Sağlık Bakanı, tüm sağlık sektörünün bakanı olduğunu unuttu, GSS reformu lafta kaldı

Noyan Doğan / Yorum Vatandaşa doktoru ve hastaneyi seçebilme özgürlüğü getirmesinden dolayı reform olarak adlandırılan Genel Sağlık Sigortası (GSS) uygulaması lafta kaldı. Yeni getirilmek istenen GSS ile vatandaş özel hastanelerin kapısından bile geçemeyecek.

Merak ediyorum, bu ülkede kaç kişi Genel Sağlık Sigortası’nda (GSS) yapılacak değişikliklerin farkında? Hani şu; 1 Ocak 2007’de uygulanmak üzere yasalaşan, ancak 2006 yılı sonunda Anayasa Mahkemesi’nin 22 maddesini iptal etmesi üzerine 1 Temmuz 2007’ye ertelenen, sonra da seçim nedeniyle 1 Ocak 2008’e ötelenen ve bugünkü haliyle önümüzdeki yılın başında da başlaması imkânsız olan; uzun lafın kısası yılan hikâyesine dönen Genel Sağlık Sigortası’ndan bahsediyorum.

Geçen haftalarda Sosyal Güvenlik Kurumu, GSS’de yapılması düşünülen değişiklikleri kamuoyu ile paylaştı. Sorumu bir daha tekrarlıyorum: Kaç kişi bu değişikliklerin farkında. Ben size söyleyeyim; ilgili kurum ve kuruluşlar, o kadar. Oysa yapılması planlanan değişikliklerle hem kamuoyuna sunulanın tam tersi bir uygulama devreye girecek hem de kelimenin tam anlamıyla ortaya bir garabet çıkacak. Nasıl mı? Anlatayım...

Kamuoyuna "reform" diye tanıtılan GSS’de sözleşmeli ve sözleşmesiz sağlık kurumları diye kavram vardı. Vatandaş isterse Sosyal Güvenlik Kurumu’nun tespit ettiği fiyatlardan hizmet veren sağlık kuruluşlarına -ki, bunlara sözleşmeli deniyor- gidebileceği gibi; kurumun fiyatını kabul etmeyip, tamamen kendi fiyat politikasına göre hizmet sunan, -bunlara da sözleşmesiz deniyor ve özel hastaneleri kapsıyor- sağlık kurumlarından da hizmet alabilecekti. Bu durumda ise kurum, hizmet bedelinin yüzde 70’ini ödeyecek, geri kalanını da vatandaş cebinden karşılayabilecekti.

Yani vatandaş, tıpkı gelişmiş ülkelerdeki gibi hem kaliteli sağlık hizmeti alabilecek hem de seçme hakkına sahip olacaktı.

Özel hastanenin kapısı vatandaşa kapanıyor

Şimdi diyeceksiniz ki, "Neden geçmiş zaman kullanıyorsun?" Çünkü hem geçmişte hem de lafta kaldı da ondan. GSS’de yapılması düşünülen değişiklikle, sözleşmeli diye adlandırılan, sadece Sosyal Güvenlik Kurumu fiyatlarıyla hizmet veren hastanelere ödeme yapılacak, sözleşmesiz kurumlara ise hiçbir ödeme yapılmayacak. Bu ne anlama geliyor? Basit... Yeni getirilmek istenen uygulama ile vatandaş sadece Sağlık Bakanlığı’na bağlı hastanelere gidebilecek, özel hastanelerin ise kapısından bile geçemeyecek.

Daha açık anlatımla vatandaş, "Ben özel hastaneye gideyim, hizmetimi alayım, sen de devlet olarak Sağlık Bakanlığı’na bağlı hastanelerde olduğu gibi bunun belirli miktarını karşıla, üzerini ben tamamlarım" dese de devlet ona diyecek ki, "Yok kardeşim, özel hastaneye gidersen zırnık çalışmaz, hepsini cebinden ödersin."

Soruyorum şimdi, nerede kaldı Genel Sağlık Sigortası’nın reform tarafı. Bunun eski sistemden farkı ne? Hani, Başbakanımız çıkıp meydanlarda "Benim vatandaşım kaliteli sağlık hizmeti alsın diye, Genel Sağlık Sigortası getirdik" diye müjdeler veriyordu, ne oldu?

Üstüne üstlük, vatandaş GSS için prim ödeyecek ama hizmet almaya geldiğinde istediği doktoru ve sağlık kuruluşunu seçemeyecek. Biz Genel Sağlık Sigortası’nı, doktoru ve hastaneyi seçebilme özgürlüğünden dolayı reform olarak adlandırmadık mı? Ne oldu? Tek kelimeyle ve argo tabiriyle daha başlamadan yalan oldu.

Sağlık Bakanı, ille de devlet hastanesi diyor

İşin daha ilginci getirilmek istenen bu düzenleme, Türkiye’nin son yıllardaki gerçekleriyle de örtüşmüyor. Hem de bunu Sağlık Bakanlığı’nın yaptığı istatistikler ortaya koyuyor. 2002 ile 2006 yılları arasında, dört yıllık dönemde, yatan hastaların yüzde 62,5’i özel hastaneleri tercih ederken sadece yüzde 35,9’u Sağlık Bakanlığı’na bağlı hastaneleri tercih etmiş. Hem de neye rağmen biliyor musunuz? 2005 yılında SSK hastanelerinin Sağlık Bakanlığı’na devri ile Sağlık Bakanlığı’nın hastane ve yatak sayısının artmasına rağmen.

Benzer bir sonuç, muayene olan hastalarda da görülüyor. Yine aynı dönemde yani, son dört yılda, özel hastanelerde muayene olan hastaların sayısında yüzde 102,9 artış olurken bakanlığa bağlı hastanelerde bu oran yüzde 63,4.

Hal böyleyken yeni getirilmeye çalışılan Genel Sağlık Sigortası'nda özel hastanelerin devre dışı bırakılarak, halkın Sağlık Bakanlığı’nın hastanelerine yönlendirilmeye çalışılmasının mantığı nedir, ben bir vatandaş olarak anlamakta zorluk çekiyorum. Yoksa bu ülkenin Sağlık Bakanı, kendini sadece devlet hastanelerinin bakanı olarak mı görmektedir?

Lafı evelemeye gevelemeye gerek yok. Yapılması gereken belli. Tıpkı başta planlandığı gibi. Eğer bir reformdan bahsedilecekse vatandaş, gelişmiş ülkelerde olduğu gibi kaliteli sağlık hizmeti alabilmek için seçme hakkına sahip olmalı, kamusuyla-özeliyle ülkedeki tüm sağlık kuruluşları da vatandaşa hizmet verebilmeli, Sosyal Güvenlik Kurumu sadece finansman kurumu olarak faaliyetini sürdürmeli ve Sağlık Bakanı da tüm sağlık sektörünün bakanı olmalı.

Yoksa, sağlık sistemini yine popülist politikalarla yürüteceksek, Genel Sağlık Sigortası'na politika bulaştıracaksak -ki, son dönemde Sağlık Bakanlığı’nın yaptığı budur- hiç "reform yapıyoruz" diye yırtınmayalım, bırakalım eski sistem kör-topal gitsin.