Yarın Ekonomik ve Sosyal Konsey tarihinde üçüncü kez sosyal güvenlik reformunu tartışmak üzere toplanıyor. 1994 ekonomik krizinin ardından toplumsal uzlaşmanın güçlendirilmesi için sivil toplum kuruluşlarının ülke yönetimine katılımına yönelik bir platfor
Yarın Ekonomik ve Sosyal Konsey tarihinde üçüncü kez sosyal güvenlik reformunu tartışmak üzere toplanıyor. 1994 ekonomik krizinin ardından toplumsal uzlaşmanın güçlendirilmesi için sivil toplum kuruluşlarının ülke yönetimine katılımına yönelik bir platform oluşturmak amacıyla kurulan Konsey, ilk toplantısını 1995 yılı Ekim ayında gerçekleştirmişti.
Konsey bugüne kadar genel ekonomik durumun değerlendirilmesi, vergi reformu, sosyal güvenlik reformu ve AB üyelik süreci gibi konularında toplam 18 kez toplandı. Meslek örgütleri, işçi, işveren ve memur sendikaları ile hükümet kanadının bir araya geldiği Konsey toplantıları sosyal güvenlik alanında bugüne kadar önemli değişikliklere son şeklinin verildiği yer oldu.
Uzlaşma için önemli bir zemin
Sosyal güvenlik reformunun tartışıldığı ilk toplantı 1999 yılı temmuz ayında, Başbakan Ecevit’in başkanlığında gerçekleştirilmiş ve o günlerin çok tartışmalı konusu olan emeklilik yaşının artırılması bu toplantının ana gündem maddesi olmuştu. Hükümet, sivil toplum kuruluşlarını aralarında uzlaşmaları ve ortak bir öneri geliştirmeleri için zorlamış, bu süreç tam olarak bir uzlaşı ile sonuçlanmasa da tarafların birbirlerini daha iyi anlamaları için önemli bir adım olmuştu. Bu uzlaşı arayışının ardından reform yasasına son şekli verilmiş ve iki ay içinde işsizlik sigortasının gerçekleştirildiği, emeklilik yaşının artırıldığı, aylıkların hesaplanmasına yönelik parametrelerin değiştirildiği tasarı yasalaşmıştı.
Benzer bir süreç 2005 yılında da yaşandı. Sosyal güvenlikte tek çatının oluşturulması, emeklilik parametrelerinin ortaklaştırılması ve genel sağlık sigortasının getirilmesine yönelik reform yasaları TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda tartışılırken CHP’nin ağır eleştirilerine hedef oldu. Eleştirilerin odağında reformun içeriğinden çok IMF ile yürütülen ekonomik program nedeniyle yasalaşma sürecinin aceleye getirilmesi ve sosyal taraflarla uzlaşının sağlanmamış olması yatıyordu. Bunun üzerine Komisyon çalışmalarına ara verildi ve CHP’nin önerisine uyularak konu Ekonomik ve Sosyal Konsey’in gündemine taşındı. Kasım ayında Başbakan Erdoğan’ın başkanlığında toplanan konsey ve ardından oluşturulan çalışma grubu birçok konuda uzlaşma sağlanması için önemli bir fırsat oldu. Konsey toplantısının ardından altı ay içinde reform tasarısı yasalaştırıldı.
İlk fırsatta uzlaşıdan vazgeçiliyor
Yarın Başbakanın başkanlığında toplanacak Konsey’in gündeminde Anayasa Mahkemesinin bazı maddelerini iptal etmesi nedeniyle ertelenen reformun hayata geçirilebilmesi için hazırlanan tasarı var. Ancak tasarı ile iptale konu olmayan birçok düzenlemede de değişiklikler getiriliyor. Bu değişikliklerin önemli bir bölümü ise bir önceki Ekonomik ve Sosyal Konsey toplantısındaki uzlaşı arayışları neticesinde sosyal tarafların talepleri ile reform yasasına dahil edilen düzenlemelere yönelik. Uzlaşı ile getirilen düzenlemeler daha uygulanma fırsatı bile bulunmadan, ele geçen ilk fırsatta yasa metninden ayıklanıyor. Genel sağlık sigortasında yapılan değişikliklerin neredeyse tümü bu nitelikte.
Bu açıdan bakıldığında yarınki toplantı oldukça ironik. Hükümet toplumsal uzlaşı ve işbirliğinin güçlendirilmesi için kurulmuş Konsey’de hazırlanan son reform taslağı için destek arıyor. Fakat bu taslak asıl amacı olan iptal gerekçesine paralel yeni düzenlemeler getirmekten çok bir önceki Konsey toplantısında üzerinde anlaşılan konuları değiştirmeye odaklanıyor. Anayasa Mahkemesinin devlet memurlarının farklı statülerinin korunması gerektiğine yönelik temel gerekçesinin nasıl karşılanacağı ise hiç tartışılmıyor.
