Sağlıklı gözler için tavsiyeler - Dr. Mehmet Öz

Gözleriniz dünyaya açılan pencerelerinizdir. Ayrıca vücudun en güçlü kısımlarından biridir. Bu görme organları o kadar güçlüdür ki; ‘göz’ kelimesinin birçok kültürde etkili sembolik anlamı vardır. Tanrı’nın gözü, kem göz, üçüncü göz, fırtınanın gözü tabirleri bunlardan birkaçıdır. Gözleriniz hakkındaki şaşırtıcı bir gerçek de şudur: Bu inanılmaz duyu organı bütün vücuttaki en aktif kaslara sahiptir! Gözler her zaman hareket eder, hatta uyuduğunuzda bile. Gözler, 2 milyondan fazla işlev gören kısma ve saatte 35 bit bilgi işleme yeteneğine sahiptir. Yani göz sağlığınızı ihmal etmeyin. İşte gözlerinizin sağlığını korumak için bazı ipuçları...

Göz doktoruna gidin

Düzenli yapılan geniş kapsamlı göz kontrolleri görmenizi korumak adına çok önemlidir. Size gösterilecek olan tipik görme bozuklukları miyop (uzağı görememe), hipermetropi (uzağı iyi görme), astigmatizm (kornea şeklinin bozuk olması) ve yaşa bağlı olarak presbiyopi (yakını görememe) gibi basit refraktif sorunları içeriyor. Rutin bir ziyaret göz genişletme muayenesi içerir. Genişletme damlaları iki göze de uygulanır böylece doktor gerisine bakabilir ve gizlenmiş hasar veya hastalıkları görebilir. Yaşlandıkça karşılaştığımız yaygın göz hastalıkları arasında katarakt, glokom (gözdeki aşırı basınçtan görme sinirine zarar gelmesi) ve 65 yaş üstü insanlardaki körlüğün en yaygın nedeni olan yaşlanmaya bağlı makula dejenerasyonu (retinal bölgesinde bozulma) gibi hastalıklar var.

? Aile hekiminizle, ne zaman bir göz doktoruna gitmeniz gerektiğini konuşun. Ailedeki göz hastalıklarını gözden geçirerek bazı hastalıklara karşı daha fazla risk altında olup olmadığınıza karar verin.
? Gözlük kullanıyorsanız, göz doktorunuza yılda bir giderek reçetenizin güncel kalmasını sağlayın ve retina dekolmanı gibi sorunları tespit edin.
? 40 yaşından sonra her iki senede bir göz doktorunuza muayene olun. Glokom gibi asemptomatik hastalıkları tespit etmenin yanı sıra çoğunlukla diyabet ve yüksek tansiyon gibi hastalıkları herkesten önce ortaya çıkaranlar göz doktorlarıdır.
? Bulanıklık sönüklük gibi görme değişiklikleri yaşıyorsanız, ne zaman olursa olsun hemen göz doktorunuzdan bir randevu alın.

Sigara içmeyin

Sigara içmenin kalp ve akciğer sağlığını tehdit ettiğini zaten biliyorsunuz. Peki ya sigaranın aynı zamanda makular dejenerasyon (Makula, sarı nokta da denilen ve keskin görmeden sorumlu retina tabakasının ortasında çok küçük bir alanı kapsamaktadır. Makular dejenerasyon ise bu sarı noktanın hasarlanması sonucu ortaya çıkar), katarakt ve optik sinir bozukluğu riskinizi de artırdığını biliyor muydunuz? Sigara kullanıyorsanız, bugünden bırakın.

Güneş gözlükleri

Gözlerinizi güneşin zararlı ultraviyole ışınlarından korumak için güneş gözlüğü kullanın. Hem UVA hem de UVB türü radyasyona karşı koruyanları tercih edin.

Koruyucu göz aksesuarları

Koruyucu gözlük, deniz gözlüğü, kayak gözlüğü gibi, spor veya diğer aktiviteler esnasında gözünüzü olası yaralanmalara karşı koruyan gözlükleri kullanma alışkanlığı edinin. Koruyucu göz aksesuarlarını gözlükçüler veya spor malzemeleri satan dükkanlarda bulabilirsiniz.

Bilgisayar ustaları

? Bilgisayarınızı alçak bir masaya koyun veya laptop kullanın. Böylece gözleriniz çalıştığınız sırada aşağı doğru bakacaktır. Bu, gözkapağınızın daha az açılmasını sağlayarak göz kuruluğu hastalığı riskinizi azaltır.
? Ekran ışığı titremesini 70 veya daha yukarda bir oranda ayarlamak da irritasyonun azalmasına yardımcı olur.
? Gözlerinizi dinlendirmek için her 20 dakikada bir gözlerinizi ekrandan ayırın ve 20 saniye boyunca yaklaşık 6 metre uzağa bakın.
? Tüm gün boyunca bilgisayar başında oturuyorsanız, her iki saatte bir 10 dakika ara verin ve yürüyün.

Egzersiz yapmak gözler için iyidir

Formda kalın. Fazla kilolu olmak diyabetik retinopati veya glokom gibi göz hastalıklarına karşı riskinizi artırır. Günlük 30 dakikalık fiziksel egzersizler yalnızca kalp sağlığınızı ve vücut şeklinizi korumanıza yardımcı olmaz, aynı zamanda gözdeki basıncı yüzde 20’ye kadar azaltır. Derin nefes almak da lenf sisteminizi rahatlatarak gözdeki basıncı azaltmaya yardımcı olur.

Omega 3’ü unutmayın

Omega-3 olarak bilinen bu sağlık deposu yağ asitleri sadece kalbe iyi gelmekle kalmaz aynı zamanda görmeyi korumaya yardımcı olur. Kadınlar için günlük doz 100, erkekler için ise 600 mg’dır.

İştahınızı kontrol eden şey nedir?

Beyninizde, vücudunuzun ana komuta merkezi olan hipotalamustur. Biyolojik fonksiyonlar arasında, vücut ısısını, metabolizmanızı ve cinsel davranışlarınızı kontrol eder. Beynin ortasında bulunan hipotalamus ayrıca iştahla alakalı davranışlarınızı düzenler. Sadece yiyecek için değil aynı zamanda susuzluk ve hatta seks için de. Yani midenizden gelen gurultu veya rahminizin karıncalanması gibi göreve çağıran sinyaller aslında, beyninizin yolladığı ve canınızın bir pizza mı yoksa kısa süreli cinsel ilişki mi çektiğine dair sinyallerdir.

Yağ iştahınızı nasıl etkiler?

Sumo şampiyonları veya güvercinler için biraz fazla yağ aslında iyi sonuçlar doğurabilir. Bu anlamda ben yağa karşı haksız eleştiriler yapıldığını düşünüyorum. Kendisine sanki hain bir suçluymuş gibi davranılıyor, ancak bu suçlamalar asılsız. Yağ, kanınızda yemeyi bırakmanızı söyleyen kimyasal sinyaller üretir. Kendi planına bırakıldığında, kendiliğinden ayarlıdır, asıl problem içimizdeki gözetim sistemini geçersiz kılıp açlık hissimiz kaybolduğunda bile midemizi doldurmaya devam ettiğimizde oluşur. Vücudunuz yeteri kadar besin almayı bilir ve üstüne daha fazla yeme isteğinizi önler. Peki yağ, iştahınızı nasıl frenler? Kilo verme işlemlerindeki en önemli kimyasal olan; depolanmış yağ tarafından salgılanan protein ‘leptin’ sayesinde... Aslında, eğer leptin çalışması gerektiği gibi çalışıyorsa, yağla savaşmada size iki kat daha fazla yardımcı olur. Leptin (Yunanca’daki ‘zayıf’ kelimesinden geliyor) salgılanınca açlığınızı durdurur ve sizi daha fazla kalori yakmak için harekete geçirir. Ancak, ‘leptin direnci’niz varsa bu sistem bozulur.

Tansiyonu düşürmek için...

Sporda, testte veya oyun şovlarında daha fazla puan iyi bir şey olabilir. Ancak aynı orantının tansiyon için geçerli olmadığı aşikar! Yükselen tansiyonunuz için DASH diyetini uygulayarak yüksek tansiyonunuzda çok ciddi bir düzelme sağlayabilirsiniz. Bu özel bir tansiyon düşürme diyetidir. Sizi çoğumuzun tükettiği kırmızı et, şekerli yiyecekler yerine meyvelere, sebzelere ve yağsız süt ürünlerine yönlendirir. Bu diyetle 10 puanlık bir düşüş sağlayabilirsiniz. Tuzu keserseniz 8 puan daha düşürebilirsiniz. 9 kilo verip 20 puan daha indirebilirsiniz. Bir diğer 5 puanı günde yarım saatlik egzersizlerinizle kaybedin. Hafif müzik dinlemek ve meditasyon da biraz daha düşme sağlayacaktır. Yani bugün puan kaybedip kontrol kazanın, sonra da sahip olduğunuz yeni moralle 3 puan daha kaybetmek için kendinizi bir küçük bitter çikolatayla ödüllendirin.