BU GIDALARA DİKKAT!

Besinlerin bozulmasını önleyen nitrat ve nitritler, kanseri tetikliyor. Bu maddeler; sosis, pastırma, jambon gibi işleme tabi tutulmuş etlerde bulunuyor. Ayda 12 tane sosis yiyen çocuklarda lösemi riski 10 kat, haftada bir kez sosis yiyenlerde beyin tümörü riski iki kat artıyor

Günümüzde yapılan bir çok araştırma; et ve diğer hayvansal gıdaların çok fazla tüketilmesinin, özellikle kolon, meme, prostat ve akciğer kanseri riskini artırdığını gösteriyor. Bunun en önemli nedenlerinden biri; ette ve hayvansal gıdalarda, insan vücudunu kanserden koruyan antioksidanların ve fitokimyasalların olmaması... Aynı zamanda etin içinde; pestisid kalıntıları ve heterosiklik aminler gibi kansere yol açabilecek bileşimler de bulunuyor. Hatta et ne kadar iyi pişmişse, amin düzeyi o kadar yükseliyor.

ORTAMLARI DOĞAL DEĞİL
Bu arada günümüzde bazı beslenme uzmanları; atalarımız gibi bol bol et tüketmemiz gerektiğini vurguluyor. Oysa bu, doğru bir görüş değildir çünkü ilk insanların tükettiği vahşi hayvan etleri, şimdiki etlerden çok daha farklıydı. Günümüzde hayvanlar eskisi gibi doğal ortamlarda değil, endüstriyel şartlarda yetiştiriliyor ve etleri yine endüstriyel şekilde paketleniyor. Öte yandan yumuşak et talebi nedeniyle doğal olmayan şartlarda yetiştirilen sığırların etleri; çok fazla yağ içeriyor. Bu hayvanların etlerinde; primer olarak doymuş yağlar bulunuyor, vücuda çok yararlı olan Omega-3 yağ asitlerini de içermiyor. Oysa vahşi hayvanların etlerinin her gramında; 5 kat daha fazla çoklu doymamış yağ ve önemli miktarda omega-3 yağ asidi bulunuyor.

CLA RİSKİ AZALTIYOR
Öte yandan tahılla beslenen hayvanlara kıyasla; otlakta beslenen hayvanların etlerinde, 10 kat daha fazla konjuge linoleik asit (CLA) yer alıyor. CLA; bir yağ asidi olan linoleik asidin değişik bir şeklidir. Ette ve süt ürünlerinde doğal olarak bulunur. Konjuge linoleik asit; 1978 yılında Wisconsin Üniversitesi'ndeki bilim adamları tarafından, kansere yol açan maddelerin araştırılması sırasında keşfedilmiş. Deney hayvanları üzerinde yapılan çalışmalarda; CLA'nın özellikle meme, prostat, kolorektal, akciğer, deri ve mide kanseri riskini azaltabileceği bilgisine ulaşılmış. Ancak CLA'nın insanlarda da benzer bir etki gösterip göstermediği henüz bilinmiyor.

GÜNDE 100 GRAMDAN FAZLA ET YEMEYİN
Eğer kırmızı et yemeyi tercih ediyorsanız, şunlara dikkat etmelisiniz:
Tüketiminizi günde 75-100 gram ile kısıtlayın ve mümkün olduğunca yağsız et tercih edin.
İyi pişmiş ya da ızgarada yakılmış etlerden kaçının.
Pastırma, sosis ve sucuk gibi işlenmiş etlerden uzak durun. Özellikle hamileler ve 12 yaşın altındakiler, bu gıdaları hiç tüketmemeli.
Otlakta yetişmiş; sığır, manda, geyik veya devekuşu gibi vahşi av hayvanlarının etlerini tercih edin.

NİTRAT VE NİTRİT İÇEREN BESİNLERE DİKKAT!
Jambon, sosis, pastırma ve kurutulmuş et gibi işleme tabi tutulmuş veya tütsülenmiş etler, kanseri tetikliyor. Buna içeriklerinde bulunan ve besinlerin bozulmasını önleyen sodyum nitrat ve/veya sodyum nitritler neden oluyor. Bu kimyasal maddeler; midede, aminoasitlerle etkileşime girerek, nitrozaminler olarak bilinen karsinojenik (kansere yol açan) bileşimler oluşturuyor. Nitrat tüketimi, çocukluk çağı kanserlerinin (lösemi, lenfoma ve beyin kanseri) artmasına da neden oluyor. Bu konuda yapılan araştırmaların sonuçları şöyle:
Ayda 12 tane sosis yiyen çocuklarda; lösemi riski, sosis yemeyenlere oranla, 10 kat daha yüksektir.
Haftada bir sosis yiyen çocuklarda, beyin tümörü riski yemeyenlere oranla ikiye katlanıyor.
Günde iki porsiyon işlenmiş et yiyen hamilelerin; doğan bebeklerinde beyin tümörüne rastlanma ihtimali iki kat artıyor.
Çok sık jambon, pastırma ve sucuk yiyen çocuklarda, lenfoma daha fazla görülüyor.
Haftada bir kez kıyma yiyen çocuklarda, yemeyenlere göre, akut lenfomaya iki kat daha fazla rastlanıyor. Haftada iki kez hamburger yemek ise riski daha da artırıyor.

Prof. Dr. ERKAN TOPUZ