ÇOCUKLARDA DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU TESPİTİ İÇİN İYİ GÖZLEM ŞART
Çocuklarda dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu(DEHB) görülme sıklığının özellikle okul öncesi ve ilkokula yeni başlayan çocuklarda gittikçe arttığına dikkati çeken uzmanlar, erken tanı ve zamanında tedavi ile iyileşmenin mümkün olduğunu belirtiyor
01 Mart 2022 Salı 19:13
Uzman Klinik Psikolog Filiz Çoban: "DEHB tedavi edilmezse, çocukta ileride akademik hayatını yarıda bırakma, arkadaş ilişkilerini sağlayamama, madde kullanımına ve sigara kullanımına yatkınlık, yetişkinlik döneminde depresyon gibi ciddi problemlere yol açabiliyor"
Uzman Psikolog Hayal Kesimel: "Erken tanı ve tanıya uygun terapi alan çocuklarda zorlandıkları alanlarda ciddi gelişmeler görülebilir. Günlük hayattaki işlevsellik artar, sosyal ilişkiler düzelebilir ve çatışma çözme becerilerini gelişebilir"
Dikkat eksikliği, hareketlilik ile aşırı dürtüsellikle kendini gösteren bilişsel ve davranışsal sorunların da eşlik ettiği bir sağlık problemi olarak tanımlanan DEHB'nin nedenleri tam olarak anlaşılamıyor.
Araştırmacılar DEHB'nin kaynağının genetik nedenler, beyin hasarı, gıda ve katkı maddeleri, psikososyal etkenler gibi riskler olduğunu ifade ediyor. Özellikle DEHB ilkokul döneminde yaygın olarak görülüyor. Çocuklarda görülme sıklığı yüzde 3-5 oranında, erkek çocuklarında görülme sıklığı ise kız çocuklarına göre daha yüksek.
Erken çocukluk yıllarında, çocukluk özelliği ile ayırt edilmesi güç olan DEHB, erken müdahale edilmediğinde akademik, sosyal ve psikolojik sorunlara yol açabiliyor. DEHB'li çocuklar akademik başarı düşüklüğü yanı sıra okula adaptasyon sorunları da yaşayabiliyor.
DEHB'nin çocuklarda kendini nasıl belli ettiğini AA muhabirine anlatan Uzman Klinik Psikolog Filiz Çoban, aşırı hareketlilik, el ve ayaklarda sürekli hareket, oturmayı sürdürememe, tırmanma, koşma, kesintisiz hareket, çok konuşma, dürtüsellik, sabredememe, sıra bekleyememe, soru bitirilmeden cevabını söyleme, dikkat eksikliği, ayrıntılara dikkat edememe, aldığı görev ve rollerde dikkatini yoğunlaştıramama ile zihinsel çaba gerektiren işlerden kaçma gibi davranışlarla görülebildiğini söyledi.
Çoban, bireyin sadece dikkat eksikliği bozukluğuna sahip olabildiği gibi sadece hiperaktivite bozukluğuna ya da hem dikkat eksikliği hem hiperaktivite bozukluğuna da sahip olabildiğini belirtti.
- "Erkek çocuklarında daha sık görülüyor"
DEHB'li bireylerin, dış uyaranlara çok açık olduklarını ve çoğu zaman günlük işleri unuttuklarını belirten Çoban, şöyle devam etti:
"Eğitim hayatları boyunca DEHB'li bireylerin yaşayacakları bu problemleri çözebilmek için öncelikle ilkokulun ilk yıllarında DEHB'li öğrencilerin tespit edilmesi gerekir. Öğrencilerin tespit edilmesinin ardından DEHB tanısının öğrencileri ne derecede etkilediğini saptamak için eğitim ihtiyaçları belirlenmeli ve ona göre ilgili yetenekleri geliştirilmeli. İlkokul yıllarında erken tanı alınması, öğretim programlarının uygun temellere oturmasını sağlayacak, bireylerin beceri gelişimini olumlu yönde etkileyerek ileriki eğitim kademelerinde yaşanabilecek eğitimsel problemlerin önü kesilmiş olacaktır."
- Müdahale edilmediğinde tüm hayatı etkiliyor
Her yaş döneminde gelişim özelliklerinin farklı olmasına bağlı olarak DEHB'nin farklı şekillerde görülebildiğine dikkati çeken Çoban, DEHB'li çocuğa sahip ebeveynlere şu tavsiyelerde bulundu:
"Erken önlem alınmalı. Çocuğunuzu iyi gözlemleyin bunun için okul öncesi dönemde bol bol oyunlar oynayın. Sabırlı ve anlayışlı olmak gerekir. DEHB'li çocuklar ev içerisinde fazla dürtüsel davranışlarda bulundukları için ebeveynler bazen cezalar hatta şiddet davranışında bulunurlar. Çocuğun karakteriyle ilgili bir sorunu olmadığını bunun biyolojik sebebiyle bunları yaşadığını bilmeniz gerekir. Çocuğunuz için bilgi edinin, test yaptırın. Hekim, öğretmen, ebeveyn, psikolog, özel eğitimci gibi kimlerden destek alınıyorsa beraber koordineli çalışmak gerekir. Uzman yardımı almaktan çekinmeyin."
- "Çocuklarınızla bol bol oyun oynayın"
Çocukları gözlemlemenin en uygun yolunun oyun oynamak olduğunu belirten Uzman Klinik Psikolog Çoban, DEHB'li çocuklarla oynanabilecek oyunları ise şöyle sıraladı:
"Odanın içerisine yaşına ve ilgisine göre seçebileceğiniz büyüklükteki oyuncağı saklayın ve sıcak-soğuk diyerek çocuğunuzun bulmasını sağlayın. Gösterilen resim içerisinde istenen eşyayı ya da hayvanları bilmesini isteyebilirsiniz. Gözleri kapalıyken eline koyduğunuz eşyaları tanımasını, bilmesini isteyin. Sıra beklemekte zorlanan çocuklar için evde baba, anne, kardeş varsa kardeşleri de dahil ederek sırayla top atma oyunu oynayabilirsiniz. Dışarıda sek sek, yakan top, yerden yüksek gibi oyunlar oynayabilirsiniz. Bu oyunları oynarken çocuğun yaşına, ilgisine dikkat süresine göre süresini uzatıp kısaltabilirsiniz."
DEHB tespit edilen çocuk ya da ergenlerde mutlaka tedaviye başlanması gerektiğini vurgulayan Çoban, "DEHB tedavi edilmezse, çocukta ileride akademik hayatını yarıda bırakma, arkadaş ilişkilerini sağlayamama, madde kullanımına ve sigara kullanımına yatkınlık, yetişkinlik döneminde depresyon gibi ciddi problemlere yol açabiliyor. Uzmanı kişiler tarafından uygun ve zamanında tedavisiyle DEHB'li bireylerde hızlı etki ve iyileşme görülüyor."
- "Dikkat eksikliği yaşayan bireyler dikkatini korumada sıkıntı yaşar"
Uzman Psikolog Hayal Kesimel ise dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun nörogelişimsel bozukluklar kategorisinde yer aldığını söyledi.
Bunların çocuk ve ergenlerde sadece dikkat eksikliği yaşanan durum, sadece hiperaktivite bozukluğu yaşanan durum ve her ikisinin de komorbit (birlikte) görüldüğü şeklinde gözlemlenebildiğini aktaran Kesimel, "Dikkat eksikliği yaşayan bireyler detaylara dikkat etmez, sürekli hata yapar, dikkatini korumada sıkıntı yaşar, dinlemez görünür, verilen komutları izlemede güçlük çeker, organizasyon sorunu yaşar, yoğun düşünme gerektiren işlerden kaçınır ya da bu işleri yapmaktan hoşlanmaz, eşyalarını kaybeder, dikkati kolayca dağılır, günlük işlerini unutur." dedi.
Hiparaktif-dürtüsel bozukluk yaşayan bireyin durduğu yerde duramadığını, elleri ve ayaklarının kıpır kıpır olduğunu, uzun süre oturmada sıkıntı yaşadığını, çocukken koştuğunu ya da tırmandığını, yetişkinken yerinde duramadığını anlatan Kesimel, "Sessizce bir şeyle meşgul olmada sıkıntı yaşar, motor takılmış gibi veya düz duvara tırmanırcasına hareketlidir. Çok konuşur, karşıdaki kişi sorusunu bitirmeden cevabı yapıştırır, bekleme gerektiren ya da sırayla yapılan işlerde sıkıntı yaşar, başkalarının sözünü keser." diye konuştu.
Kesimel, dikkat eksikliği ve hiperaktif-dürtüsel bozukluğun her ikisini de yaşayan bireylerde yukarıda her iki grupta yer alan bulgulara bir arada rastlanabildiğini söyledi.
- "DEHB'li çocuklar sosyal ilişkilerinde de zorlanmalar yaşayabiliyor"
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tanısının, çocuk ve ergen psikiyatristi tarafından konduğunu, tanı alan bireylerin, zorlandığı alanlara göre psikoterapi, psikoeğitim ve özel eğitim alanlarında destek aldığını ifade eden Kesimel, yaşanan zorluk seviyesine göre psikiyatr tarafından medikal destek de verilebildiğini aktardı.
Çocukların zor duygularını zor davranışlarla gösterebildiğini, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunu tanısı almış olan çocukların sosyal ilişkilerinde de zorlanmalar yaşayabildiğini dile getiren Kesimel, şunları kaydetti:
"Terapi sürecinde ailenin çocuğun duygusal ihtiyaçlarını doğru gözlemlemesi, uzmanların eşliğinde uygulanan yöntemleri ve geri bildirimleri dikkate alması oldukça önem taşır. Erken tanı her durumda olduğu gibi dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu için de yararlıdır. Erken tanı ve tanıya uygun terapi alan çocuklarda zorlandıkları alanlarda ciddi gelişmeler görülebilir. Günlük hayattaki işlevsellik artar, sosyal ilişkiler düzelebilir ve çatışma çözme becerilerini gelişebilir."
- Düzce'de camide rahatsızlanan kişiye ilk müdahaleyi yanında namaz kılan sağlık personeli yaptıDüzce'nin Akçakoca ilçesinde camide rahatsızlanan kişiye yanında namaz kılan sağlık personeli ilk müdahalede bulundu.10 Mayıs 2024 Cuma 16:08BASIN HABERLERİ
- Kadıköy'de sağlık çalışanları ve tıp öğrencileri Refah Sınır Kapısı'nın işgal edilmesine tepki gösterdiKadıköy'de sağlık çalışanları ve tıp fakültesi öğrencileri, Gazze'ye saldırı düzenleyen ve Refah Sınır Kapısı'nı işgal eden İsrail'i kınadı.10 Mayıs 2024 Cuma 15:48BASIN HABERLERİ
- Duygu Kontrolü Çocukluk Döneminde Ailede Öğrenilmeliİstanbul Eyüpsultan'da Iraklı eski öğrenci Y.K. tarafından silahla vurulan okul müdürü İbrahim Oktugan'ın ölümüyle özellikle ergen ve gençlerde duygu...10 Mayıs 2024 Cuma 15:43RUH SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI
- Hemşirenin Kök Hücre Bağışı Bir Anneye Can Suyu OlduDoruk Hastaneleri, Kızılay Kan Merkezi aracılığıyla başlatılan kan ve kök hücre bağışı kampanyasına destekte bulundu.10 Mayıs 2024 Cuma 15:08DİĞER HABERLER
- Akdeniz Anemisi Anne Ve Babada Taşıyıcılık Varsa Çocukta 4’te 1 İhtimalle OluyorDiyarbakır Gazi Yaşargil Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde hematoloji branşında Uzman Doktor Özlem Beyler, "Talasemi, diğer adıyla Akdeniz anemisi kalıtımsal...10 Mayıs 2024 Cuma 14:43İÇ HASTALIKLARI
- Ölümcül Hastalık İçin Riskli Tarih Nisan Ve Ekim Ayları ArasıDoç. Dr. Seyit Ali Büyüktuna, ölümlere neden olan Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi Hastalığının (KKKAH) Nisan ve Ekim ayları arasında görüldüğünü...10 Mayıs 2024 Cuma 14:38ENFEKSİYON HASTALIKLARI VE KLİNİK MİKROBİYOLOJİ
- Artan Küresel Sağlık Problemleri Ebelik Mesleğinin Önemini ArttırıyorDünya Ebeler Haftası çerçevesinde Türkiye Hastanesi tarafından düzenlenen bu yılki sempozyumun ana teması "Küresel Değişim ve Ebelik" oldu.10 Mayıs 2024 Cuma 14:28KADIN SAĞLIĞI
- Mersin Şehir Hastanesi Yöneticileri, Engelli Personelle Bir Araya GeldiMersin Şehir Hastanesi yöneticileri, Engelliler Haftası kapsamında hastanede çalışan engelli personelle bir araya geldi.10 Mayıs 2024 Cuma 14:23ENGELSİZ HABERLER
- DSÖ'den Gazze'ye yakıt girişinin olmaması halinde sağlık sisteminin "tamamen çökeceği" uyarısıDünya Sağlık Örgütü Sözcüsü Margaret Harris, İsrail'in yoğun saldırıları altında bulunan ve insani yardım girişlerinin de yapıldığı sınırların kapatıldığı Gazze'ye yakıt girişinin olmaması halinde sağlık sisteminin "tamamen çökeceği" uyarısında bulundu.10 Mayıs 2024 Cuma 13:43DÜNYADA SAĞLIK
- İşitme testi sonuçlarını e-Nabız sistemine entegre edecek yazılım geliştirildiİnönü Üniversitesi Teknopark'ta, işitme testlerinde kullanılan odyometri cihazlarından elde edilen verilerin Sağlık Bakanlığı e-Nabız sistemine entegresini sağlayan yazılım ve sistem geliştirildi.10 Mayıs 2024 Cuma 13:28KULAK-BURUN-BOĞAZ HASTALIKLARI
- Geri
- Ana Sayfa
- Normal Görünüm
- © 2006 Sağlık Aktüel