İş sağlığı ve güvenliğinde maliyetleri üstlenecek devlet, kapsamı daralttı. Çıkan yönetmelikte bir patronun tüm işyerlerindeki çalışanları toplanacak. Toplam sayı 10’u geçerse destek alamayacak. Aynı şekilde taşeronla çalışan işveren de taşeron işçi sayısını kendi işyerine ekleyecek
İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu yasalaştığında birçok konu tartışmaya açılmıştı. İşverenlerin bu kanunun getirdiği maliyetleri nasıl ve nereden karşılayacağı, bu maliyetlere katlanmamak adına hangi yöntemlere başvurabileceği, tartışılan konuların başında geliyordu. Yasada ortaya çıkacak maliyetler bakımından işverenleri destekleyecek bir düzenleme de yer almıştı. Bu düzenlemeye göre; tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan ve 1 ila 9 arasında çalışanı bulunan işyerlerinin bu yasa dolayısıyla karşılaştıkları maliyetlerin, belirli ölçüde devlet tarafından karşılanacağı belirtiliyordu. Hatta az tehlikeli sınıfta yer alan ve yine 1 ila 9 arasında çalışanı bulunan işyerlerinin de bu destekten yararlanabilmesinin Bakanlar Kurulu kararıyla mümkün olabileceği, yeni İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası’nda yer bulmuştu.
NASIL ÇALIŞACAK?
İşverenlerin maliyetlerini azaltacak bu düzenlemenin nasıl uygulanacağına ilişkin yönetmelik taslağı birkaç gün önce İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü’nün sayfasında yayımlandı. Yönetmelik bu şekilde yasalaşırsa 1 Temmuz 2013 tarihinde yürürlükte olacak.
Ancak ortaya çıkan yönetmelik içerdiği hususlar nedeniyle işverenler arasında hayal kırıklığı yaşattı. İşverenlerin yükümlülükleri yasada işyeri ile sınırlı kalırken, yönetmelik maddi destek konusunda bir işverene ait tüm işyerlerindeki çalışanların toplam sayısını dikkate alıyor. Yani bir işverenin A işyerinde 8 çalışanı, B işyerinde 4 çalışanı varsa, yönetmelik bu işçilerin toplam sayısı olan 12 çalışanı dikkate alarak, o işverene maddi destek vermiyor.
16.3 liraya kadar destek
Yönetmelikteki destekten yararlanmak için Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimi’nden (OSGB) hizmet alıyor olmak ve Çalışma Bakanlığı’nın elektronik ortamında tanımlı bir sözleşmenin olması şart. Desteğin miktarı, yeni yönetmelikle, tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde çalışan kişi başına aylık 14,3 TL. Çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde çalışan kişi başına aylık 16,3 TL olarak belirlendi. OSGB’lerin uyguladığı çalışan başına fiyatlar düşünüldüğünde %40’lık bir destek söz konusu. Dolayısıyla desteğin miktarı konusunda bir sıkıntı görünmüyor. Ancak kapsamı konusu, yönetmelik hayata geçirilirken, tekrar ele alınmalı.
Asıl işveren ve taşeron birlikte hesaplanıyor
Desteğin kapsamını daraltan bir diğer düzenleme de, asıl işverenin işçi sayısının, alt işverenin işçilerinin sayısı da dikkate alınarak hesaplanması. Yani kendi çalışan sayısı 9 olan bir işveren, bir işi alt işverene vermesi halinde, alt işvereninin istihdam ettiği kişi sayısını da bu yönetmelik kapsamında kendi personeline ilave edecek.
İşyerlerinin profili...
Türkiye’deki işyerlerinin genel profiline baktığımızda, 1 – 9 çalışanı olan işyerlerinin toplam işyerlerinin %96’sını oluşturduğunu görüyoruz. Türkiye’deki 1 milyon 858 bin işyerinin 1 milyon 788 bini, 1 ila 9 çalışanı olan işyerleri. Toplam istihdamın %51’i bu işyerlerinde gerçekleşiyor.
Cem KILIÇ / Akşam