal tazminat" alabilecek. Bu tazminat tutarının 1 yıllık ücretinden az olamayacağı hükmü dikkate alındığında, asgari ücretli bir çalışan tüm haklarına ek olarak, 1071 liralık brüt ücretin 12 ile çarpılması sonucu, 12 bin 852 liralık da "sendikal tazminatı" alabilecek. Mahkemenin, 1 yıllık süreyi daha fazla da artırabileceği göz önüne alındığında tazminat tutarı daha da artabilecek.

3- Madde 60/6: "Lokavt kararı uyuşmazlığın kapsamındaki başka işyerleri için de alınabilir" ibaresinin iptal edildi. Böylece, grup toplu iş sözleşmesine ilişkin uyuşmazlıklarda grev kararı, uyuşmazlığın kapsamındaki işyerlerinin bir kısmı için alınmış olunması halinde artık işveren lokavt kararını uyuşmazlığın kapsamındaki başka işyerleri için uygulayanamayacak. İptalden önceki düzenlemede işveren lokavt kararını uyuşmazlık kapsamındaki başka işyerlerinde de uygulanabiliyordu. AYM iptal edilen kuralın Anayasayla düzenlenen lokavt ile bağdaşmayacağı gibi grev hakkının kullanılabilmesini de engelleyici nitelikte olduğu değerlindermesi yaptı.

4-Madde 62/1: "Bankacılık hizmetlerinde;" ve "...ve şehir içi toplu taşıma hizmetlerind" ibarelerinin Anayasa'ya aykırı olduklarına ve iptallerine, karar verildi. Bankacılık ve şehir içi toplu taşıma hizmetlerinde grev ve lokavt yapılamayacağına ilişkin kanun hükmünü Anayasa'ya aykırı buldu. Böylece banka şehir içi ulaşımında çalışan yüzbinlerce işçiye de 'grev hakkı' geldi. Kararda, "Bankacılık hizmetleri ve şehir içi toplu taşıma hizmetlerinde grev yasağının, korunması düşünülen yarar ile çatışan hak ve özgürlükler arasında adil ve makul bir denge gözetmemesi ve stratejik öneme sahip olmaması nedeniyle grev hakkına ölçüsüz bir müdahale olduğu açıktır. Bu nedenle iptali gerekir" denildi.