Her yıl değişen grip virüsüne karşı hazırlanan aşılar, Dünya Sağlık Örgütü'nce ülkelere gönderildi. Geçen yıl tam bir skandala dönüşen domuz gribi bu yıl da sürecek.. Ancak domuz gribinin yanı sıra bu yıl dünyaya iki ayrı noktadan daha virüs yayılacak. Biri Avustralya'dan diğeri ABD'den yola çıktı bile... Virüsün birkaç ay içinde Türkiye'ye ulaşması bekleniyor
Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Gaye Usluer, griple ilgili merak edilen soruları yanıtladı...
Gripten korunmak mümkün mü yoksa kaçmak imkansız mı?
Grip, kış aylarında ortaya çıkan ve solunum yoluyla bulaşan bir enfeksiyondur. Korunmak için öncelikle o yıl için hazırlanmış grip aşısıyla aşılanmak gerekir.
Aşı yaptırması gereken özellikle belli bir yaş grubu var mı?
Bizim risk grupları dediğimiz 65 yaşın üzerindeki kişiler, kronik kalp, böbrek ve akciğer hastaları ile bağışıklık sistemi baskılanmış kişiler mutlaka aşılanmalıdır. Çünkü gripten korunmanın en etkin yolu aşıdır. Tam gripten kurtuldum derken yakalanılan zatüree hastalığına karşı da zatürre aşısı mevcuttur. Özellikle grip aşısı olması önerilen yaşlı veya kronik hastalığı olan kişilerin zatüree aşısıyla da aşılanmaları önerilir.
BİR HAFTADA İYİLEŞİYOR
Aşı dışında gripten başka korunma yolu var mı?
Genel kural olarak öksürürken ve hapşırırken ağzın mendille kapatılması, ellerin sık sık yıkanması veya el dezenfektanlarının kullanımı diğer korunma yöntemleri arasındadır. Bu arada aşısız bireylerde koruyucu olarak 'antiviral ilaçlar' da kullanılabilir.
Grip tedavi edilmeli mi yoksa geçmesi mi beklenmeli?
Gribin tedavisi esas olarak şikayetlere yönelik tedavinin yapılmasıdır. İyi beslenme ve yatak istirahati tedavide gerçekten büyük önem taşımaktadır. Antiviral ilaçlar, bulgular ortaya çıktıktan sonra ilk 48 saat içinde kullanıldıklarında gerek hastalık süresinin kısalmasında gerekse bulguların kaybolmasında etkilidir. Ancak bu ilaçlar mutlaka hekime danışılarak ve hekim önerisiyle kullanılmalıdır. Gribal enfeksiyonlar ortalama bir haftada iyileşir. Eğer hastalık uzuyorsa ve iyileşme süreci iki haftayı buluyorsa bu durumda mutlaka doktora gidilmelidir. Çünkü başka hastalıklara dönüşebilir. Bronşit, sinüzit hatta zatüreeye neden olabilir.
ANTİBİYOTİĞİN YERİ
Doktorlar her zaman 'Antibiyotik kullanmayın' diye uyarır. Ama antibiyotik kullanmadan da iyileşilmiyor. Siz bu konuda ne düşünüyorsunuz?
Grip, influenza virüsünün neden olduğu bir hastalıktır. Bu nedenle gribin tedavisinde antibiyotiklerin yeri yoktur. Gribin ardından gelişebilecek ikincil bakteriyel enfeksiyonlar önceden antibiyotik kullanılarak engellenemez.
Vücudu güçlendirmek gripten korunmada gerçekten önemli mi yoksa vücut ne kadar güçlü de olsa grip virüsü ile karşılaşınca mutlaka hastalık ortaya çıkar mı?
Bağışıklık sistemini güçlendirerek gribe karşı tam koruma sağlayacak bir ilaç yoktur. Ancak iyi beslenme, C vitamini ve çinko içeren preparatların aşılama ile birlikte korunmada önem taşıyabileceği bilinmektedir.
SEYAHATLE KOLAY BULAŞIR
Grip virüsü kilometrelerce uzaklardan tüm dünyaya nasıl yayılıyor?
Esas olarak bu virüs insan dışında birçok canlıda da bulunuyor. Başka canlılara ait influenza virüsleri arasında genetik alışveriş sonucunda ya da mevcut virüslerin yapısında ufak değişikliklerle oluşan yeni virüs, salgın oluşturuyor. Uygun koşullarda virüs, çevrede canlılığını günlerce sürdürebiliyor. Ama daha önemlisi solunum yoluyla bulaşan bir etken olması ve hastaların haftalarca bu virüsü solunum çıkartabilmesi. Ülkelerarası seyahatler, virüsün tüm dünyada kolayca yayılımında çok önemli bir etmen.
ASPİRİNİ AĞRI KESİCİ DİYE KULLANMAYIN!
Grip tedavisinde ağrı kesici ve ateş düşürücü olarak aspirin kulanılmamalıdır. Özellikle çocuklarda bu durum çok önemlidir. Her zaman uyarıda bulunulur. Ama yine de bu hata, ciddi sağlık sorunlarına neden olur. Dikkat edin!
ADI HENÜZ BELLİ DEĞİL SONRADAN AÇIKLANIR
Bu yılki gribin adı belli mi? Nereden yayılacak?
Bu yılki gribin adı belli değil. Bunu ancak salgın gerçekleştikten sonra söyleyebiliriz. Ancak korunmak amacıyla hazırlanan mevsimsel grip aşısı, içinde mevcut olan iki influenza A virüsünden bir tanesi geçen yılki pandemiden sorumlu H1N1 virüsü... Bu virüsün yanı sıra Avustralya'dan köken almış influenza A ve B virüsleri de salgın yapacağı düşünülerek aşı içeriğine konuldu. Yani aşı, virüsün önemli bir koruyucusu olacak. Bu yılda gribin ağır geçeceğini tahmin ediyoruz.
AŞILAR BU YIL CIVA İÇERMİYOR
Domuz gribi aşıları ile mevsimsel grip aşıları bu yıl aynı mı?
Bu yılki aşı içeriğinde A/California/7/2009 (H1N1), A/Perth/16/2009 (H3N2) ve /Brisbane/ 60/2008 virüsü var. Yani tam bir karışım. Bu aşı geçen yılki domuz gribi aşısı ile aynı değil. Yaklaşık 60 yıldır kullandığımız mevsimsel grip aşısı ile aynı yöntemlerle hazırlanan bir aşı... Ancak içinde geçen yıl salgın yapan domuz gribi virüsünü de içermekte ve geçen yıl ki H1N1 aşısından farklı olarak herhangi bir adjuvan (güçlendirici madde) ve cıva (koruyucu madde) içermemektedir. Bunu özellikle vurguluyorum çünkü insanlar cıva korkusu nedeniyle aşı olmak istemiyorlar.
GEÇEN SENEKİ AŞI KULLANILAMAZ
Geçen yıl domuz gribi için alınan aşılar bu yıl da kullanılabilecek mi?
Geçen yılki aşılar sadece H1N1 virüsü içermekteydi. Bu nedenle bu yıl kullanılmayacak. Bu sene gripten korunmak için sadece mevsimsel grip aşısı uygulanacak.
Domuz gribi bu yıl aşılanma oranını etkiler mi?
Bu yıl mevsimsel grip aşısı ülkemize de erken geldi. Şu anda aşılanma oranlarının oldukça yüksek olduğu şeklinde bilgiler alıyoruz. Mevsim sonunda gerçek değerlendirmeyi yapabiliriz. Ancak mevsimsel grip aşısının içeriğinde adjuvan ve cıva olmadığı için aşılanma oranlarını çok fazla etkilemeyecek gibi görünüyor.
BİZDE DE AYNI ÖNLEMLER ALINDI
Türkiye'de geçen yıl domuz gribine karşı fazla aşı alındığı gündeme geldi. Geçen yıl önlemler abartıldı mı?
Geçen yıl ülkemizde alınan önlemler dünyadaki tüm ülkelerle aynıydı. Dünya Sağlık Örgütü pandemi (tüm dünyaya yayılan salgın hastalık) ilanı yaptı. Burada geçen yılla ilgili söylenebilecek en doğru açıklama pandeminin beklenildiği kadar ağır geçmediği gerçeğidir. Ancak pandeminin başlangıcında hafif ya da ağır seyredeceği öngörüsünde bulunmak imkansız. Hazırlıkların olası en kötü senaryoya göre yapılması gerekiyordu, tedbirlerde bu yönde alındı.
GRİP İLE NEZLE HEM BİRBİRİNE ÇOK BENZİYOR HEM DE ÇOK FARKLI
Grip ile nezle arasındaki fark nedir?
Grip ve soğuk algınlığının şikayetleri aslında birbirinden farklıdır ama yine de çok karıştırılır. Gripte yüksek ateş vardır, öksürük, yaygın kas ve eklem ağırları, halsizlik, bulantı, burun tıkanıklığı ve baş ağrısı olur. Soğuk algınlığında ateş görülmez ancak iki hastalıkta da burun akıntısı olabilir. Nezle ya da tıp dilindeki adı ile rinit ise daha hafif bir tablodur. Yaklaşık 200 tane olan solunum yolu virüslerinin herhangi biri tarafından oluşabilmektedir. Kısa sürede iyileşme, hastaneye yatma ve ölümle sonuçlanmaması aradaki en önemli farklardır.
Bu yıl ağır mı hafif mi grip bekleniyor?
Bu konuda şu anda bir fikir yürütmek mümkün değil. Grip mevsimi içerisinde hep birlikte göreceğiz.
BEKLEYELİM!
Bu yılın grip virüsü nasıl yol alıyor?
Grip "Hep değişen bir virüsün, hiç değişmeyen hastalığı" olarak tanımlanıyor. Bu nedenle bu yıl farklı bir yol beklemiyoruz. Sadece geçen yılki pandeminin bu yıl etkilerinin ne olduğunu mevsim başladığı ve bittiğinde analiz edilebilecek.