Geniş bir küresel araştırmacı ağının hazırladığı çalışmada, kötü ve sağlıksız alışkanlıkları değiştirmenin, erken teşhisin, sağlık sistemini geliştirmenin, tedaviye ulaşımda eşitsizliğin ortadan kaldırılması ve kanser taramalarının artırılmasının kansere yakalanma ve ölüm riskini düşürmede önemli olduğuna vurgu yapıldı.
Dünya genelinde hastalıkların, yaralanmaların ve risk faktörlerinin toplum sağlığı üzerindeki etkisini ölçen araştırma programı Küresel Hastalık Yükü (GBD) çalışmasında, kanserin 2050'ye kadarki gelişimi ve etkileri ele alındı.
The Lancet'te yayımlanan çalışmaya göre, 2023'te dünya genelinde 18,5 milyon kanser vakası görülürken, 10,4 milyon kişi de kanser nedeniyle hayatını kaybetti.
Meme kanseri, 2,3 milyon teşhisle 2023'te en çok görülen kanser türü olurken, bunu akciğer ve kolon kanseri takip etti. 2023'te en ölümcül kanser ise 2 milyonu aşan bir sayıyla akciğer kanseri olurken, ardından kolon ve mide kanseri geldi.
- Sigara 16 kanser türüne sebep olabiliyor
Çalışmayı kaleme alan araştırmacılar, kansere yakalanan sayısı ve kanser ölümlerinin 2024-2050 arasında kademeli olarak artacağı öngörüsünde de bulundu.
Kansere yakalanma oranındaki artışa sebep olan 44 risk faktörü belirleyen araştırmacılar, bunları "mesleki ve çevresel risk faktörleri", "metabolik risk faktörleri" ve "davranışsal risk faktörleri" başlığı altında sıraladı.
Bu başlıklar altında hava kirliliği, radyasyon, iş ortamından kaynaklanan riskler, obezite, yüksek kolesterol, yüksek tansiyon, sigara ve alkol kullanımı ve sağlıksız beslenme gibi 44 faktör sayıldı.
Kanser artışlarına en büyük etkiyi davranışsal risk faktörleri yaparken bunda da başı sigara kullanımının çektiği bilgisi yer aldı.
Çalışmada, sigaranın 16 farklı kanser türüne, alkolün 10 kanser türüne, beslenme alışkanlıklarının da 6 kanser türüne sebep olabildiği ifade edildi.
- Vaka sayısı 30 milyonu, ölüm sayısı 18 milyonu aşabilir
Çalışmada, 2023'te 18,5 milyon olan kanser hastası sayısının 2050'ye gelindiğinde en az 22,9 milyon, en fazla 38,9 milyon, ortalama ise 30,5 milyon olacağı tahmini yer aldı.
Kanserden ölümlerin ise 15,6 milyon ile 21,5 milyon arasında yer alacağı tahmin edilen çalışmada, bu sayının da ortalama 18,6 milyon olacağı öngörüsü paylaşıldı.
Düşük ve orta gelirli ülkelerdeki kanser hastalarının ölüm oranının yüzde 90'a yakın olacağı belirtilen çalışmada, yüksek gelirli ülkelerde kanser hastalarının ölüm oranının yüzde 42 civarında olacağı tahmini yapıldı.
Çocuk ve ergenlerde 2023'e benzer oranlarda kanser vakası görüleceği tahmin edilen çalışmada, 40-69 yaş arasında vakaların, 70 yaş ve üzerinde ise kanserden ölüm oranlarının artacağı öngörüsüne yer verildi.
Çalışmada, 2050'de en çok meme kanseri ve akciğer kanserinin görüleceği, en çok ölüme sebep olan kanser türünün ise akciğer ve kolon kanseri olacağı tahmini yer aldı.
Ayrıca çalışmada, risk faktörleri arasında sayılan kötü ve sağlıksız alışkanlıkları değiştirmenin, çevresel ve mesleki faktörlerin etkisinden kaçınmanın, erken teşhisin, sağlık sistemini geliştirmenin, tedaviye ulaşımda eşitsizliğin ortadan kaldırılması ve kanser taramalarının artırılmasının kansere yakalanma ve ölüm riskini düşürmede önemli olduğuna vurgu yapıldı.
