KANSER TEDAVİSİNDE YAŞAMSAL ÖNLEMLER

 Kanser hastasının reçetesinde seks de var!

“Ölüm kalımla uğraşırken cinselliğin ne önemi olabilir ki?” diye düşünebilirsiniz... İşte, kanser hastaları da tam bu önyargı ile seksten uzaklaşıyor. Düzenli seksin ilaç etkisi yaptığını gözlemleyen onkologlar ise kemoterapiden iki gün sonrası için reçetelere “Cinsellik serbest” yazıyor.

Kanser; tedavi süreci içinde kadını da erkeği de fiziksel olarak değiştiriyor. Bu hastalıkla savaşırken kullanılan ilaçların yanı sıra yaşamsal önlemlerin de büyük faydası oluyor.

Kişisel bakımdan cinsel ilişkiye kadar pek çok pozitif tercih, hasta üzerinde ilaç gibi etki ediyor. Memorial Ataşehir Hastanesi Medikal Onkoloji Bölümü’nden Uz. Dr. Betül Öztürk, cinselliğin kanser tedavisindeki olumlu etkileri hakkında bilgi verdi.
 

PSİKOLOJİK OLABİLİR
* Kemoterapide cinsel isteksizliğin nedeni, hastanın çirkinleştiği düşüncesinden mi kaynaklanıyor?
Kadın ve erkeğin seksüel imajı; taraflardan birinin cinsel çekiciliği ile partnerinin ona karşı duyduğu şefkat, sıcaklık ve duygusal gereksinimi karşılamanın bütündür.

Bu dönemde hasta olan ya da olmayan eşin isteksizliği, çiftlerin cinsel hayatını olumsuz etkileyebilir. Bu isteksizliğin en önemli nedeni, hastanın fiziksel çekiciliğinin yok olduğu düşüncesidir. Hasta olmayan eş, bulaşma ya da eşine zarar verme gerekçesi ile cinsel yaşamdan uzaklaşabilir. Bunlar tamamen psikolojilerinden kaynaklanan isteksizliklerdir.

Meme ve prostat kanseri, cinsellikten soğutuyor mu?
Cinsel sağlığın, dört temel öğesi vardır. Beden imajı, cinsiyet rolü, cinsel fonksiyonlar ve üreme yeteneği... Bunlardan birinin olumsuz etkilenmesi, kanser hastasının cinsel fonksiyonlarını bozabilir.

Kemoterapi süreci, kanser hastaları için yorgunluk ve halsizlik gibi şikayetleri de beraberinde getirir. Bu dönemde cinsel isteksizlik de görülebilir. Ancak hasta olan taraf, arzuladığı sürece, çiftlerin ilişki kurmalarında bir sakınca yoktur.

Kemoterapi, sadece kadınları mı isteksizleştirir?
Kemoterapi döneminde en çok kadınlarda cinsel istek azalması görülmektedir. Özellikle meme kanseri olan kadınlar, hastalığın cinsel objeye zarar verdiğini düşünerek cinsellikten uzaklaşabilir.

İSTENMEME KORKUSU
* Erkekler hangi durumlarda cinsellikten uzaklaşır?
Erkeklerde, prostat kanserinde bu sorun ortaya çıkar. Ameliyat sonrası idrarını tutamıyorsa, sağlığı ile ilgili bir problem olduğu için ilişkiden uzak durabilir. Prostat kanserinin cerrahi tedavisi sırasında, hastanın sinir koruyuculuğu sağlanmamışsa, cinsel fonksiyonları sona erebilir. Kolon kanserlerinde karına dışkı toplayıcı torba (kolostomi torbası) takılması gibi beden bütünlüğünü bozan kanser türlerinde de, hasta cinsellikten uzaklaşabilir. Eş tarafından istenmeme, beğenilmeme duyguları yaşanabilir. Ameliyat ve ilaç tedavisi sonucu üreme fonksiyonları da olumsuz etkilenir.

KEMOTERAPİ BİTER İSTEKSİZLİK GİDER
* Cinsel ilişki, tedavi sürecinde hastaya moral verir. Hasta, kemoterapi tedavisinden iki-üç gün sonra rahatlıkla cinsel ilişkiye girebilir. Biz bu konuda hastalarımıza özellikle bilgi veriyoruz. Bu süre, hastanın cinsel hayatı arzulaması ile kişiye göre değişebilir.

PSİKOLOJİK DESTEK ALINMALI
* Eşler tedavi devam ederken cinsel ilişkiye girmekten çekinmemelidir. Kemoterapi ve radyoterapi ile vücuda alınan ilaçlar, cinsel ilişkiyle karşı tarafa bulaşmaz.

Cinsel isteksizlik; kemoterapi süreci ve alınan ilaçlar ile ilgilidir. Tedavi bittiğinde bu etkiler de ortadan kalkar. Ayrıca, seksten uzaklaşan hastalar psikolojik destek almalıdır.

HAMİLELİĞE KARŞI ÖNLEM ALINMALI
* Kemoterapi sürecinde düzenli cinsel ilişki önemlidir ama hamilelik, istenen bir durum değildir. Bu nedenle, çiftlerin gebelikten bilinçli şekilde korunması büyük önem taşır.

Kemoterapi sırasında gebelik yeni oluşmuşsa, kürtaj ile sonlandırılması istenir. Hastanın tedavi süreci için uygun olan budur.

BEBEK İÇİN TEHLİKELİ
* Hasta, kemoterapiden önce hamile kaldıysa ve hastalık, gebeliğin son döneminde tespit edildiyse, anne adayının durumuna göre ilaç tedavisi uygulanabilir. Ya da erken doğum yaptırılabilir. Bazı kemoterapi ilaçları bebeğin sağlığını olumsuz etkiler.

MEME KANSERİNDE MENOPOZ ÖNLEMİ
Kanser tedavisinde kullanılan akıllı ilaçların, yumurtalık üzerinde etkisi yoktur. Ancak meme kanserinde verilen ilaçlar ile kadın, menopoza sokulur. Böylece, kanser hücrelerini artıran östrojen hormonunun, vücuttan uzaklaştırılması sağlanarak risk ortadan kalkar.

SPERMLER DONDURULABİLİR
* Akıllı ilaçların yanı sıra yine tedavilerde kullanılan bazı kemoterapi ilaçlarının, erkeklerde sperm, kadınlarda ise yumurta üzerinde olumsuz etkisi vardır. Bu durum, hastalığa ve ilaca bağlıdır.

Testis tümörlü erkekler, kemoterapi öncesi spermlerini toplatıp dondurarak, ileride çocuk sahibi olmak istedikleri zaman kullanabilirler. Yine kanser hastası olan kadınlarda da yumurta dondurma işlemi ile tedavi sonrası hamile kalma şansı vardır. Kadınlar bu yöntem sayesinde üreme yeteneklerini koruyabilir.

DÜZENLİ SEKS HAYATI HASTAYA MORAL VERİR
* Düzenli bir cinsel yaşamın, kemoterapi sürecine olumlu etkisi vardır. Kemoterapi tedavisi sırasında eşlerin düzenli cinsel ilişkiye girmesi, moral açısından da çok önemlidir.

EŞİNE GÜVENİ ARTAR
* Hasta, kemoterapi süreci ile birlikte cinsel hayatını devam ettirdiği sürece, eşiyle ilgili kaygılarından kurtulacak ve ona güveni artacaktır.

Sağlıklı ve güzel bir cinsel yaşam, hastanın hayata bakışını, hastalık sürecinde de tedaviye olumlu bakışını geliştirir; mücadelesine yardım eder. Eşten alınacak destekle, gelecek kaygısının oluşması engellenir.
* Hastalık döneminde eşler, yaşayacakları her türlü kaygıyı doktoru ile paylaşmaktan çekinmemelidir. Eşler, cinsel yaşamları hakkında doktorları ile konuşmalıdır.

RADYOTERAPİ SONRASI İLİŞKİ GEREKLİ
* Rahim ağzı kanserinde, hastanın radyoterapi tedavisi gördüğü süreçte sık aralıklarla cinsel ilişkiyi destekliyoruz. Bu haftada üçdört kez olabilir.

YAN ETKİ GELİŞİR
* Tedavi sürecinde, rahim ağzı yolunda radyoterapiye bağlı yan etkiler gelişebilir. Eğer bu süreçte eşler cinsel ilişkiye girmezse, bu alanda yapışıklıklar olabilir.
* Düzenli cinsel ilişki, tedavinin yan etkilerinin yol açtığı fizyolojik değişiklikleri ortadan kaldıracaktır.

 

ESRA TÜZÜN