NTV-MSNBC-Çalışmalar, başta yeni doğan bebeklerin kordon kanında, omurilikte, kemik iliğinde ve kanda bulunan kök hücrelerin, ağzımızdaki dişin özünde de bol miktarda bulunduğunu ve dişsizliğin tarihe karışabileceğini gösteriyor.
Kök hücresi tedavisinde karşılaşılan zorlukların başında uygun bir bağışçı bulmak yer alır. Uygun bağışçı bulunsa dahi, cerrahi işlemle kemik iliğinin alınması riskli ve pahalı bir süreçtir. “Çocukların süt dişleri, kök hücresi elde etmek için ideal bir kaynaktır çünkü herhangi bir cerrahi işlem gerektirmez. 6 ila 13 yaş arasında kendiliğinden düşen 20 uygun süt dişi bulunmaktadır ve sütdişi kök hücreleri, yetişkin hücrelere nazaran tam gelişmemiş olmasından dolayı çok daha fazla doku tipi oluşturma potansiyeline sahiptirler” diyen Diş Hekimi Emek Kurtoğlu, Türkiye’de de çalışmalarına başlanan “süt dişi bankacılığı” hakkında merak edilen soruları yanıtladı.
KÖK HÜCRE NAKLİ NEDİR?
Rejeneratif tıp açısından büyük umutlar beslenen kök hücrelere ilişkin araştırmalar gerek laboratuar gerekse klinik düzeyde büyük hızla devam etmektedir. Günümüzde klinikte kök hücrelerin tedavi amacıyla kullanıldığı tek alan halk arasında “ilik nakli” olarak da bilinen kan ve bağışıklık sisteminin yeniden inşası esasına dayanan kemik iliği ve/veya dolaşımdaki kan kök hücre naklidir.
Yaklaşık kırk yıldır uygulanmakta olan ve binlerce hastanın sağlığına kavuşmasında rol oynayan birincil hücre tipi “hematopoietik” kök hücresi olarak tanımlanmıştır ve bu hücreler erişkin insanlardan izole edilebilen az sayıdaki kök hücrelerden biridir. Esas itibariyle, kemik iliğinde yerleşik olan “hematopoietik” kök hücreleri normalde karaciğerde, dalakta, göbek kordonunda, plasentada, süt dişlerinde ve erişkin kanında bulunurlar.
SÜT DİŞİ BANKACILIĞI NEDİR?
Diş kök hücreleri, 2 ile 13 yaş arası çocukların “geçici” veya “süt dişi” olarak adlandırılan dişlerinde bulunan kök hücrelerdir. Özellikle süt dişi kök hücrelerinin diğer tipteki kök hücrelere nazaran vücut organ ve dokularına dönüşebilme yetenekleri daha fazladır. Süt dişi bankaları bu çok özel hücreleri özel işlemlerden geçirerek, ihtiyaç halinde kullanımları için saklayan kök hücre bankalarıdır.
KÖK HÜCREDEN ZENGİN
Süt dişleri, diğer vücut hücrelerine dönüşebilme yeteneğinde olan kök hücreler bakımından oldukça zengindirler. Süt dişlerinin hücreleri, kök hücreleri gibi davranırlar. Hızla çoğalırlar, sinir benzeri hücreler halini alabilirler. Bu hücreler süt dişi kaynaklı “multipotent” kök hücreler olarak adlandırılmaktadır. Yapılan araştırmalar hayat kurtarma potansiyeli olan bu kök hücrelerin saklatılması gelecekteki birçok hastalığın tedavisinde kök hücre kaynağı olarak kullanılabileceğini göstermektedir.
ÇARPIK VE ÇÜRÜK DİŞLERE ÇARE
Kök hücrelerle ilgili çalışmalar dünyada olduğu gibi Türkiye’de de hızla ilerliyor. Özellikle de diş hekimliği alanında gelişmeler devam etmektedir. Yakın zamanda bazı kök hücre tedavileri diş hekimliğinde yerini alacak. Yani yakın bir gelecekte özellikle diş eti, çene kemiği, çarpık diş ve çürük tedavileri, kök hücrelerle ortadan kaldırılabilecek ve dişsizlik adeta tarihe karışacak.
