İlaçlı stent'in sağlıkta yeni bir vurgun kapısı olduğu iddia ediliyor

Kalp damarlarındaki tıkanıklıkların açılmasında kullanılan ilaçlı stentlerin bazı özel hastane ve kardiyoloji merkezlerinde haksız kazanç kapısı olduğu iddia edildi. Bir özel hastanede uzman kardiyolog olan Rıza P, Radikal’e ilaçlı stentle ilgili çarpıcı iddialarda bulundu:

“İstanbul’da bazı özel hastanelerde, anjiyo sonrasında, yüzde 80 oranında gereksiz stent kullanımı yapılıyor. Hasta ameliyathanedeyken, doktor ya da hemşire olmayan bir hastane personeli, ilaçsız stendin koruyuculuğunun düşük olduğunu belirtip pahalı olan ilaçlı stende yönlendiriyor. Üstelik hastalara 8 aydır, SGK’nın 2.75 mm’lik çapa kadar olan ilaçlı stent ücretini karşıladığı da söylenmiyor. Hastane anlaşmalı olduğu ilaçlı stent markasını hastaya takıyor. Hastanın durumuna göre takılan 1 ya da 2 stent olabiliyor. Kullanılan stent için fatura da kesilmiyor. Ancak ortada bazı özel hastanelerin ilaçlı stent üzerinden elde ettiği çok ciddi bir kâr var.”

Türkiye’de 3 milyon civarında koroner kalp hastası var. Stent uygulamaları ise 15 yıldır yapılıyor. 2000’li yıllarda ilaçlı stentler doktorlar tarafından öncelikli olarak takılmaya başladı. İlaçsız stentler 1 yıl içinde yüzde 30-40 oranında tıkanırken, ilaçlı stentlerde bu oran yüzde 10 civarında.

SGK ilaçsız stendin ücretini zaten karşılıyordu. 07.08.2010 sağlık uygulama tebliğiyle, 2.75 mm çapındaki, ilaçlı stent başına 1018 lira ödeme yapıldığı açıklandı.

‘Pek çok şikâyet alıyoruz’
Hasta Hakları Aktivistleri Derneği Başkanı Orhan Demir, bu konuda pek çok şikâyet aldıklarını açıkladı:
“İlaçlı stent mağdurundan onlarca şikâyet alıyoruz. Kamu hastanelerindeki bazı doktorlarla bazı özel hastaneler arasında gizli bir anlaşma var. Hastalar şu bölgedeki, şu hastaneye gidin diyerek yönlendiriliyor. Hasta söz konusu olan özel hastaneye gittiğindeyse, yetkililer, ilaçsız olan stende garanti veremediklerini, ilaçlı stendin ise yüksek koruma sağladığını söylüyor. Hastada ilaçsız stent takıldığında yaşam garantisi yokmuş gibi bir izlenim uyandırılıyor. Hastadan, ilaçlı stent bedeli olarak 3 bin-5 bin dolar gibi paralar isteniyor. Böyle bir durumla karşılaşan hastalar, hakkını Sağlık Bakanlığı yada sivil toplum örgütlerine müracaat ederek aradıklarında, geçte olsa bir sonuca ulaşıyorlar.”

Ameliyathane kapısında pazarlık
Tahir Maçaşoğlu (stentzede Güner Gültekin’in damadı)
“SSK emeklisi kayınvalidem Güner Gültekin, kalp krizi geçirdi. Ancak devlet hastanesinde yoğun bakım olmadığı için, Gaziosmanpaşa civarındaki özel bir hastaneye ambulansla sevk edildik. Hastamıza anjiyo yapıldıktan sonra ameliyathaneden çıkan bir hastane personeli, stent takılması gerektiğini söyledi. Hastamızın SSK’lı olduğunu belirterek stent takılmasını onayladık. Hastane yetkilileri SSK’nın karşıladığı ilaçsız stentdin kısa sürede tıkandığını ama ilaçlı stentlerin çok daha uzun süre tıkanmadan idare edeceğini söyledi. Özel hastane yetkilileri öyle bir şekilde sizinle konuşuyorlar ki, ilaçlı stent taktırmaya mecbur kalıyorsunuz. Bir yandan hastanız içeride ameliyat masasında yatarak vereceğiniz kararı bekliyor bir yandan da hastane personeliyle stent için pazarlık yapmak zorunda kalıyorsunuz. Bize ilaçlı stentin de 2 bin-3 bin 500 dolar arasında değişen 2 farklı tipinin olduğu söylendi. Ucuz olanını seçtik. Yetkili kişi ameliyathaneye girdi. 5-10 dakika sonra tekrar yanımıza gelerek, seçtiğimiz ilaçlı stent tipinin, hastanın damar yapısı ince olduğu için uygun olmadığını, bu yüzden pahalı olan diğer ilaçlı stent tipinin kullanılması gerektiğini söyledi. Mecburen kabul ettik, zaten başka bir şansımız da yoktu. 1 yıl önce, 4 bin 500 lira ilaçlı stent bedeli ödedim. Faturası da elimde.”

‘Özellerde fazla’
Prof. Dr. Oktay Ergene (Türk Kardiyoloji Derneği Başkanı):
“Türkiye’de 2009-2010 verilerine göre 120 bin civarında stent takılmış. İlaçlı stentlerin miktarı, 120 bin içinden, 20 bin gibi bir rakam. Ancak bazı özel hastanelerde, takılan ilaçlı stent oranı yüzde 80’e çıkabiliyor. Bu durumu yok farz etmek, kafamızı kuma gömmek olur. Ama yine de Türkiye’de ilaçlı stentle ilgili çok yaygın bir fazla kullanım olduğunu düşünmüyorum.

Stent kullanımındaki aşırılığın, yeterli eğitimi görmeyen kardiyologlar tarafından yapılan işlemlerden kaynaklandığını düşünüyorum. Gereksiz stent kullanımıyla ilgili iddialar yalnızca Türkiye’ye has değil. ABD, Almanya ve İtalya gibi ülkelerde bu tip durumlar var.”

‘Denetlenmeli’
Prof. Dr. M. Taner Gören (İstanbul Tabip Odası Başkanı ve kardiyolog): “Özellikle ilaçlı stent takılan hastalara ciddi bir denetleme mekanizması gerekli. Gereksiz stent kullanımı durumuyla karşılaşıldığında ise birtakım yaptırımların devreye sokulması lazım. Bir doktorun hastasına stent takarken değerlendirme yaparak, gereken neyse onu uygulaması gerek. Bazı durumlarda ilaçlı stende gerek yoktur, normal bir stent sorunu çözer. Ancak giderek ticarileşen sağlık sistemi, maalesef işin içine parayı sokuyor ve bu durum bu tür olayları da beraberinde getiriyor.

Bildiğim kadarıyla stent mağduru olan vatandaşlar, SGK’ya başvurduğu takdirde hastalara geri ödeme yapılıyor. SGK, 2.75 mm çapında ve bu çapın altındaki tıkanmış damar için ilaçlı stent ücretini de karşılıyor.”