UÇAK KAZALARI PSİKOLOJİK ETKENLİ OLABİLİR Mİ ?
İnsanların bilişsel işlevleri kadar psikolojisiyle ilgili problemlerin de kazalara yol açabileceğini belirten Prof. Dr. Muzaffer Çetingüç, özellikle havacılık alanındaki kazalar ve uçuş güvenliğine ilişkin değerlendirmelerde bulundu.

06 Ocak 2022 Perşembe 15:58
Prof. Dr. Muzaffer Çetingüç, beyindeki tehlikeli düşünüş ve davranışların arka planında 12 riskli unsur ve davranış kalıbının olduğuna dikkat çekti. “Bir Düzine Risk Unsuru Düşünüş ve Davranış Kalıbı- Gremlinler” konu başlığıyla yapılan sunumda; beynimizde tehlikeli düşünüş ve davranışların arka planı ve bu duyguların havacılık sektöründe yaşanan kazalara nasıl yol açabileceği anlatıldı. Sunumda sebebi bilinemeyen bazı uçak kazalarından da örnekler verilerek konu psikolojik açıdan irdelendi.
Nedeni anlaşılamayan arızalardan Gremliler sorumlu tutuluyordu
Prof. Dr. Muzaffer Çetingüç, Gremlin’in sözlük anlamının “şirin görünümlü ama kötü tabiatlı cin” anlamında bir kavram olduğunu belirterek “İkinci Dünya Savaşında uçuş kazalarında pilot ve mühendislerin günah keçisi makineleri bozduğuna inanılan Gremlinlerdi. Özellikle nedeni anlaşılamayan arızaları bu cinlerin yaptığından kimsenin şüphesi yoktu. Buna ciddi ciddi inanıyorlardı. Bugün artık uçuş kazalarına neden olan teknik ve insani unsurlar bilinmekte; suçun bilim dışı yerlerde aranması arayışı terk edilmiş durumdadır.” dedi.
Takıntılı düşünce, korku ve kaygılar kazaya yol açabiliyor
Uçuş kazalarında insan unsurunun oranının %70-80 olduğunu ifade eden Prof. Dr. Muzaffer Çetingüç, “Bu o zamanlar için makul görülebilir fakat günümüzde bu rakam ne? Yine öyle. Bugün bu kadar otomasyon sistemine, yapay zekaların kokpitlere giriş olmasına rağmen hala insan unsuru %70-80 civarında. İnsan unsurunun bu kadar yüksek oranda yer alması, muhtemelen insanın bilişsel işlevleri kadar psikolojisiyle ilgili problemlerin devam ettiğini gösteriyor. Bu da bize Gremlin kavramından gidersek dışarda cin yok, cinler bizim beynimizde. Bunlar da psikolojik böcekler, içsel zombiler diye geçiyor. Mikro işlemciler de deniyor. Beynimizin içindeki bazı takıntılı düşünceler, korkular, kaygı ve kompleksler kazaya ya da felakete götürebiliyor.” dedi.
Prof. Dr. Muzaffer Çetingüç, insan psikolojisindeki risk yaratma potansiyeli taşıyan düşünüş ve davranış bozukluklarını Gremlin olarak niteleyerek bu metafor üzerinden 12 başlıkta topladı. ABD’de 1984 yılında bir havacılık üniversitesi tarafından hazırlanan bilimsel yazıda 5 tehlikeli düşünce kalıbıyla ilgili bir sınıflandırmanın yapıldığını kaydeden Prof. Dr. Muzaffer Çetingüç, “Bunlar otorite karşıtlığı, dürtüsellik, maço tutumu, teslimiyet ve incinmezlik olarak sıralanıyor. Bana bu az geldi. Daha neler eklenebilir diye yapılan araştırma sonucunda kazaya yatkınlık (sakarlık) aklıma geldi. Travmaseverlik, bilinçdışı intihar, kontrfobi, olumlu geri bildirim doyumsuzluğu, alışkanlık tuzağı ve inisiyatifsizlik olarak 7 kalıp daha ekledim.” dedi.
Sakar insanların kaza yapma olasılıklarının fazla olduğunu belirten Üsküdar Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Psikoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Muzaffer Çetingüç, bazı insanların da bilinçli veya bilinçsiz olarak travmatik yaşantılara yatkın ve istekli olduklarını ifade etti. Prof. Dr. Muzaffer Çetingüç, kontrfobi olarak açıkladığı korku karşıtı tutumların da kazalara yol açabileceğine dikkat çekerek “Bireyin çevresindekilere sürekli olarak korkmadığı mesajını verme çabası, beyninde korku karşıtı aşırı telafi çabaları içerisinde olan kişiler kaza yapabilir. Süratli araba kullanma, gereksiz kavgalar, tehlikeli sporlar, uçuşta gereksiz cesaret gösterileri ve riskli manevralar kazalara yol açabilir.” dedi.
12’den fazla düşünce ve davranış var
Havacılıkta risk unsuru oluşturan tehlikeli düşünüş ve davranışların bir düzineden çok daha fazla olduğunu ifade eden Prof. Dr. Muzaffer Çetingüç, hırslar, korkular, saplantılar, hezeyanlar, kompleksler, batıl inançlar, kompulsif davranışlar ve panik duygusunun da kazalara yol açabileceğini söyledi.
İçgörü, güvenli yaşamın bir gereği
Prof. Dr. Muzaffer Çetingüç, içgörünün sadece uçuş güvenliğinde gerekli olan bir kavram olmadığını belirterek “Gündelik yaşamda da emniyetli, sağlıklı ve uyumlu yaşamanın gereklerinden biridir. İçgörülü insan neyi, neden yaptığını bilen, yanlışlarını fark ederek düzeltebilendir.” dedi. (BSHA – Bilim ve Sağlık Haber Ajansı)

Trump, Biden'ın kanser teşhisi hakkında halkın daha önce bilgilendirilmemesine şaşırdığını belirttiABD Başkanı Donald Trump, eski ABD Başkanı Joe Biden'ın kanser teşhisine ilişkin "Kamuoyuna daha erken duyurulmamasına şaşırıyorum çünkü 9. seviyeye gelmek uzun zaman alıyor." dedi.20 Mayıs 2025 Salı 02:48KANSER
Liberya'da M çiçeği vaka sayısı 78'e yükseldiBatı Afrika ülkelerinden Liberya'da M çiçeği virüsü (mpox) vaka sayısının 78'e çıktığı bildirildi.20 Mayıs 2025 Salı 01:38DÜNYADA SAĞLIK
TÜGVA Üniversite Koordinatörlüğü'nden YTÜ'de yaşanan sahipsiz köpek saldırısına ilişkin açıklama:"Üniversiteler, gençlerin güvenli bir şekilde eğitim aldığı alanlar olmalıdır. Ancak başıboş köpeklerin sebep olduğu saldırılar, öğrencilerimizin hem fiziksel hem de psikolojik sağlığını tehdit eder hale gelmiştir"20 Mayıs 2025 Salı 00:58ÜNİVERSİTELER
DSÖ Salgın Anlaşması'nın kabulü için nihai karar, bugün Dünya Sağlık Asamblesi toplantısında alınacakDünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus,20 Mayıs 2025 Salı 00:58DÜNYADA SAĞLIK
Dünya Kalp Federasyonuna göre, dünyada her dört yetişkinden biri hipertansiyon hastasıFederasyonun verilerine göre, hipertansiyon hastalarının yüzde 20'sinden azı, tansiyonunu kontrol altında tutabiliyor. Araştırmalar, hava kirliliğinin, hipertansiyonun görülme sıklığını artırdığını ortaya koydu.17 Mayıs 2025 Cumartesi 12:13İÇ HASTALIKLARI
Yeşilay, 4 ülkeden 30 genci bağımlılıkla mücadele için Edirne'de buluşturduYeşilay Edirne Şubesince yürütülen proje kapsamında Türkiye, Azerbaycan, Ürdün ve Bulgaristan'dan gençler, bağımlılıkla mücadele çalışmalarını paylaşmak üzere Edirne'de bir araya geldi.17 Mayıs 2025 Cumartesi 12:03BASIN HABERLERİ
Bor madeninden yüksek koruyuculuğa sahip cerrahi maske üretildiBolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi (BAİBÜ) akademisyenleri, bor madeninden yüksek koruyuculuğa sahip, konforlu kullanım sunan cerrahi maske geliştirdi.17 Mayıs 2025 Cumartesi 11:58ÜNİVERSİTELER
Yeme bozukluğu ve psikolojik etkenler obeziteyi tetikliyorSincan Eğitim ve Araştırma Hastanesi Ruh Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Barış Yılbaş:17 Mayıs 2025 Cumartesi 11:33RUH SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI
Sağlık Bakanlığının talebiyle bu yıl 1669 internet sitesine erişim engeliSağlık Bakanlığı, halk sağlığını korumak ve vatandaşların güvenli ürüne erişimini sağlamak amacıyla internet, sosyal medya ve benzeri mecralarda mevzuata aykırı ilaç satışı ve tanıtımı yapanlara yönelik mücadelesini sürdürüyor.17 Mayıs 2025 Cumartesi 11:28SAĞLIK BAKANLIĞI
Tokat'ta KKKA teşhisi konulan 1 kişi hastanede tedavi görüyorTokat'ta, Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) teşhisi konulan 1 kişi Tokat Devlet Hastanesi'nde tedavi ediliyor.17 Mayıs 2025 Cumartesi 11:18ENFEKSİYON HASTALIKLARI VE KLİNİK MİKROBİYOLOJİ
- Geri
- Ana Sayfa
- Normal Görünüm
- © 2006 Sağlık Aktüel