Ne eti yediğinizi bileceksiniz

Mühendislik Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Prof.Dr. Hasan Yetim, tahlil yapmak için at, eşek, domuz ve martı gibi hayvanların etlerini bulmakta zorlandıklarını söyledi.

Çukurova Üniversitesi öğrencilerine at ve eşek eti yedirilmesinden sonra gündeme gelen hayvan etlerinin tahlilleri için Erciyes Üniversitesi Mühendislik Fakültesi'ne hayvanları DNA'larına bakarak analiz eden yeni bir laboratuar kuruldu. Devlet Planlama Teşkilatı ve TÜBİTAK tarafından desteklenen proje kapsamında 600 bin TL harcananan laboratuarda yapılacak analizler sonrasında at, eşek ve domuz gibi hayvanların etleri büyükbaş ve küçükbaş hayvanların etlerinden ayrılabilecek.

Gıda Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Prof.Dr. Hasan Yetim, Yrd.Doç.Dr. Zülal Kesmen ve Yeditepe Üniversitesi Genetik ve Biyomühendislik Bölümü öğretim üyesi Prof.Dr. Fikrettin Şahin'in yürüttüğü proje kapsamında kurulan et ve et ürünlerinde farklı hayvan türlerine ait etlerin hassas ve güvenilir olarak tespiti amacıyla DNA’ya dayalı bir real-time PCR tekniği geliştirildi.

Prof. Dr. Hasan Yetim, 150 TL karşılığında kendilerine getirilecek her türlü eti analiz edebileceklerini belirterek, şöyle dedi:

“Kimi kişi veya üreticiler, daha çok kazanç için düşük kaliteli veya normalde tüketilmeyen hayvanlara ait etleri doğrudan veya kaliteli etlerle karıştırıp, piyasaya sürmektedir. Böylece tüketicilerin ekonomik olarak zarara uğramaları ve hem de sağlık yönünden çeşitli sorunlarla karşılaşmaları yanında dini ve kültürel değerleri de hiçe sayılabilmaktadır. Et ve et ürünlerinin elde edildiği hayvan türlerini belirlemek ve bu yolla yapılabilecek hileleri önlemek amacıyla ülkemizde ve dünyada pek çok yöntem kullanılmaktadır. Ancak bu yöntemlerden proteinlerin analizine dayanan metotlar, yakın akraba hayvan türlerinin ayrılmasında yetersiz kalmakta veya ısıl işlem uygulanmış et ürünlerinde yanlış sonuçlar verebilmektedir. Son yıllarda DNA’ya dayalı teknikler oldukça önem kazanmış ve PCR tekniği, alternatif bir metot olarak öne çıkmıştır.”

Prof. Yetim, sürdürülen proje kapsamında at, eşek, domuz, hindi, tavuk ve martı türlerine özgü DNA dizileri tespit edildiğini, her türün tespitinde kullanılmak üzere ‘primer' adı verilen kısa DNA zincirleri oluşturulduğunu anlattıktan sonra şöyle dedi:

“Bu yöntemde et ürünlerine uygulanan ısıl işlem ve diğer teknolojik uygulamaların metodun hassasiyeti üzerine olumsuz bir etkisi olmamış ve 200 santigrat dereceye kadar sıcaklıklarda pişirilmiş et karışımlarında bile başarılı sonuçlar alınmıştır. Geliştirilen yöntemde analiz edilen hayvan türlerine özgü DNA dizileri için patent başvurusunda da bulunulmuştur. Örneğin, birçok gıda da katkı maddesi olarak kullanılan ve ülkemizde üretilmediği için yurt dışından ithal edilen jelatinin, orijini (elde edildiği hayvan türü) tüketicileri tedirgin etmektedir. Çünkü Avrupa’da üretilen jelatinin yaklaşık yüzde 70’i domuzdan elde edilmektedir. Yine laboratuarımızda geliştirilen PCR yöntemi ile bu gıdalarda katkı olarak kullanılan jelatinin orijininin tespitinde de umut verici sonuçlar alınmıştır.”