Türkiye’de 1989’da doğan ilk tüp bebekler bugün 19 yaşında. Aradan geçen sürede 40 bin tüp bebek daha doğdu. Ama tüp bebek uygulamaları özellikle 2005’ten itibaren hızla arttı. Geçen yıl 6 bin tüp bebek doğdu. Bu sayı sadece başarıyla sonuçlanan girişimleri gösteriyor tabii. Bugün her yıl 40 bin çift tüp bebek için tedavi görüyor.
Bu rakamları, "Türkiye’de Tüp Bebek Gerçeği" adlı raporu hazırlayan Vehbi Koç Vakfı Amerikan Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümü uzmanı Dr. Senai Aksoy veriyor.
Aksoy’un araştırmasına göre, başarısızlıkla sonuçlanan girişimleri de dahil edince geçen yıl çiftler tüp bebek için yaklaşık 300 milyon dolar harcadı.
ÇİFTLERİN YÜZDE 15’İNDE SORUN VAR
Her 100 çiftten 15’i üreme konusunda sorun yaşıyor. Türkiye’de anne baba olma çağında 10 milyon çiftin bulunduğu varsayıldığında, 1.5 milyon çiftin çeşitli nedenlerden çocuk sahibi olmakta sorun yaşadığı ortaya çıkıyor.
Doğal yollarla çocuk sahibi olamayıp uzmanlara başvuran çiftlerin yüzde 30-50’sinde sorun erkekten kaynaklanıyor. Bu erkeklerin yüzde 30-40’ında kısırlık nedeni tespit edilemiyor. Kadınlarda kısırlık oranı ise yaklaşık yüzde 40.
GEÇEN YIL 6 BİN TÜP BEBEĞİMİZ OLDU
Devletin tüp bebek tedavisinin bir bölümünü karşılaması, tedavi talebinde ciddi bir artışa neden oldu. 2005’te 20 bin tüp bebek uygulaması yapılmıştı. Ancak bu rakam tedavi için başvuranların sayısıyla kıyaslandığında düşük kalıyor.
Bağ-Kur, SSK, Emekli Sandığı gibi kurumların yardımıyla veya yeşil kartla tüp bebek yapmak isteyenlerin sayısı 2006 yılı verilerine göre 150 bin çifte ulaştı. Ancak bürokratik nedenlerden dolayı bu çiftlerin yüzde 50’si tedaviden yararlanma imkanına sahip değil. Ayrıca 35 bine yakın çift de bazı sağlık sorunları sebebiyle tedaviye başlayamıyor.
Geçen yıl Türkiye’de yapılan tüp bebek denemelerinin sayısı 40 bine ulaştı. Bunların yüzde 15’i başarıyla sonuçlandı. Geçen yıl 6 bin tüp bebek dünyaya geldi.
300 MİLYON DOLAR HARCANDI
Tüp bebek uygulamasının maliyeti 4-6 bin dolar arasında değişiyor. Ama bu rakam çiftin rahatsızlığına göre artabiliyor, 4 bin doların altına düşmüyor. Geçen yıl denenen 40 bin tüp bebek uygulaması için çiftler 240 milyon dolar harcandı. Buna ekstra ilaç ve özel tedavi masrafı da eklenirse 300 milyon doları buldu.
HER YIL 1500 ÇİFT YURTDIŞINA GİDİYOR
Türkiye’de sperm ve yumurta bağışı kanunen yasak. Ancak her yıl kısırlık nedeniyle uzmanlara başvuran 150 bin çiftten yüzde 5-10’u sperm veya yumurta bağışına ihtiyaç duyuyor. Bu nedenle her yıl yaklaşık bin 500 çift yurtdışındaki merkezlere başvuruyor.
ÜÇÜNCÜ DENEMEDE BAŞARI ORANI YÜZDE 85-90
Tüp bebek yapmak isteyen çiftlerin ilk uygulamadaki başarı oranı yüzde 50-55. Bu oran ikinci tüp bebek denemesinde yüzde 75-80’e yükseliyor. Üçüncüde yüzde 85-90’a çıkıyor. (Bu rakamlar kümülatif olarak hamile kalma oranlarını yansıtıyor),
101 TÜP MERKEZİ VAR
Sağlık Bakanlığı’nın verilerine göre Türkiye’de 22 ilde 101 ruhsatlı tüp bebek merkezi var. Bu merkezlerin yüzde 50’si İstanbul, Ankara ve İzmir’de. Kalanı diğer 19 büyük kentte. Ayrıca 30’un üzerinde ruhsatsız, kaçak tüp bebek merkezi bulunduğu ileri sürülüyor. Sadece İstanbul’da 38 ruhsatlı tüp bebek merkezi var. Arkadan Ankara (18), İzmir (7), Bursa (6), Adana (5), Antalya (4) ve Diyarbakır (3) geliyor.
YENİ YASA FRENE BASIYOR
Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası’nın mevcut yasası kadınlara 40 yaşına kadar üç tüp bebek tedavisi deneme şansı tanıyor. Ancak 1 Ekim 2008’de yürürlüğe girecek yeni yasaya göre kadının yaşındaki sınır 39’a çekilecek. Ayrıca tüp bebek tedavisi deneme hakkı da üçten ikiye indirelecek. Yeni yasada en can alıcı nokta da şu: Hastalara verilen maddi destek yüzde 30 azalacak.
TÜRKLERİN SPERM SAYISI AZALDI
Kadınlarda en çok görülen kısırlık nedeni, rahim içi dokusunun farklı yerde bulunması yani endometriozis. Kısırlık nedeniyle uzmanlara başvuran kadınların yüzde 25’inden fazlasında bu sorun saptanıyor. Bu sorunu çeken kadınların ancak yüzde 50’si yardımcı üreme teknikleriyle çocuk sahibi olabiliyor.
Kısırlık nedeniyle uzmanlara başvuran erkeklerde ise en çok saptanan nedenler testis toplardamarının genişlemesi sorunu (varikosel) ve sperm azlığı (azospermi).
Kadının sorun yaşamadığı çiftlerde, erkekte varikosel görülme oranı yüzde 35-40.
Genel olarak erkeklerin yüzde birinde, kısırlık teşhisi konulan erkeklerin ise yüzde 10-15’inde sperm azlığı (azospermi) görülüyor. Bu arada dünyada erkeklerin sperm sayısının geçen yüzyıla göre neredeyse yüzde 50 azaldığını da unutmamak gerek.
Doğal yollarla çocuk sahibi olamayıp uzmanlara başvuran çiftlerin yüzde 15’inde nedeni açıklanamayan enfertilite (kısırlık) teşhisi konuyor.
DÜNYA 7’NCİSİYİZ
Dünyada 30 yıldan beri doğan tüp bebek sayısının, Yardımcı Üreme Teknikleri Uluslararası İzleme Komitesi tarafından 3 milyonu geçtiği açıklandı. Tüp bebek ilaçları pazarında Türkiye dünya yedincisi. Pazarın birincisi İsrail. En çok tüp bebek ilacının kullanıldığı ülkeler sırasıyla İsrail, Fransa, İspanya, İngiltere, ABD, Almanya ve Türkiye. Ancak Avrupa Üreme Derneği’nin verilerine göre ise en fazla yardımcı üreme tekniği ile doğumun gerçekleştiği ülke Danimarka.
Tüp bebek sitesi kurdu
Vehbi Koç Vakfı Amerikan Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümü uzmanlarından Dr. Senai Aksoy (46, üstte), İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi’ni bitirdi. Fransa’da uzun yıllar çalıştı ve üreme sağlığı, jinekolojik laparoskopi eğitimi aldı. 1993’te kadın hastalıkları ve doğum uzmanı oldu. Türkiye’ye 1994’te döndü. 1996’da www.tupbebek.com web sitesini kurarak medikal direktörlüğünü üstlendi. 1998’de Amerikan Hastanesi Üreme Sağlığı Ünitesi’nde görevli üç uzmanla birlikte ART Kadın Sağlığı Merkezi’ni kurdu.
