Türkiye’de ilk kez yapay deri üretimi gerçekleştirilirken, suni kemik çalışmaları da deney aşamasına geldi. Yeni yöntemle hastanın yanan bölgesine, vücudun başka yerinden alınan deri örneği üretilerek yerleştirilecek.

TÜBİTAK’ın sağladığı destekle, Türkiye’de ilk kez yapay deri üretimi gerçekleşti. Derinin deney aşaması başarıyla tamamlanırken aynı yöntemle üretilen yapay kemik çalışmasının deney süreci ise devam ediyor. Koç Üniversitesi Üretim ve Otomasyon Araştırma Merkezi’nden Prof. Dr. İsmail Lazoğlu, yapay deri ve yapay kemik alanında yaptığı çalışma ile bir ilke imza attı. TÜBİTAK ARDEB destekli ‘Hızlı Prototipleme ve Bilgisayar Destekli Yüksek Hızlı Üretim’ projesi ile geliştirilen sistem sayesinde bilgisayar ortamında üç boyutlu tasarlanan sanal doku iskeleti istenilen geometride fiziksel doku iskeletine dönüştürebiliyor. Bu yöntemle ileride hastanın kendi vücudundan alınan hücrelerle, kırılmış kemik kısımlarının bilgisayar tomografisi görüntülerinden hastaya özel kemik yamalarının veya yanmış deri kısımları için kontrollü bir ortamda doku üretilebilmesinin yolu açılmış oldu.

TÜBİTAK’ın 148 bin liralık desteğiyle geliştirilen doku iskeleti ile mekatronik sistemin tasarımını ve üretimini yapan Prof. Lazoğlu, projeyle ilgili şu bilgileri verdi: "Projemizin amacı endüstriyeldi. Hızlı prototiplemeyle beyaz eşya, otomotiv ve uçak sektöründe kullanılacak bir yöntem. Bizim de amacımız bu alanda tasarım yapacak bir model geliştirmekti. Biz geliştirdiğimiz üç boyutlu prototipleme sistemini medikal sektörde de kullanabileceğimizi düşündük. Üç boyutlu prototipleme sisteminde 'skafold' üzerine canlıdan aldığımız deriyi ekiyoruz ve kontrollü bir şekilde büyümesini sağlıyoruz." Proje kapsamında yapılan deneylerde yapay fare derisi üretildiğini belirten Dr. Lazoğlu, sistemin hastanelerde kullanıma hazır hale gelmesinin 2 yıl sürebileceğini belirtti.

VÜCUT, YENİ DERİYİ REDDETMİYOR

Yapay deri yönteminde hastanın yanmış yerine vücudunun başka bir yerinden alınmış deri örneği üretilerek yerleştirilecek. Tedavide hastanın kendi dokusunun kullanılmasının avantajlı olduğunu kaydeden Dr. Lazoğlu, şunları söyledi: "Bu yaklaşımın önemli bir avantajı, insanın kendi hücresi kullanıldığı ve temelde kök hücre kaynaklı olabildiği için vücudun bu yapıları reddetmesi pek mümkün olmuyor. Biyo-uyumlu polimerden kullandığımız skafold, vücutta eridiğinden bir daha çıkarılması gerekmiyor." Yapay deri üretiminin ardından, kimya ve biyoloji bölümlerindeki öğretim üyeleriyle laboratuvar ortamında yapay kemik üretimi de yapıldı. Proje henüz deney aşamasında. Öncelikli olarak hasar gören kemiğin bilgisayar tomografisi çekilecek. Hasarlı kesimin üç boyutlu tasarımı yapıldıktan sonra yapay kemik üretimi gerçekleştirilecek.

Ercan Baysal / Zaman