Birkaç gündür çok yazılıp çizildi... “Genel Sağlık Sigortası yürürlüğe girecek”, “Tescil edilmeyenlere ceza geliyor”, “Yok yok ertelenecek” vs. vs. Okurlarımız, tanıyanlar çok soruyor... Ne yapacağız diyen vatandaş şaşkın...
Genel Sağlık Sigortası (GSS) başlayalı 2 yıl oldu
Yurttaşlarımız ve ülkemizde yerleşik olan kimi yabancılar için GSS uygulaması başlayalı 2 yıldan da fazla oldu. Bir grup vatandaşımız Temmuz 2008’de, büyük bir bölümü de Ekim 2008’de GSS kapsamında sağlık hizmeti almaya başladılar.
En son devlet memurları da 15 Ocak 2010 itibariyle sisteme dahil edildiler. Bu tarihten itibaren sağlık giderleri çalıştıkları kamu kurumlarınca değil de SGK tarafından karşılanmakta.
Bazıları ise, 1 Ekim 2010 tarihi itibariyle sisteme girmek zorundalar...
GSS’li olmak zorunlu mu?
Evet zorunlu. Nasıl işçi, esnaf ve memur olarak çalışanlar sosyal sigortalı olmak zorundalarsa, kanunda sayılan istisnalar dışında ülkemizde yaşayan “neredeyse herkes” genel sağlık sigortalısı olmak zorunda.
Kimsenin tercihine bırakılmış değil...
“Zenginim” diyen de “fakirim” diyen de “çalışmıyorum/işsizim” diyen de sisteme girmek zorunda...
1 Ekim 2010 itibariyle kapsama girecek olanlar
5510 sayılı Kanun ile birlikte, yukarıda sayılanların bir kısmı için GSS kapsamına girmesi 1 Ekim 2010 tarihine kadar ihtiyariydi. Artık zorunlu! Bu durumda olanlar GSS giriş bildirgesi de vermek zorundalar.
Bir grup, aile içindeki kazancı aylık asgari ücretin 1/3’inden düşük olanlardır. Bugün için 253 TL’nin altında aylık kazancı olanlar... Ancak, bunların GSS kapsamına girmeleri dolaylı olarak yine ertelenmiş durumda. 1 Ocak 2012’ye kadar yeşil kart alarak sağlık hizmetleri karşılanacak..
Geri kalan yurttaşlarımız ise, 1 Ekim 2010 tarihi itibariyle zorunlu GSS’li olarak gereken yükümlülükleri yerine getirecekler. Aksi halde hem para cezası hem de sağlık primlerini zamlı ödemek zorunda kalacaklar...
Kimler GSS’li sayılıyor
Zorunlu genel sağlık sigortalısı olanlar 5510 sayılı “sosyal güvenlik reform kanununun” 60. maddesinde tek tek sayılmıştır. Özetlersek, yerleşim yeri Türkiye olmak kaydıyla; işçi, esnaf, memur olarak çalışanlar, isteğe bağlı sigorta primi ödeyenler, emekli aylığı/iş göremezlik geliri alanlar, gazi aylığı, şeref aylığı, 65 yaş aylığı/özürlü aylığı alanlar, İŞKUR kursiyerleri ve işsizlik ödeneği alanlar, vatansızlar ve sığınmacılar, geçici köy korucuları, başarılı sporcu olarak aylık bağlanmış olanlar, çalışmasalar bile aile içindeki kazancı aylık asgari ücretin 1/3’inden az olanlar ile üzerinde olan vatandaşlarımız GSS’li olmak zorundalar...
Şüphesiz zorunlu GSS olanların eş ve çocukları da sağlık hizmetlerinden yararlanacaklar. Yalnız çocuklar 18, lise okuyorlarsa 20, üniversite öğrencisi iseler 25 yaşına kadar anne babaları üzerinden sağlık yardımı alacaklar. Sonra, kendi başlarının çaresine bakacaklar...
Belirtelim ki, 18 yaşına kadar çocukların anne ve babalarının sağlık güvencesi olmasa bile sağlık giderleri Devlet tarafından karşılanıyor.
Birçok kişinin GSS giriş bildirgesi vermesine gerek yok
Zorunlu GSS’li sayılanların çoğu kendilerinin ayrıca bir işlem yapmalarına gerek olmadan sisteme dahil edilmişlerdir. İşçiler, esnaf, memurlar, emekliler, diğer aylıkları alanlar hep bu durumdadırlar... Bu nitelikte olanların ayrıca 1 Ekim 2010 geldi diye bir de GSS giriş bildirgesi vermeleri gerekmiyor.
Kimler GSS’li sayılmıyor
İkametgahı Türkiye olmayan vatandaşlarımız, tutuklu ve hükümlüler, er ve erbaş olarak askerliğini yapanlar zorunlu GSS kapsamında değiller.
Tutuklu ve hükümlülerin sağlık giderleri Adalet Bakanlığı bütçesine konulan ödenekten karşılanıyor. Er ve erbaşın sağlık giderleri ise Milli Savunma Bakanlığı’nca ödeniyor.
Giriş bildirgesi verilmezse
1 Ekim 2010 tarihi itibariyle GSS giriş bildirgesi vermek zorunda olduğu halde bu ayın sonuna kadar vermeyenler için 760,50 TL idari para cezası uygulanacak.
Kapsama girenler Ekim 2010 ayına ait primlerini de Kasım ayı sonuna kadar ödeyebilecekler. Ödemezler ise, gecikme zammı ve cezası uygulanacak. Prim borçları 60 günden fazla olunca da sağlık hizmeti almaları da söz konusu olmayacak. Ancak bunlar da taksitlendirme yapabilecekler.
Ne kadar sağlık primi ödenecek?
Sadece GSS’na tabi olanların ödeyecekleri sağlık priminin hesap biçimi biraz farklı. Bu farklılık vatandaşlarımızın gelir testi talep edip etmeyeceklerine göre değişmektedir.
Gelir testi istenirse
Gelir testi istenirse harcamaları, taşınır ve taşınmazları ile bunlardan doğan hakları da dikkate alınarak, Kurumca (SGK) belirlenecek test yöntemleri ve veriler kullanılarak tespit edilecek aile içindeki geliri kişi başına düşen aylık tutarı asgari ücretin üçte birinden az ise, genel sağlık sigortası primleri devlet tarafından ödenecektir.
Yalnız bu araştırmalar, 01.01.2012 tarihine kadar yeşil kart verilecekleri tespit açısından kaymakamlıkların yeşil kart büroları tarafından yapılacaktır.
Gelir testi istenmezse
Eğer kapsama giren kişi yeşil kart istemez veya gelir testi talep etmez ise, cebinden ödeyeceği genel sağlık sigortası prim matrahı, asgari ücretin iki katı olacaktır.
Tarih ertelenecek mi?
Başta Çalışma Sosyal Güvenlik Bakanı Ömer Dinçer ve SGK Başkanı M. Emin Zararsız olmak üzere, yetkililer “SGK’nın gelir testi hazırlıklarını henüz tamamlamadığı” gerekçesiyle ertelemeye gidileceğini belirttiler.
Şüphesiz bu erteleme Kanun ile olacaktır ve o da TBMM’ce çıkarılacaktır.
Ancak, kanun çok sonra çıksa bile geriye doğru erteleme olanağı mümkün olabilecektir. Bize de yaptıkları açıklamalarla kendilerini bağlayan Devlet yetkililerine güvenmek kalıyor...
Ne zamana kadar mı ertelenir; yeşil kart uygulaması gibi 1 Ocak 2012’ye erteleme beklenebilir.
Netice itibariyle aceleye gerek yok...
Memet ESER
